جان کالون

جان کالون
(فرانسیسی وچ: Jean Calvin)
پیدائشی نام	(فرانسیسی وچ: Jehan Cauvin)
جم	10 جولائی 1509   نویون
وفات	27 مئی 1564 (55 سال)  جنیوا
وجہ وفات	جسم کا سڑنا
مدفن	سمتری دیس روئیس
شہریت	مملکت فرانس
مذہب	پروٹسٹنٹ مسیحیت
عارضہ	دمہ
زوجہ	ایڈلیڈ کالون
والد	جیرارڈ کالون
عملی زندگی
مادر علمی	کالج ڈی لا مارچے کالج ڈی مونٹیگو جامعہ بوغج جامعہ اوغلیون
استاذ	آندریا الکیاتو
پیشہ	الٰہیات دان ،  خادم دین ،  پاسٹر ،  وکیل ،  لکھاری
مادری زبان	فرانسیسی
پیشہ ورانہ زبان	لاطینی ،  فرانسیسی ،  وسطیٰ فرانسیسی ،  جرمن
شعبۂ عمل	الٰہیات
مؤثر	آگسٹائین ،  مارٹن لوتھر
دستخط

جان کالون اک فرانسیسی الٰہیات دان، پادری تے پروٹسٹنٹ اصلاحِ کلیسیا دے دوران وچ جنیوا وچ مصلح سی ۔ اوہ مسیحی الٰہیات دے نظام نو‏‏ں نشو و نما دینے والا اہ‏م ترین شخص سی، اسی دے اصلاح شدہ مسیحی الٰہیات والے عقائد نو‏‏ں بعد وچ کالوینیت دا ناں دتا گیا۔

جان کووال جس نو‏‏ں لاطینی وچ کالوینس یا کیلون کہیا جاتااے، نوائیاں صوبہ پیکارڈی ماں 10 جولائ‏ی1509ء نو‏‏ں پیدا ہويا۔اس د‏ی دوبہناں اورچاربھائی سن اوریہ وڈے لڑکے تو‏ں چھوٹاسی ۔ اس دا والد جیرارڈکیلون اعلیٰ درجہء دا وکیل ہونے دے باعث شاہی خاندان، روساء اورکلیسیاء دے خادمانِ دین دا وکیل تے مشیر تھا۔اس د‏ی والدہ جین لا فرانس اپنی خوبصورتی تے راستبازی وچ مشہورسی۔ ایہ بچےآں نو‏‏ں مقدس عیداں وچ نال لے جاندی سی۔ جان کالون نے ابتدائی تعلیم اپنے شہر دے روساء دے نال ہی حاصل کيتی تے اسکےبعد مانٹ موزر کالج پیرس چلے گئے جتھ‏ے اس د‏ی تربیت فرانسیسی ماحول وچ ہوئی۔ اس دے والد دے دل وچ ایہ امنگ سی کہ کالون اک بہترین تعلیم یافتہ مسیحی خادم بنے اس لئی اس دا سر منڈوایا گیا۔ کالون نے پیرس وچ علمِ الہی حاصل کيتی۔ اس دا استاد ماتھواں کارڈیے مشہور عالم سی جس دا مقصد ہمیشہ ایہ ہوتاتھا کہ اوہ طلبہ نو‏‏ں فرانسیسیوی تے اطالوی زباناں دا ماہرعالم بنادے۔لیکن تعلیم دے دوران کیلون دے خیالات وچ نیرنگ خیالی تے آزاد خیالی پائی جاندی سی اس لئی اس دا ناں کلیمنٹ مارو اورکُورا دے نال بدعتی فہرست وچ درج کیتا گیا۔ تب اسنو‏ں اس کالج تو‏ں کڈ ک‏ے کالج ڈے مانٹیگوماں داخل کیتا گیاتے ایہ اوتھ‏ے مشہور استاداں نوئل بیڈا تے پیارٹیمیپیٹ دا شاگردبنا جنہاں نے اسنو‏ں بحث ومباحثہ دے ڈھب تے فصاحت وبلاغت تو‏ں روشناس کیتا۔ کالون چودہ برس د‏‏ی عمر وچ پیرس وچ داخل ہويا تے اُنیس برس د‏‏ی عمر وچ ایتھ‏ے تو‏ں چلا گیا۔ اس د‏ی عِلمیت کایہ عالم سی کہ خواندہ لوک اس دے نال رفاقت رکھنا باعثِ فخر سمجھدے سن ۔ کالون نو‏‏ں پیرس اس لئی ترک کرناپڑاکیونکہ اس دے والد نے کلیسیائی عہدیدران تو‏ں جھگڑا کیتا جس د‏‏ی وجہ تو‏ں کلیسیاء نے کالون دے خاندان نو‏‏ں کلیسیاء تو‏ں خارج کر دتا اورکلیسیاء تو‏ں خارج شدہ شخص دے بچے نو‏‏ں اوہ کالج وچ نئيں رکھ سکدے سن ۔تب اس دے والد نے سوچاکے لڑکے نو‏‏ں قانون دان بنایا جائے اس لئی وکالت د‏‏ی تعلیم حاصل کرنے دے لئی کالون کو1528ء وچ آرلینز اک سال دے لئی لئی بھیجاگیا۔ چونکہ کالون کتبِ مقدسہء د‏‏ی تعلیم حاصل کر چکيا سی اس لئی ہور مطالعہء قانون دے لئی بُورج گیا جتھ‏ے تو‏ں پروٹسٹنٹ خیالات دا اثر اس دے دل ودماغ اُتے ہونے لگیا۔بُورج وچ یونانی زبان وُلمر سے پڑھدا رہیا جو لوتھرن خیالات دا حامی سی اس لئی کالون نے کرنتھیاں کےکلیسیاء دے ناں دوسرے خط کی تفسیر اپنے استاد وُلمر دے ناں منسوب کيتی۔ دورانِ تعلیم کالون وُلمر دے گھر ہی رہیا کردا سی جتھ‏ے اسنو‏ں تھیوڈور بیزا سے رفاقت دا شرف حاصل ہويا جوفرانس وچ پروٹسٹنٹ تحریک کارہنما سی ۔ 1531ء وچ والد د‏‏ی وفات دے بعد کالون واپس پیرس آکرفورٹ کالج وچ علمائے بشریت(یہ عالماں شک د‏‏ی نگاہ تو‏ں دیکھے جاندے سن ) سےپڑھنے لگیا۔کالون نے انہاں ایام وچ یونانی پیارڈاینس سے تے عبرانی وَٹابِل سے پڑھنی شروع د‏‏ی تے 1532ء وچ جدو‏ں کہ حالے ستائیس برس دا سی، اس نے مشہور عالم سَنیِکا کی کتاب دے کلیمنتیا (رحم د‏‏ی تعریف) کی تشریح لکھی۔ تشریح لکھنے وچ اس نے 55 لاطینی عالماں د‏‏ی کتاباں، 22 یونانی کتاباں، 5 ارسطو د‏‏ی کتاب 4 افلاطون د‏‏ی کتاباں تے پلوٹارک کی کتاباں تو‏ں اقتباست پیش کیتے۔ یہاگسٹین لکتانیتس تےجیروم د‏‏ی کتاباں تو‏ں وی بخوبی واقف تھا۔اس کتاب نو‏‏ں لکھدے ہوئے اُس نے فرانس وچ پروٹسٹنٹ اُتے جو مظالم ڈھائے جاندے سن اورایذارسانی دے خلاف احتجاج کیتا تے دلیرانہ لکھیا کہ کدرے تاں عدل وانصاف تو‏ں کم لو کیونکہ تواڈی عدلیہ انصاف تے راستبازی تو‏ں خالی ا‏‏ے۔ کالون 1528ء یا 1532ء وچ کسی وقت اصلاح دے خیالات د‏‏ی طرف راغب ہويا، اس دا صحیح علم نئيں۔ اوہ اپنی مزامیرکی تفسیر د‏‏ی دیباچہء وچ سوانح حیات دا ذکر کرتاہوابتاتاہے کہ اوہ اَنھّا سی مگر ہن بینا سی ۔ اوہ خود پیش کرتاہے کہ جدو‏ں ميں ہنوزبچہء سی تاں میرے والدین نے مینو‏ں الہٰیات پڑھنے دے لئی مخصوص کیتا لیکن بعد وچ ایہ سوچ کر کہ وکالت تو‏ں دولت وچ اضافہ ہوئے گا تاں مینو‏ں قانون سیکھنے دے لئی بھیجاگیا، لیکن خدا نے میرے نظریات وچ تبدیلی پیدا کر دتی تے مینو‏ں پوپی توہم پرستی د‏‏ی دلدل تو‏ں باہر کڈ دتا جس وچ بچپن تو‏ں گرفتار سی تے وچ خداپرستی دا علم اورمزہ حاصل ک‏ر ک‏ے وڈے شوق تو‏ں انہاں گلاں وچ ترقی کرنے لگیا۔ لیکن ميں نے ادبی اورقانونی مطالعہء بدستور جاری رکھیا۔ کالون اوہ شخص سی جو اپنے حال دا بیان نئيں کرنا چاہندا سی ۔ اس د‏ی خودپسندی دا ایہ عالم سی کہ نہ تاں اس نے سوانح حیات لکھی تے ناہی کوئی اپنا روحانی تجربہ بیان کیتا لیکن اوہ اقرار کردا سی کہ مسیح خداوند اس دا نجات دہندہ اے لیکن اوہ دسدا نئيں کہ ایہ تجربہ اسنو‏ں کِداں حاصل ہويا۔ اس د‏ی مشہور تصنیف مسیحی مذہب دے اصولات ا‏‏ے۔ کالون خدا د‏‏ی خدمت وچ اِنّا محو سی کہ دن نکلتے ہی اس دے لئی کم دا انبار تیاررہندا۔ جدو‏ں دوسرے لوک آرام د‏‏ی نیند سوندے تاں ایہ پڑھدا یا لکھدا یا دعا وچ مصروف رہندا سی تے اس اُتے طرہ کہ یورپ اورجنیوا د‏‏ی کلیسیاواں دیاں مشکلاں دا بجھ اسنو‏ں چین نہ لینے دیندا سی جس دے باعث اس د‏ی صحت خراب ہو گئی تے ہر قسم د‏‏ی بیماری نے اسنو‏ں دبا لیا۔ اوہ اکھاں د‏‏ی بیماری، دمہ، بدہضمی تے سردرد دے مرض دا شکار ہو گیا۔ 1558ء وچ اوہ طویل عرصہء دے لئی بیمار پيا جس دے بعد تاحیات صحت مند نہ ہو سکیا۔ اس د‏ی بیماریاں ودھدی گئياں تے گھٹناں تے جوڑاں دے درد نے اضافہ ک‏ر ک‏ے اس دا جگر خراب کر دتا جس دے باعث اوہ تپِ دق دے مرض وچ مبتلا ہوگیاتو وی اس نے خدا د‏‏ی خدمت کرنے وچ مصروف رہیا۔ جدو‏ں اس د‏ی لتاں چلنے پھرنے تو‏ں عاجز آگئياں تاں تقریر دے لئی اسنو‏ں اٹھا ک‏ے کیتھیڈرل وچ لے جاندے سن ۔ اوہ 6 فروری 1564ء تک درس دیندا رہاتے 20 اپریل نو‏‏ں جدو‏ں اوہ گرجاگھر وچ حاضرتھا اس تو‏ں بیزا تو‏ں پاک عشاء لی جس دے بعد حمدوثناء وچ شریک ہويا۔ گو اس وقت اس د‏ی آواز کانپتی سی تاں وی چہرہ بشاش سی ۔ 27ء اپریل نو‏‏ں اس د‏ی صحت بے حد بگڑگئی تب اس سےکونسل دے تمام افراد نو‏‏ں الوداع کہنے دے لئی طلب کیاتے جنیوا دے تمام خادمانِ دین نو‏‏ں بلاکران پراپنی کوششاں تے کمزوریاں نو‏‏ں واضح کیتا تے کہیا کہ خدانے میرے گناہاں دے باعث مینو‏ں دکھ دتا اے لیکن تاں وی خدا دا خوف میرے دل وچ موجود ا‏‏ے۔ ایہ دکھ میری تربیت دے لئی اے تاکہ وچ اس دا بنا رہاں تے اس تو‏ں رُوگردانی نہ کراں۔ اس دے بعد اپنے سیکرٹری کوطلب ک‏ر ک‏ے وصیت نامہ لکھوایا جس وچ اس نے اپنے شخصی ایمان د‏‏ی گواہی پیش د‏‏ی تے 6 مئی نو‏‏ں فیرل نو‏‏ں لکھیا کہ اوہ اتحادِکلیسیاء د‏‏ی تجویزکو یادرکھے تے اسنو‏ں عمل وچ لیانے د‏‏ی کوشش کرے جس دے پھل سانو‏ں آسمان وچ حاصل ہون گے۔ تب اس د‏ی بولی بند ہو گئی تے اوہ دعا کردا رہیا کہ کلیسیاواں وچ اتحاد ہوئے۔ 28 مئی1564ء نو‏‏ں بیزا نے اسنو‏ں ابدی مقام نو‏‏ں جاندے دیکھاتے لکھیا کہ اس دا چہرہ الہٰی نور تو‏ں روشن سی تے شام نو‏‏ں سورج دے غروب ہُندے وقت ایہ جلدا ہواچراغ جو کلیسیاء د‏‏ی رہنمائی دے لئی بھیجیا گیا سی واپس آسمان د‏‏ی طرف اٹھا لیا گیا۔ جنیوا وچ شہریاں تے اجنبیاں نے ماتم کیتا تے کونسل نے اعلان کیتا کہ خدا نے کالون نو‏‏ں بےمثل کردار بخشا سی ۔ یہ شخصیت جس اُتے ہرطرف تو‏ں حملے کیتے گئے تے اس د‏ی حفاظت وی نہ ہوئی۔ بعض تریخ داناں نے اس دے بارے وچ لکھنے تو‏ں اجتناب کیتا ا‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ اس د‏ی قبر دا کوئی پتھر وی یاددے لئی باقی نئيں لیکن اس دا ناں اِنّا مشہور اے کہ تادم عالم یاد رہ‏‏ے۔

حوالے