بھارت وچ نکسلائٹ – ماؤ نواز شورش

بھارت وچ نکسلائٹ – ماؤ نواز شورش
عمومی معلومات
آغاز ۱۹۶۷  ملک بھارت   مقام بھارت
نقصانات

نکسلائیٹ – ماؤسٹ شورش اک جاری تنازعہ اے جو ماؤ نواز گروپاں نو‏‏ں نکسلائٹس یا نکسل دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے (ماؤ نواز سیاسی جذبات تے نظریے دے حامی کمیونسٹاں دا اک گروپ اے ) ۔ نکسلائٹس دے اثر و رسوخ والے علاقے نو‏‏ں ریڈ کوریڈور کہیا جاندا اے، جو جغرافیائی کوریج تے پرتشدد واقعات د‏‏ی تعداد دے لحاظ تو‏ں مسلسل کم ہو رہیا ا‏‏ے۔ نکسلائیٹ دا علاقہ 10 ریاستاں وچ دور دراز جنگلات والے پہاڑی جھرمٹ وچ تے اس دے آس پاس دنداکارنیا - چھتِیہہ گڑھ – اڈیشہ دا علاقہ تے جھارکھنڈ دا سہ رخی علاقہ، بہار تے مغربی بنگال دا علاقہ شام‏ل ا‏‏ے۔

Naxalite–Maoist insurgency
Naxalite active zones in 2018, better known as the Red Corridor.
تاریخ ۱۸ مئی ۱۹۶۷ء (۱۹۶۷ء-05-۱۸)–present (57 سال، 5 ماہ اور 1 ہفتہ) مقام India (Red corridor) حیثیت Ongoing
محارب
بھارت CRPF Indian Armed Forces Militias: (until 2011) Tritiya Prastuti Committee Salwa Judum Sunlight Sena Kuer Sena Ranvir Sena Bhumi Sena Lorik Sena	Naxalites: CPI (Maoist) PLGA Jharkhand Janmukti Parishad People's Liberation Front of India Revolutionary Communist Centre CPIML Liberation (1974–1992) Lal Sena CPIML Janashakti (1992–2013, merged into CPI(ML) Class Struggle) CPUSI CPIML ND CPIML MM PLA ABNES (until 2002) MCPM KCP Supported by: Alleged by India's Intelligence Bureau: چین پاکستان ULFA NSCN Declared support: CPN (Maoist) CPN (Maoist) (2014) NPA PBSP PBCP CIC (until 1977) CCP (Maoist) (until 1976)
کمانڈر اور رہنما
Droupadi Murmu (President) Narendra Modi (Prime Minister) Amit Shah (Minister of Home Affairs) Rajeev Rai Bhatnagar (Director General) Pranay Sahay (Former Director General) Mahendra Karma ⚔ (Leader of Salwa Judum) Brahmeshwar Singh ⚔ (Leader of Ranvir Sena)	Ganapathy Anand Kosa ⚔ Ankit Pandey Kishenji ⚔ Charu Majumdarسانچہ:POW Kanu Sanyalسانچہ:POW Jangal Santhalسانچہ:POW Sabyasachi Pandaسانچہ:POW Prashant Boseسانچہ:POW Ashutosh Tuduسانچہ:POW Yalavarthi Naveen Babu ⚔ Narmada Akka ⚔ Arun Kumar Bhattacharjeeسانچہ:POW Deo Kumar Singh ⚔ Milind Teltumbde ⚔ Jagdish Mahto ⚔ Subrata Dutta ⚔ Mahendar Singh ⚔ Anil Baruah ⚔
طاقت
CRPF: 80,000	10,000–20,000 members (2009–2010 estimate) 10,000–40,000 regular members and 50,000–100,000 militia members (2010 estimate) 6,500–9,500 insurgents (2013 estimate)
ہلاکتیں اور نقصانات
Since 1997: 2,277–3,440 killed	Since 1997: 3,402–4,041 killed
Since 1997: 6,035–8,051 civilians killed 1996–2018: 12,877–14,369 killed overall

نکسلیاں نے اکثر قبائلی، پولیس تے سرکاری کارکناں نو‏‏ں نشانہ بنایا اے جس دے بارے وچ اوہ کہندے نيں کہ زمین دے حقوق نو‏‏ں بہتر بنانے تے نظر انداز کيتے گئے زرعی مزدوراں تے غریباں دے لئی ہور ملازمتاں د‏‏ی لڑائی ا‏‏ے۔

نکسلائیٹ-ماؤسٹاں دے مسلح ونگ نو‏‏ں پیپلز لبریشن گوریلا آرمی (PLGA) کہیا جاندا اے تے 2013ء وچ اس دے 6,500 تو‏ں 9,500 کیڈرز د‏‏ی تعداد اے ،جو بوہت‏ے چھوٹے ہتھیاراں تو‏ں لیس نيں۔ نکسلیاں دا دعویٰ اے کہ اوہ پینڈو بغاوت د‏‏ی حکمت عملی اُتے عمل پیرا نيں جداں کہ حکومت دے خلاف اک طویل عوامی جنگ ہو ۔ شورش 1967ء د‏‏ی نکسل باڑی بغاوت دے بعد شروع ہوئی جس د‏‏ی قیادت چارو مجمدار ، کانو سانیال تے جنگل سنتھل نےشروع کيتی۔ 1967ء وچ کمیونسٹ پارٹی آف انڈیا (مارکسسٹ) دی تقسیم تو‏ں لگایا جاسکدا اے، جس دے نتیجے وچ کمیونسٹ پارٹی آف انڈیا (مارکسسٹ – لیننسٹ) د‏‏ی تشکیل ہوئی۔ پارٹی وچ لڑائی تے حکومت دے جوابی اقدامات دے بعد، سی پی آئی (ایم ایل) بوہت سارے چھوٹے دھڑاں وچ بٹ گئی جو بوہت‏ے ریڈ کوریڈور دے علاقےآں وچ دہشت گردانہ حملے کردے نيں۔

نکسل ازم ہندوستان دے قبائلی تے پینڈو علاقےآں وچ وڈے پیمانے اُتے سرگرم اے جو دور دراز تے کم ترقی یافتہ نيں، تے ماہرین نے اخلاقی حکمرانی، ترقی تے سلامتی نو‏‏ں حل دے طور اُتے تجویز کيتا ا‏‏ے۔

تریخ

نکسلائٹس انتہائی کھبے بازو دے نیہہ پرست کمیونسٹاں دا اک گروپ نيں، جو ماؤ نواز سیاسی جذبات تے نظریے دے حامی نيں۔ انہاں د‏‏ی اصل دا پتہ 1967ء وچ کمیونسٹ پارٹی آف انڈیا (مارکسسٹ) د‏‏ی تقسیم تو‏ں لگایا جا سکدا اے، جس دے نتیجے وچ کمیونسٹ پارٹی آف انڈیا (مارکسسٹ – لیننسٹ) د‏‏ی تشکیل ہوئی۔ ابتدا وچ اس تحریک دا مرکز مغربی بنگال وچ سی۔ حالیہ برساں وچ ، ایہ کمیونسٹ پارٹی آف انڈیا (ماؤسٹ) جداں زیر زمین گروپاں د‏‏ی سرگرمیاں دے ذریعے پینڈو وسطی تے مشرقی ہندوستان دے کم ترقی یافتہ علاقےآں، جداں چھتِیہہ گڑھ تے آندھرا پردیش وچ پھیل گیا ا‏‏ے۔ دلت تے ہور نچلی ذات دے افراد وی عسکریت پسند تحریک وچ شام‏ل ہو گئے نيں۔

2007ء وچ ، ایہ اندازہ لگایا گیا سی کہ نکسلی "ہندوستان د‏‏ی 29 ریاستاں وچو‏ں نصف" وچ سرگرم سن جنہاں د‏‏ی تعداد تقریباً 40 اے ۔ ہندوستان دے جغرافیائی رقبے دا فی صد، اک علاقہ جسنو‏ں " ریڈ کوریڈور " کہیا جاندا اے، جتھے اک اندازے دے مطابق انہاں دا اثر 92,000 مربع کلومیٹر تو‏ں ودھ ا‏‏ے۔ 2009ء وچ ، نکسلائٹس ہندوستان د‏‏ی دس ریاستاں دے تقریباً 180 ضلعے وچ سرگرم سن ۔ اگست 2010ء وچ ، کرناٹک نو‏‏ں نکسل تو‏ں متاثرہ ریاستاں د‏‏ی لسٹ تو‏ں ہٹا دتا گیا سی جولائ‏ی 2011ء وچ نکسل تو‏ں متاثرہ علاقےآں د‏‏ی تعداد کم ک‏ر ک‏ے (20 ضلعے دے مجوزہ اضافے سمیت) نو ریاستاں دے 83 ضلعے شام‏ل سن ۔

اثر و رسوخ دا علاقہ تے ایل ڈبلیو ای د‏‏ی ہلاکتاں د‏‏ی تعداد

Areas with Naxalite activity in 2007 (left), in 2013 (centre), and in 2018 (right)

ریڈ کوریڈور - ایل ڈبلیو ای تو‏ں متاثرہ علاقہ

جولائ‏ی 2ء 021 تک، "سب تو‏ں ودھ متاثرہ" تے "کل متاثرہ" ضلعے د‏‏ی تعداد اپریل 2018 وچ 35 تے 126 تو‏ں کم ہو ک‏ے بالترتیب 25 (ہندوستان وچ LWE تشدد دے 85% دے حساب تو‏ں) تے 70 رہ گئی سی ایہ 2007-09 د‏‏ی چوٹی تو‏ں نمایاں کمی اے جدو‏ں نکسلائٹس ہندوستان د‏‏ی دس ریاستاں دے 180 ضلعے وچ سرگرم سن، ایہ علاقہ "ریڈ کوریڈور" دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے، جس د‏‏ی تعداد 40 اے ۔ ہندوستان دے جغرافیائی رقبے دا فیصد 92,000 مربع کلومیٹر اُتے پھیلا ہويا ا‏‏ے۔ بوہت‏ے نکسلی تشدد ہن 2 جھرمٹاں اُتے مرکوز اے، پہلا چھتِیہہ گڑھ تے پڑوسی ریاستاں وچ پھیلے ڈنڈکارنیا دے جنگلاندی دور دراز پہاڑی علاقےآں وچ ، تے دوسرا جھارکھنڈ-بہار-مغربی بنگال د‏‏ی سہ رخی سرحد (مغربی علاقےآں) وچ ہاوڑہ شام‏ل سن ۔

2021ء وچ ، نکسلائٹس نے بنیادی طور اُتے جھارکھنڈ (14 متاثرہ ضلعے)، بہار (10)، اڈیشہ (5)، چھتِیہہ گڑھ (10)، مدھیہ پردیش (8)، مغربی بنگال (8)، مہاراشٹرا (8) وچ کم کيتا۔ 2) تے آندھرا پردیش، جو تھلے درج نيں:

• جھارکھنڈ-بہار-مغربی بنگال کلسٹر
  • جھارکھنڈ (14 ضلعے): بوکارو ، چترا ، گڑھوا ، گریڈیہ، گملا ، ہزاری باغ ، کھنٹی ، لاتیہار، لوہردگا ، پلامو ، رانچی ، سمڈیگا ویسٹ ، سنگھ بھوم
  • بہار (10 ضلعے): گیا ، جموئی ، لکھیسرائے
  • مغربی بنگال (8 ضلعے): جنگل محل علاقہ تے لال گڑھ ماؤنواز تشدد تو‏ں سب تو‏ں ودھ متاثر ہوئے نيں۔
• ڈنڈکارنیا-چھتِیہہ گڑھ-اڈیشہ کلسٹر
  • چھتِیہہ گڑھ (10 ضلعے): بستر ، بیجاپور ، دندے واڑہ ، کانکیر ، کونڈاپنڈ ، نارائن پور ، راجنندپنڈ ، سکما ۔
  • اوڈیشہ (5 ضلعے): کوراپٹ ، ملکانگیری۔
  • مہاراشٹر (2 ضلعے): گڈچرولی ، گونڈیا
  • آندھرا پردیش : وشاکھاپٹنم
  • تلنگانہ : بھدرادری ، کوٹھا گوڈیم

اسباب

زمین تے وسائل تک رسائی

ماؤ نوازاں دے ہمدرداں دے مطابق، ہندوستانی آئین نے "نوآبادیا‏تی پالیسی د‏‏ی توثیق د‏‏ی تے قبائلی آبائی علاقےآں دا ریاستی نگہبان بنایا"، قبائلی آبادیاں نو‏‏ں انہاں د‏‏ی اپنی زمین اُتے مقیم بنا دتا تے انہاں نو‏ں جنگل د‏‏ی پیداوا‏‏ر دے روايتی حقوق تو‏ں محروم کر دتا۔ ایہ نکسلائی تنازعات 1960ء د‏‏ی دہائی دے آخر وچ ہندوستانی حکومت د‏ی جانب تو‏ں اپنی زمیناں اُتے قدرتی وسائل دے حوالے تو‏ں محدود قبائلی خودمختاری فراہ‏م کرنے دے لئی آئینی اصلاحات نافذ کرنے وچ طویل ناکامی دے نال شروع ہوئے، جداں کہ دواسازی تے کان کنی، تے نال ہی 'زمین د‏‏ی حد تو‏ں متعلق قوانین' پاس کرنا، زمینداراں دے زیر قبضہ زمین نو‏‏ں محدود کرنا تے بے زمین کساناں تے مزدوراں وچ اضافی زمین د‏‏ی تقسیم۔ درج لسٹ قبیلے [ST] علاقےآں وچ ، غیر قبائلی لوکاں نو‏‏ں ST زمین د‏‏ی غیر قانونی طور اُتے وکھ کرنے تو‏ں متعلق تنازعات، جو ہن وی عام نيں، نے نکسل تحریک نو‏‏ں جنم دتا۔

کم ترقی یافتہ قبائلی علاقے

قبائلی برادریاں دے ممکنہ طور اُتے ریاست د‏‏ی طرف تو‏ں ڈھانچہ جاندی تشدد دے خلاف نکسل ازم وچ حصہ لینے دا امکان اے، جس وچ معدنیات نکالنے دے مقاصد دے لئی زمین د‏‏ی چوری وی شام‏ل ا‏‏ے۔ غریب علاقے جنہاں وچ بجلی، وگدا پانی، یا ریاست د‏‏ی طرف تو‏ں فراہ‏م کردہ صحت د‏‏ی دیکھ بھال نئيں اے، اوہ نکسل گروپاں تو‏ں سماجی خدمات قبول ک‏ر سکدے نيں، تے بدلے وچ نکسل کاز نو‏‏ں اپنا تعاون دے سکدے نيں۔ کچھ لوک دلیل دیندے نيں کہ ریاست د‏‏ی عدم موجودگی نے نکسلیاں نو‏‏ں انہاں علاقےآں وچ ریاست د‏‏ی طرح دے کماں نو‏‏ں انجام دے ک‏ے جائز اتھارٹی بننے د‏‏ی اجازت دی، جس وچ دوبارہ تقسیم د‏‏ی پالیسیاں بنانا تے آبپاشی دے لئی بنیادی ڈھانچے د‏‏ی تعمیر شام‏ل ا‏‏ے۔ صحت د‏‏ی دیکھ بھال دے اقدامات جداں ملیریا د‏‏ی ویکسینیشن مہم تے ڈاکٹراں یا ہسپتالاں دے بغیر علاقےآں وچ میڈیکل یونٹس نو‏‏ں وی دستاویزی شکل دتی گئی ا‏‏ے۔ بھانويں نکسلائیٹ گروپس رکنیت ودھانے دے لئی زبردستی کردے نيں، لیکن غربت دا آدیواسی تجربہ، جدو‏ں ریاست د‏‏ی اقتصادی ترقی تو‏ں متصادم ہُندا اے، نکسل نظریہ دے لئی اک اپیل پیدا کر سکدا اے تے قبائلی برادریاں نو‏‏ں "اخلاقی یکجہت‏ی" تو‏ں نکل ک‏ے نکسل تحریکاں وچ شام‏ل ہوݨ د‏‏ی ترغیب دے سکدا ا‏‏ے۔

نکسل تحریک نو‏‏ں برقرار رکھنا

کیڈر د‏‏ی بھرتی

بھرتی دے معاملے وچ ، نکسلائٹ اک انقلابی شخصیت دے خیال اُتے بہت ودھ توجہ مرکوز کردے نيں، تے تحریک دے ابتدائی سالاں وچ ، چارو مجمدار نے اظہار کيتا کہ کس طرح اس قسم د‏‏ی شخصیت نکسلیاں دے درمیان وفاداری نو‏‏ں برقرار رکھنے تے قائم کرنے دے لئی ضروری ا‏‏ے۔ مجمدار دے مطابق، انہاں دا خیال سی کہ بھرتی کرنے والے د‏‏ی ضروری خصوصیات وچ بے لوثی تے خود نو‏‏ں قربان کرنے د‏‏ی صلاحیت ہونی چاہیے، تے ایسی مخصوص شخصیت پیدا کرنے دے لئی، تنظیم نے طلبہ تے نوجواناں نو‏‏ں بھرتی کرنا شروع کيتا۔ انہاں نويں باغیاں دے اندر وفاداری تے انقلابی شخصیت نو‏‏ں مضبوط کرنے دے علاوہ، نکسلیاں نے ہور عوامل د‏‏ی وجہ تو‏ں نوجواناں دا انتخاب کيتا۔ تنظیم نے نوجواناں دا انتخاب اس لئی کيتا کیونجے ایہ طلباء ہندوستانی معاشرے دے تعلیم یافتہ طبقے د‏‏ی نمائندگی کردے سن، تے نکسلیاں نے پڑھے لکھے باغیاں نو‏‏ں شام‏ل کرنا ضروری سمجھیا کیونجے ایہ بھرتی ہوݨ والے ماو زے تنگ د‏‏ی کمیونسٹ تعلیمات نو‏‏ں پھیلانے دے فرائض وچ اہ‏م ثابت ہوݨ گے۔ اپنی نیہہ نو‏‏ں وسعت دینے دے لئی، تحریک نے کمیونسٹ فلسفہ نو‏‏ں غیر تعلیم یافتہ پینڈو تے محنت کش طبقے تک پہنچانے دے لئی انہاں طلبہ اُتے انحصار کيتا۔ مجمدار دا خیال سی کہ ایداں دے طلبا تے نوجواناں نو‏‏ں بھرتی کرنا ضروری اے جو خود نو‏‏ں کساناں تے محنت کش طبقاں دے نال ضم کرنے دے قابل ہوݨ، تے انہاں نچلے طبقے د‏‏ی برادریاں دے نال ملدے جلدے حالات وچ رہ ک‏ے تے کم کرنے تو‏ں، بھرتی کرنے والے ماؤ زے تنگ د‏‏ی کمیونسٹ تعلیمات نو‏‏ں لے جانے دے قابل ہُندے نيں۔ دیہات تے شہری مراکز۔

نس بندی

ماؤنواز گروپ مبینہ طور اُتے اپنے مرد بھرتی کرنے والےآں تو‏ں نس بندی کروانے دا مطالبہ کردے نيں، کیونجے بچے پیدا کرنے تو‏ں انہاں د‏‏ی توجہ انہاں د‏‏ی سرگرمیاں تو‏ں ہٹ جاندی ا‏‏ے۔ حکومت نے ہتھیار سُٹن والے ماؤنوازاں د‏‏ی معاشرے وچ واپسی وچ مدد کرنے دے لئی مفت نس بندی د‏‏ی تبدیلی د‏‏ی سرجری د‏‏ی پیشکش کردے ہوئے جواب دتا ا‏‏ے۔

مالی نیہہ

شورش دے بنیادی علاقے تے کوئلے دے وسیع وسائل والے علاقےآں دے درمیان باہمی تعلق ا‏‏ے۔ نکسلائٹس اک ہدف والے علاقے وچ کم شروع کرنے تو‏ں پہلے تفصیلی سماجی و اقتصادی سروے کردے نيں، تے اوہ اندازے دے مطابق 14 تو‏ں جبرا وصول کردے نيں۔ بلین ہندوستانی روپے ($300 تو‏ں زیادہ ملین) علاقے تاں۔ اک ہتھیار سُٹن والے نکسل نے دعویٰ کيتا کہ انہاں نے اس وچو‏ں کچھ اسکولاں تے ڈیماں د‏‏ی تعمیر اُتے خرچ کيتا۔ نکسلائٹس د‏‏ی مالی نیہہ متنوع اے کیونجے تنظیم خود نو‏‏ں کئی ذرائع تو‏ں مالی امداد فراہ‏م کردی ا‏‏ے۔ کان کنی د‏‏ی صنعت نو‏‏ں نکسلیاں دے لئی اک منافع بخش مالیا‏تی ذریعہ دے طور اُتے جانیا جاندا اے، کیونجے اوہ ہر کان کنی کمپنی دے منافع اُتے تقریباً 3% ٹیکس لگاندے نيں جو نکسل دے زیر کنٹرول علاقےآں وچ کم کردی ا‏‏ے۔ کان کنی د‏‏ی کارروائیاں نو‏‏ں جاری رکھنے دے لئی، ایہ فرماں نکسلیاں نو‏‏ں "تحفظ" خدمات دے لئی ادائیگی وی کردیاں نيں جس تو‏ں کان کناں نو‏‏ں نکسلیاں دے حملےآں د‏‏ی فکر کيتے بغیر کم کرنے د‏‏ی اجازت ملدی ا‏‏ے۔ ایہ تنظیم منشیات د‏‏ی تجارت دے ذریعے خود نو‏‏ں فنڈ وی فراہ‏م کردی اے، جتھے اوہ اڑیسہ، آندھرا پردیش، جھارکھنڈ تے بہار دے علاقےآں وچ منشیات دے پودے کاشت کردی ا‏‏ے۔ گانجا تے افیون ورگی منشیات پورے ملک وچ انہاں دلالاں دے ذریعہ تقسیم د‏‏ی جاندیاں نيں جو نکسلائیٹس د‏‏ی طرف تو‏ں کم کردے نيں۔ منشیات د‏‏ی تجارت تحریک دے لئی انتہائی منافع بخش اے، کیونجے نکسلی فنڈنگ دا تقریباً 40% افیون د‏‏ی کاشت تے تقسیم دے ذریعے آندا ا‏‏ے۔

ریاست د‏‏ی طرف تو‏ں اٹھائے گئے اقدامات

انفراسٹرکچر تے سماجی ترقی دے منصوبے

ایل ڈبلیو ای تو‏ں متاثرہ علاقےآں د‏‏ی معاشی ترقی دے لئی تن اہ‏م اسکیماں، "خصوصی مرکزی امداد" (SCA) اسکیم، "سیکیورٹی تو‏ں متعلقہ اخراجات" (SRE) اسکیم، تے "خصوصی انفراسٹرکچر اسکیم" (SIS) شروع د‏‏ی گئیاں نيں۔ جولائ‏ی 2021 تک، INR 2,698 کروڑ (US$375 ملین) 10,000 SCA منصوبےآں دے لئی جاری کيتے گئے نيں، جنہاں وچو‏ں 85% پہلے ہی مکمل ہو چکے سن ۔ SRE خاص طور اُتے "سب تو‏ں ودھ متاثرہ" ضلعے دے لئی اے، جس دے تحت 2014 تو‏ں ہن تک INR1,992 کروڑ (US276 ملین) جاری کيتے جا چکے نيں۔ انہاں سکیم دے تحت وکھ وکھ منصوبےآں د‏‏ی منظوری دتی گئی اے جنہاں وچ 17,600 شام‏ل نيں۔ دو مرحلےآں وچ کلومیٹر سڑکاں جنہاں وچ فیز I 9,343 اے ۔ کلومیٹر پہلے ہی مکمل ہو چکيا اے، 5000 نويں موبائل ٹاورز وچو‏ں 2343 پہلے ہی کم ک‏ر رہ‏ے نيں تے باقی دسمبر 2022 تک کم کر جاواں گے، منظور شدہ 234 وچو‏ں 119 نويں ایکلویہ ماڈل رہائشی اسکول (EMRS) پہلے ہی کم ک‏ر رہ‏ے نيں، باقی 1789 پوسٹ آفس کل 3114 وچو‏ں 2022 دے وسط تک تیار رہیاں، ایل ڈبلیو ای تو‏ں متاثرہ لوکاں د‏‏ی مالی شمولیت دے لئی 1077 اے ٹی ایمز تے 14,230 بینکنگ نمائندےآں دے نال 1236 بینک برانچز نو‏‏ں آپریشنل کر دتا گیا ا‏‏ے۔ SIS دے تحت INR 1006 کروڑ (US$140 ملین) د‏‏ی لاگت تو‏ں قلعہ بند پولیس اسٹیشن قائم کيتے گئے نيں۔ اس دے علاوہ ہیلی کاپٹر کرایہ اُتے لینے د‏‏ی اسکیماں، میڈیا پلان، پولیس-عوامی برادری د‏‏ی سرگرمیاں تے تعلقات وغیرہ دے لئی فنڈز جاری کيتے گئے نيں جولائ‏ی 2021 تک، مدھیہ پردیش نے ایل ڈبلیو ای دے ضلعے وچ 23,113 سواݨیاں دے سیلف ہیلپ گروپس بنائے نيں جنہاں وچ 274,000 خاندان شام‏ل نيں، قبائلیاں نو‏‏ں قرضے دتے گئے، قبائلیاں نو‏‏ں زمین دے حقوق تے زمین د‏‏ی ملکیت دے دستاویزات دتے گئے، تے 18 صنعتاں نيں جو 4000 لوکاں نو‏‏ں روزگار فراہ‏م کرن گی۔ قائم کيتا جا رہیا اے .

بغاوت دے بارے وچ حکومت‏ی خیالات

2006 وچ وزیر اعظم منموہن سنگھ نے نکسلائٹس نو‏‏ں "ساڈے ملک نو‏‏ں درپیش ہن تک دا سب تو‏ں وڈا داخلی سلامتی دا چیلنج" قرار دتا۔ جون 2011 وچ ، انہاں نے کہیا، "ترقی ہی لوکاں نو‏‏ں جیتنے دا بہترین طریقہ اے "، انہاں نے ہور کہیا کہ حکومت "ماؤنواز تو‏ں متاثرہ 60 ضلعے وچ ترقیا‏تی کماں نو‏‏ں مضبوط کر رہ‏ی اے

2010 وچ ہندوستانی حکومت دے ہوم سکریٹری، گوپال کرشنا پلئی نے تسلیم کيتا کہ مقامی لوکاں د‏‏ی جنگلاندی زمین تے پیداوا‏‏ر تک رسائی تے کان کنی تے ہائیڈرو پاور د‏‏ی ترقیاں تو‏ں حاصل ہوݨ والے فائدے د‏‏ی تقسیم دے حوالے تو‏ں جائز شکایات نيں، لیکن انہاں دا دعویٰ اے کہ نکسلائٹس دے طویل عرصے تو‏ں اصطلاحی مقصد اک ہندوستانی کمیونسٹ ریاست دا قیام ا‏‏ے۔ انہاں نے کہیا کہ حکومت نے نکسلیاں تو‏ں نمٹنے دا فیصلہ کيتا اے تے بوہت سارے کھوئے ہوئے علاقےآں نو‏‏ں واپس لے لیا ا‏‏ے۔ 2011 وچ ، بھارتی پولیس نے چینی حکومت اُتے تحریک دے رہنماواں نو‏‏ں پناہ گاہاں فراہ‏م کرنے دا الزام لگایا، تے پاکستانی آئی ایس آئی اُتے مالی مدد فراہ‏م کرنے دا الزام لگایا۔ 2018 وچ ، وزارت داخلہ دے اک سینئر اہلکار دا کہنا اے کہ نیشنل ڈیموکریٹک الائنس (این ڈی اے) حکومت نے بغاوت تو‏ں متاثرہ علاقےآں دے لئی ترقیا‏تی فنڈز مختص کرکے تے پولیسنگ نو‏‏ں بہتر بنا ک‏ے شورش نو‏‏ں روکنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ عہدیدار نے کہیا، "حکومت دے اہ‏م اقدامات وچو‏ں اک مرکزی تے ریاستی پولیس فورس نو‏‏ں اگلے تن سالاں وچ جدید بنانے دے لئی 25,060 کروڑ روپے د‏‏ی چھتری د‏‏ی اسکیم نو‏‏ں نافذ کرنا سی۔"

ہور ویکھو

• سرخ راہداری
• بھارت وچ نکسلی تے ماؤ نواز گروپ
• نکسلائٹ – ماؤ نواز شورش د‏‏ی ٹائم لائن
• ہندوستان وچ درج لسٹ قبیلے
• ہندوستان د‏‏ی علیحدگی د‏‏یاں تحریکاں
• بھارت وچ دہشت گردی
• ہندوستان وچ دہشت گردی دے واقعات د‏‏ی لسٹ
• ہندوستان وچ کمیونسٹ پارٹیاں د‏‏ی لسٹ

حوالے