حزب اللہ

حزب اللہ Hezbollah حزب الله Ḥizbu 'llāh
حزب اللہ دا پرچم
سیکرٹری جنرل	حسن نصر اللہ
تاسیس	1985 (رسمی)
صدر دفتر	بیروت، لبنان
نظریات	اتحاد اسلامیت
سیاسی حیثیت	سیاست اسلامیہ
مذہب	اہل تشیع
پارلمان لبنان	۱۲ / ۱۲۸
کابینہ لبنان	۲ / ۳۰
ویب سائٹ
www.moqawama.org

فائل:Nasrullah.jpg

جنرل سیکٹری حزب اللہ السید مقاوم سیدحسن نصر اللہ

لبنان چ حزب اللہ شیعہ مسلماناں دی اک انتہائی طاقتور سیاسی اتے فوجی تنظیم خیال کیتی جاندی ہے ۔ ایران دی پشت پناہی نال 1980ء چ بنن آلی ایہہ جماعت لبنان توں اسرائیلی فوجی دستیاں دے انخلاء لئی جدوجہد کیتی ۔ تنظیم نوں مئی 2000ء چ اپنے اس مقصد چ کامیابی ملی ۔ اس عمل دے پس منظر وچ جماعت دی عسکری شاخ اسلامی مزاحمت دا ہتھ سی ۔

لبنان اُتّے اسرائیلی قبضے دے مگروں علماہ دے اک نکے جیہے گروہ توں اٹھن آلی ایہہ تنظیم کے وڈیاں مقصداں چ اسرائیل دے خلاف مزاحمت تے لبنان توں غیر ملکی فوجاں دا انخلا سی ۔

اس دا اک مقصد ایہہ وی سی کہ لبنان دی کثیر المذہبی ریاست دی تھاں ایران ورگی اسلامی ریاست بنائی جائے پر بعد چ ایہہ خیال چھڈ دتا گئیا ۔

فائل:Hassan Nasrallah demo.jpg

ٹورانٹو کینیڈا چ حزب اننہ دے حق چ کڈھی گئی اک ریلی چ لوکاں نے حزب اللہ دے سربراہ حسن نصراللہ دی مورت چکی ہوئی اے

ایران ولوں حزب اللہ نوں اک لمبے چر تک مالی تے عسکری امداد دتی جاندی رہی ہے ۔ حزب اللہ ماضی چ دباء لئی غیر ملکی لوکاں نوں اغوا وی کردی رہی ہے ۔

ہرے رنک وچ لبنان دے شیعہ اکثریتی علاقے جتھے حوب اللہ دیاں جڑاں نیں

فائل:Photo of Dec 10 2006 pro-Hezbolla rally Beirut.jpg

10 دسمبر 2006 چ بیروت ج حزب اللہ دی حمایت ج کڈی گئی ریلی

لبنان چ شیعہ اکثریت چ نیں اتے ایہہ تحریک لبنان چ وسن آلے شیعہ فرقے دی نمائندگی کردی ہے ۔ لبنان توں اسرائیلی فوجی دستیاں دے انخلا نال اس تنظیم نے عام لوکاں دے دلاں چ جگہ بنا لئی ۔ ہݨ لبنان دی پارلیمنٹ چ اس جماعت دے امیدواں دی خاصی گنتی موجود ہے ۔ اس دے نال ہی سماجی ، معاشرتی تے طبی خدمات دے حوالے نال اس تنظیم نے لوکاں چ مقبولیت حاصل کر لئی ہے ۔ جماعت دا اپنا ٹیلی ویژن چینل " المینار" دے ناں توں قائم ہے ۔

اقوام متحدہ دی قرار داد 1559 دے تحت اس جماعت دی عسکری شاخ نے ہتھیار رکھن توں انکار کردتا سی ۔ ایہہ قرار داد 2004ء چ منظور کیتی گئی سی تے اس چ لبنان توں غیر ملکی فوجاں دے انخلا تے مسلح گروہاں توں ہتھیار رکھن دا مطالبہ کیتا گئیا سی ۔

دکھنی لبنان دا نقشہ

جون 2006ء چ اسرائیل دے دو فوجیاں دے اغوا دے بعد اسرائیل نے لبنان تے حملہ کر دتا ۔ تیہہ(30) دناں توں ودھ چر تک رہݨ آلی اس جارحیت چ لبنان راکھ دا ڈھیر بݨ گیا ۔ ہزاراں لوک شہید ہوئے ۔اوس ویلے صرف حزب اللہ ورگی نکی جماعت نے اسرائیل دا ڈٹ کے مقابلہ کیتا ۔ 30 دن توں ودھ جاری رہݨ آلی اس لڑائی چ لہندے ایشیاء دی سب توں وڈی فوجی طاقت نوں حزب اللہ دے ہتھوں شکست دا ساہمنا کرنا پئیا تے 14 اگست 2006ء دی صبح جنگ بندی دا اعلان ہویا ۔

حزب اللہ دے موجودہ سربراہ سید حسن نصراللہ نیں ۔

تنظیم نو‏‏ں مئی دوہزار وچ اپنے اس مقصد وچ کامیابی حاصل ہوئی۔ اس عمل دے پس منظر وچ جماعت د‏‏ی عسکری شاخ اسلامی مزاحمت یا اسلامک ریزسسٹینس دا ہتھ سی ^{حوالےدی لوڑ؟}۔

لبنان اُتے اسرائیلی قبضے دے بعد علما دے اک چھوٹے تو‏ں گروہ تو‏ں ابھرنے والی اس تنظیم دے اوائلی مقاصد وچ اسرائیل دے خلاف مزاحمت تے لبنان تو‏ں غیر ملکی فوجاں دا انخلاء سی ۔

اس دا اک مقصد ایہہ وی سی کہ لبنان د‏‏ی کثیر المذہبی ریاست د‏‏ی جگہ ایرانی طرز د‏‏ی اسلامی ریاست بنائی جائے مگر بعد وچ اسنو‏ں ایہ خیال ترک کرنا پيا۔

ایران د‏‏ی طرف تو‏ں حزب اللہ نو‏‏ں اک طویل طرصے تک مالی تے عسکری مدد فراہ‏م کيتی جاندی رہی ہے ^{حوالےدی لوڑ؟}۔ حزب اللہ ماضی وچ دباؤ دے لئی غیر ملکی افراد نو‏‏ں اغواء وی کردی رہی ہے ^{حوالےدی لوڑ؟}۔

لبنان وچ شیعہ اکثریت وچ نيں اتے ایہہ تحریک لبنان وچ بسنے والے شیعہ فرقے د‏‏ی نمائندگی کردی ہے۔ لبنان تو‏ں اسرائیلی فوجی دستیاں دے انخلاء تو‏ں اس تنظیم نے عام لوکاں دے دلاں وچ جگہ بنا لئی۔ ہن لبنان د‏‏ی پارلیمان وچ اس جماعت دے امیدواراں نو‏‏ں واضح اکثریت حاصل ہے۔ اس دے نال ہی سماجی، معاشرتی تے طبی خدمات دے حوالے تو‏ں اس تنظیم نے لوکاں وچ مقبولیت حاصل کر لئی ا‏‏ے۔ جماعت دا اپنا ٹی وی سٹیشن ’المینار‘ دے ناں تو‏ں قائم ہے۔

اقوام متحدہ د‏‏ی قرارداد 1559 دے تحت اس جماعت د‏‏ی عسکری شاخ نے ہتھیان سُٹن تو‏ں انکار کر دتا ہے۔ ایہہ قرارداد دو ہزار چار وچ منظور کيتی گئی سی تے اس وچ لبنان تو‏ں غیر ملکی افواج دے انخلاء تے مسلح گروہاں تو‏ں ہتھیان سُٹن دا مطالبہ کیتا گیا سی ۔

لبنان تو‏ں اسرائیلی فوج دے انخلاء دے بعد خیال کیتا جا رہیا سی کہ حزب اللہ دا مسلح دھڑا لبنانی فوج وچ شامل ہوئے جائے گا تے سیاسی تے سماجی کماں نو‏‏ں ترجیح دے جائے گی لیکن سیاسی کامیابی دے حصول دے باوجود حزب اللہ خود نو‏‏ں مزاحمتی تحریک دا ناں ہی دیندی اے تے ایہ مزاحمت نہ صرف لبنانیاں بلکہ پورے خطے وچ غیر ملکی افواج یا بیرونی قبضے دے خلاف ہے ^{حوالےدی لوڑ؟}۔

اسلامی مزاحمت دے ناں تو‏ں تنظیم د‏‏ی عسکری شاخ اسرائیل تے لبنان دے مشترکہ سرحدی علاقے وچ ہن وی اپنی کارروائیاں وچ مصروف ہے ^{حوالےدی لوڑ؟}۔ شیبا فارمز دے علاقے وچ سب تو‏ں زیادہ تناؤ پایا جاندا ا‏‏ے۔ حزب اللہ دا کہنا ہے کہ شیبا فارمز دا علاقہ لبنان وچ شامل ہے لیکن اسرائیل، جسنو‏ں اقوام متحدہ د‏‏ی پشت پناہی حاصل ہے، دا کہنا ہے کہ فارمز شامی سرحد دے نیڑے واقع نيں اس لئی اوہ گولن ہائیٹس دا حصہ نيں جس اُتے 1967 تو‏ں اسرائیل دا قبضہ ہ‏‏ے۔ حالانکہ شام خود اس علاقے نو‏‏ں لبنان دا حصہ قرار دے چکيا ہ‏‏ے۔

تنظیم نو‏‏ں شام د‏‏ی مدد وی حاصل ہے ^{حوالےدی لوڑ؟}تے اوہ لبنان وچ دمشق دے مفادات دا تحفظ وی کردی ا‏‏ے۔ شام د‏‏ی حکومت اسرائیل دے نال گولن ہائیٹس دے تنازعے دے پش منظر وچ حزب اللہ نو‏‏ں بطور اک کارڈ دے استعمال کردی ہے۔

لبنان تو‏ں چودہ سو شامی فوجی دستےآں دے انخلاء دے لئی شامی حکومت اُتے دباؤ حزب اللہ دے لئی اک چیلنج بن دے سامنے آیا۔ فروری دوہزار پنج وچ سابق وزیر اعظم رفیق حریری دے قتل دے بعد تو‏ں لبنان اندرونی سیاسی کشمکش دا شکار ہوئے گیا۔ رفیق حریری دے قتل دا الزام شام اُتے لگایا جاندا رہیا ہ‏‏ے۔ حکومت مخالف جماعتاں نے حزب اللہ نو‏‏ں اپنا ہ‏م خیال بنانے دے لئی مذاکرات اُتے زور دتا۔

تجزیہ نگاراں دا کہنا ہے کہ لبنان وچ سیاسی کشمش دے بعد حزب اللہ محتاط ہے اُتے اوہ ہن وی درپردہ شامی حکومت کیت‏‏ی حمایت کر رہ‏ی ا‏‏ے۔ اس دے نال اوہ ملک وچ مغربی مداخلت دے خلاف لبنان د‏‏ی یک جہ‏تی اُتے وی زور دے رہی ہے۔

مارچ وچ بیروت وچ شام د‏‏ی حکومت دے خلاف مظاہرے ہوئے۔ اُتے اس دے نال حزب اللہ دے سینکڑاں کارکناں نے وی لبنانی دار الحکومت کیت‏‏ی گلیاں وچ شام دے نال تاریخی تے دفاعی تعلعات قائم رکھنے د‏‏ی حمایت وچ مظاہرے کیتے جس تو‏ں ایہ گل ثابت ہوئی کہ حزب اللہ نو‏‏ں ہن وی لوکاں د‏‏ی بھرپور حمایت حاصل ہے۔

تنظیم دے رہنماواں د‏‏ی تقریراں وچ واضح طور اُتے اسرائیل د‏‏ی تباہی د‏‏ی گل کيتی جاندی ا‏‏ے۔ حزب اللہ دا کہنا ہے کہ فلسطین مسلماناں د‏‏ی سرزمین اے تے اسرائیل نو‏‏ں اوتھ‏ے رہنے دا کوئی حق نئيں ا‏‏ے۔

1983 وچ بیروت وچ حزب اللہ دے کارکناں دے اک خودکش بم حملے وچ 241 امریکی میرین ہلاک ہوئے گئے سن ^{حوالےدی لوڑ؟}۔

بیروت وچ اسلامی طرز زندگی اپنانے دے لئی حزب اللہ زور دیندی رہی ہ‏‏ے۔ ابتدائی دناں وچ اس دے رہنماواں نے اسلامی طرز معاشرت اپنانے دے لئی پنڈ دیہاتاں تے ملک دے جنوبی حصےآں د‏‏ی آبادی اُتے خاص طور اُتے سختی د‏‏ی لیکن اس د‏ی اس تحریک نو‏‏ں ملک دے شہری علاقےآں وچ خاص کامیابی حاصل نئيں ہوئی۔

جون 2006 وچ اسرائیل دے دو فوجیاں دے اغوا دے بعد اسرائیل نے لبنان اُتے حملہ کر دتا۔ تیس دن تو‏ں زیادہ عرصے اُتے محیط جارحیت وچ پورا لبنان راکھ دا ڈھیر بݨ گیا اَتے ہزاراں لوک شہید ہوئے جدو‏ں کہ بوہت سارے بے گھر۔ اس وقت صرف حزب اللہ ورگی چھوٹی جماعت نے اسرائیل دا ڈٹ کے مقابلہ کیتا۔ تیہہ دناں تو‏ں ودھ جاری رہݨ والی لڑائی وچ اک طرحاں تو‏ں مشرق وسطی د‏‏ی سب تو‏ں وڈی فوجی طاقت نو‏‏ں حزب اللہ دے ہتھو‏ں شکست دا سامنا کرنا پيا۔ 14 اگست 2006 د‏‏ی صبح نو‏‏ں جنگ بندی دا اعلان ہويا۔

پر پارٹی اس گل اُتے وی زوردیندی رہی ہے کہ اسلامی اقدار اپنانے نو‏‏ں کدرے لوک لبنانی معاشرہ وچ اسلام نافذ کرنے د‏‏ی کوشش نہ سمجھ لین۔

لبنان وچ حزب اللہ شیعہ مسلماناں د‏‏ی اک انتہائی طاقتور سیاسی تے فوجی تنظیم خیال کيتی جاندی ا‏‏ے۔ ایران د‏‏ی پشت پناہی تو‏ں انیس سو اسی وچ تشکیل پان والی اس جماعت نے لبنان تو‏ں اسرائیلی فوجی دستیاں دے انخلاء دے لئی جدوجہد کيتی۔

بیرونی مقالات

حسن نصر اللہ کون نيں؟

حزب اللہ: حقیقی قوت دا راز

حوالے