سلطان غیاث الدین تغلق شاہ

دلی وکھے غیاث الدین تغلق دا مقبرہ

غیاث الدین تغلق دا اک سکہ

غیاسدین تغلق (اردو: غیاث الدین تغلق), جہنوں غازی ملک (اردو: غازی ملِک; فروری 1325 وچّ موت) وی آکھیا جاندا سی، مسلم تغلق خانادن (ترک مول دی) دا بانی اتے پہلا بادشاہ سی جیہنے دلی سلطنت اتے 8 ستمبر، 1320 توں فروری، 1325 تکّ راج کیتا۔ اہنے دلی دے تیجے شہر تغلق آباد دی نیہہ رکھی۔

جنم اتے ہور جانکاری

تغلق خاندان دا بانی غیاث الدین تغلق خلجی سلطان جلالدین دے راج وچّ اک معمولی فوجی عہدے تے کم کردا سی۔ اسدا اصلی نام غازی تغلق جاں غازی بیگ تغلق سی۔ اسدے والد دا تعلق کنور قبیلے نال سی اتے اسدی ماں پنجاب دی جٹ عورت سی۔ اپنی قالیت دے کارن اوہ 1305ء وچّ دیپالپور دا صوبیدار بن گیا۔ منگولاں دے خلاف اسنے سفل حملے دی اگوائی کیتی سی۔ علاؤالدین خلجی دا جانشین خسرو شاہ ہندواں پرتی ہمدردی رکھدا سی۔ کہندے ہن کہ اسنے کئی مسجداں ڈھاہ دتیاں تے قرآن دی وی بے جرمتی کیتی سی۔ غیاث الدین تغلق نے اسدا قتل کروا کے 1320ء وچّ راجگدی حاصل کیتی۔ اسنے اپنی بااٹر شخصیت تے ہندو مخالف نیتیاں کارن راج دے مسلم امیراں نوں اپنے پکھ وچّ کر لیا سی۔

فوجی کاروائیاں

جدوں غیاث الدین گدی تے بیٹھا تاں علاؤالدین خلجی دیاں فوجی کاروایاں کارن راج دا خزانہ خالی ہو چکا سی۔ اسدے نکمے اتے ناقابل جانشیناں دے کارن سلطنت وچّ بدامنی تے اراجکتا پھیلی ہوئی سی۔لوکاں وچّ راجے دا ڈر تے اٹر ختم ہو چکیا سی۔ اسدے ایہناں ساریاں سمسیاواں دا حلّ کرن دا یتن کیتا۔

فوجی جتاں

وارنگل دے خلاف حملہ

• سبھ توں پہلاں اسنے اپنے پتر جوناں خاں نوں وارنگل دے کاکتی ونش دے راجا پرتاپ ردردیو دوجے دے خلاف فوج دے کے بھیجیا۔ پرتاپ ردردیو نے سلطان نوں ادھینتا کر دینا بند کر دتا سی۔ جوناں خاں نے پرتاپ ردردیو نوں ہرا کے گرفتار کر کے سلطان کول دتی بھیج دتا۔ اسدا راج دلی سلطنت نال ملا دتا۔

اڑیسہ نوں لٹنا

• تیلنگانا توں واپس آؤندے ہوئے جوناں خاں نے اڑیسہ نوں خوب لٹیا اتے اوہ بہت ساری دھن راشی نوں کئی ہاتھیاں تے لدّ کے دلی واپس آ گیا۔ بنگال دی جت - بنگال وچّ اتھوں دے راجے حاکم خاں دے پتر وچّ کھاناجنگی وچّ سفلتا پراپت کرن توں بعد گیاسدین بہادر نے اپنے آپ نوں ستنتر گھوشت کر دتا۔ گیاسدین تخلک نے اسنوں ہرا کے اسدے بھرا نسیرودین نوں اتھوں دا سبیدار نیوکت کر دتا۔

ترہت دی جت

• بنگال توں مڑدے سمیں غیاث الدین نے ترہت دے راجے ہری سنگھ دیوَ متھلا نوں ہرا کے اسدے راج نوں اپنے سامراج وچّ ملا لیا۔