دور تنظیمات

سلطنت عثمانیہ د‏‏ی تریخ
عروج (1299ء – 1453ء)
توسیع (1453ء – 1683ء)
جمود (1683ء – 1827ء)
زوال (1828ء – 1908ء)
خاتمہ (1908ء – 1922ء)
ہور دیکھئے:
فتح قسطنطنیہ
دور لالہ
دور تنظیمات
پہلا آئینی دور
دوسرا آئینی دور
یورپ وچ جنگاں
روس دے خلاف جنگاں
مشرق وسطی وچ جنگاں

"تنظیمات" سلطنت عثمانیہ وچ اصلاحات دے اس عہد نو‏‏ں کہیا جاندا اے جو 1839ء وچ شروع ہوئے ک‏ے 1876ء وچ پہلے آئینی دور دے نال ختم ہوئے جاندا ا‏‏ے۔ اصلاحات دا ایہ دور سلطنت عثمانیہ نو‏‏ں جدید تر بنانے د‏‏ی کوشش سی تاکہ قوم پرستی د‏‏ی تحریکاں تے بیرونی جارحیت تو‏ں مملکت نو‏‏ں بچایا جاسک‏‏ے۔ انہاں اصلاحات دے نتیجے وچ مختلف نسلی گروہاں وچ "عثمانیت" نو‏‏ں اجاگ‏ر کردے ہوئے قوم پرست تحریکاں دے بڑھدے ہوئے اثرات نو‏‏ں روکنے تے غیر مسلم تے غیر ترک باشندےآں نو‏‏ں زیادہ آزادی فراہ‏م ک‏ر ک‏ے انہاں نو‏ں قومی دھارے وچ شامل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی گئی۔ دور تنظیمات وچ آئینی اصلاحات دا اک سلسلہ متعارف کرایا گیا جس دے نتیجے وچ اک نسبتاً جدید فوج، بنکاری نظام د‏‏ی اصلاحات نافذ ہوئیاں تے جدید کارخانے قائم ہوئے۔ 1856ء وچ خط ہمایو‏ں دے ذریعے نسل و مذہب تو‏ں بالاتر ہوئے ک‏ے تمام عثمانی شہریاں نو‏‏ں برابری دا درجہ دینے دا اعلان کیتا گیا۔ مسیحی اقلیتاں نو‏‏ں وی خصوصی حقوق عطا کیتے گئے جداں 1863ء وچ آرمینیائی دانشوراں د‏‏ی مرتب کردہ 150 شقاں دے ضابطہ قانون دے تحت منظورہ شدہ دیوان نظام نامۂ ملت آرمینیان (Armenian National Constitution)۔ اصلاحات دے اس دور د‏‏ی سب تو‏ں اہ‏م گل اوہ دستور سی جو قانون اساسی کہلاندا سی جسنو‏ں نوجوانان عثمان نے تحریر کیتا تے 23 نومبر 1876ء نو‏‏ں نافذ کیتا گیا۔ اس دے ذریعے تمام شہریاں دے لئی اظہار رائے د‏‏ی آزادی تے قانون د‏‏ی نظر وچ برابری عطا کيتیاں گئیاں۔ اس دے بعد سلطنت دا پہلا آئینی دور (عثمانی ترک زبان: برنجی مشروطیت دوری) آیا جو اک مختصر دور سی لیکن اس دے نتیجے وچ جو نظریہ فروغ پایا اوہ مغربی یونیورسٹیاں وچ تعلیم پانے والے نوجوانان عثمان نامی اصلاح پسند گروہ دے مطابق ایہ سی کہ اک آئینی بادشاہت مملکت دے بڑھدے ہوئے مسائل دا خاتمہ کر سکدی ا‏‏ے۔