سپ
| سپ | |
| |
| دیس: | جنور |
| برادری: | کورڈیٹ |
| نکی برادری: | کنگریڑے |
| ٹولی: | کرلے |
| پتی: | چانے کرلے |
| نکی پتی: | سپ |
| ٹبر : | 20 |
| ونڈاں : | 3400 |
| |
| دنیا تے سپاں دی پھرن تھاں رنگ وچ | |
سپ لمے، بنا لتاں والے، ماس کھانے ، کرلیاں ورگے ہوندے نیں۔ بنالتاں والیاں کرلیاں نال ایہناں دا ایہ فرق ہوندا اے جے ایہناں دے کن باہر نئیں ہوندے تے ایہناں دیاں اکھاں تے بریک پردہ نیئں ہوندا۔ایہ باروں گرمی لیندے نیں تے ایناں دے پنڈے تے چانے ہوندے نیں۔ کئی سپاں دیاں ونڈاں دی کھوپڑی وچ ایہناں دے پرکھ کرلیاں نالوں ودھ جوڑ ہوندے نیں تے جس باہجوں ایہ اپنے توں وڈے شکار نوں وی کھل جانوالے جباڑیاں باہجوں کھا جاندے نیں۔ سپ براعظم انٹارکٹکا توں سوا ہر براعظم تے ہوندے نیں[۱]۔ ایہناں دے پنڈے پتلے تے تنگ ہوندے نیں ایس لئی ایسے انگ جیہڑے جوڑیاں وج ہوندے نیں اک دوجے دے اگے پچھے ہوندے نیں جیویں گردے۔ کئیاں دا صرف اک ای پھپھرہ ہوندا اے۔ ایہ پہلی واری وشکارلے کریٹیشیس ویلے وچ پانی کرلیاں توں بنے تے ایہناں دے سب توں پرانے نشان 11 کروڑ 20 لکھ سال پرانے نیں۔ اک پتھری جاندار ونڈ ٹائٹانبوآ 15 میٹر (49 فٹ) لمی سی۔ سپاں بارے سب توں پرانی لکھت بروکلین پاپائرس پرانے مصر وچ 3300 ورے توں وی پہلے لکھی گئی۔
سپاں دیاں 2900 ونڈاں 456 ٹوکرے تے 15 ٹبر نیں[۲]۔ زیادہ سپاں چ زہر نیں ہوندا تے جناں چ ہوندا اے اوہ ایدے نال شکار کردے نیں یا اپنا بچا کردے نیں۔ کج اپنے زہر نال انساناں نوں پھٹڑ کرسکدے نیں یا مار وی سکدے نیں۔پاکستان چ سپاں دیاں 52 ونڈاں ریندیاں نیں جناں وچوں 13 زریلیاں نیں۔ایہناں دے ناپ وکھرے ہوندے نیں۔ دس سینٹی میٹر/ چار انچ دا باربادوس تاگہ سپ دنیا دا سب توں نکا سپ اے تے جالی پائیتھن 8.7 میٹر (29 فٹ) نال دنیا دا سب توں لما سپ اے[۳][۴]۔
سپاں دیاں لامت ونڈاں انزریلیاں نیں۔ جیہڑے زریلے نیں اوہ اپنے آپ نوں بچان یا اپنے نکے سپان نوں بچان تے یا فیر شکار کرن لئی ورتدے نیں۔ کئی سپاں دا زہر اینا زریلا ہوند اے جے اوہ کسے انسان نوں وی مار سکدا اے یا اوہناں نوں ڈاہڈی پیڑ کرسکدا اے۔انزریلے سپاں اپنے شکار نوں نگل جاندے نین یا فیر دبا کے ماردے نیں۔ سپاں مڈھ توں ای ڈر دا نشان نیں۔ ہندو لوک ایہناں دی پوجا وی کردے نیں۔ سپ ہور متاں وچ وی ورتیا گیا اے۔
بننا
[سودھو]سپاں دا پتھری جانداراں وج ریکارڈ تھوڑا اے کیوں جے ایہناں دے ٹانچے نکے تے ماڑے ہوندے نیں۔ پتھری جاندار جنہاں نوں پہلے سپ منیا گیا سے اوہناں دے ٹانچے کریٹیشن ویلے وچ پہلیو واری دسدے نیں۔ یوٹاہ تے الجیریا توں ایہناں دے پہلے ٹانچے ملدے نیں۔ ایہ سپ پتھری جاندار ملن والیاں تھانوان 112 تون 94 ملین ورے پرانیاں نیں۔ ایہناں دے آپسی ٹانجے ویکھ کے ایہ ای لگد اے جے ایہ کرلیاں توں بنے نیں۔
پسار
[سودھو]سپیاں دیاں 2900 توں ود ونڈاں آرکٹک چکر سکینڈینیوا توں لے کے تھلے اسٹریلیا تک ۔ سپ انٹارکٹکا نوں چھڈ کے ہر براعظم تے، پانی وچ تے 16000 فٹ اچے ہمالیہ تے ہولدے نیں[۵][۶]۔ کچھ جزیرے ایسے نی جتھے ایہ نہیں ملدے جیویں آئس لینڈ، آئرلینڈ، نیوزیلینڈ۔
ٹبر
[سودھو]- دانے سپ
- پائپ سپ
- نکے پائپ سپ
- زریلے سپ
- لاکسوسیمس بائکلر
- پائیتھن
- نانگ
- وائپر سپ
- امریکی اننے سپ
- تاگہ سپ
- اننے سپ
- بوا سپ
- چھرا سپ
- نکا بوا سپ
ناپ
[سودھو]ٹائٹانبوآ 15 میٹر (49 فٹ) لمبآی نال دنیا دے سب توں لمے سپ سن۔ جالی پائیتھن ایس ویلے دنیا دا سب توں لماں سپ اے۔ ہرا اناکونڈا 7.5 میٹر (25 فٹ) نال دنیا دا سب توں پآرا سپ گنیا گیا اے[۷]۔ ایہ 200 کلو توں ودھ پار دا وی ہوسکدا اے۔دس سینٹی میٹر/ چار انچ دا باربادوس تاگہ سپ دنیا دا سب توں نکا سپ اے[۸]۔
کھوج
[سودھو]سپ سنگھن نوّں شکار نوں پھڑن لئی رتدے نیں۔ ایہ اپنی دو انگلی جیب نال سنگدے نیں۔ ایہدی جیب لگاتار اندر بار ہوندی اے تے ایہ سپاں نوں سواد تے سنگھن دا پاسہ دس دی اے تے ہوا، مٹی تے پانی نوں چلدیاں چکھدیاں ہویاں ایہدے اندر دے کیمیائی کھوجاں وی کردی جاندی اے تے اوس تھاں وج شکار تے شکاریاں بارے دس وی ملدی اے۔ اناکونڈا ورگے سپ جیہڑے پانی وج وی ریندے نیں اوہناں دی جیب پانی وج وی کھوج دا مک ودھیا کردی اے۔
سپ دا ویکھن گن وکھرے سپاں وچ وکھرا ہوندا اے۔
کج وائپر، پائتھن، تے بوا سپ ددپلانے دے پنڈے دی گرمی توں اوہناں نوں پھڑدے نیں۔
کھل
[سودھو]سپ دی کھل تے جانے بنے ہوندے نیں۔ سپ دی کھل پدھری تے سکی ہوندی اے۔ کھل دا تھلواں انگ ٹرن وچ ہتھ ونڈاندا اے۔ ایہناں دی اکھ دے پردے وجون ویکھیا جاسکدا اے۔ سپ کج ویلے مکروں اپنی کھل لاندے نیں تے ایس لائی ہوئی کھل نوں کنج آکھدے نیں۔ جوان سپ اک سال وچ چار واری کنج لاسکدا اے جد کے بڈھا سپ سال وج اک یا دو واری کنج لاندا اے۔
ٹانچہ
[سودھو]لامت سپاں دا ٹانچہ کھوپڑی، کنگریڑی ہڈیاں تے پسلیاں تے ہوندا اے۔ سپ دی کھوپڑی اک ڈبے وانگوں ہوندی اے جیدے وچ دوجیاں ہڈیاں ڈھلیاں جڑیاں ہوندیاں نیں جنہاں وچوں جباڑے دے ہڈی اچیچی اے۔ کنگریڑے 200 توں 400 کنکریاں دے بنے ہوسکدے نیں۔
اندرلےے انگ
[سودھو]
1. ایسوفیگس
2. ٹراچیا
3. ٹراچیا پھپھرے
4.کھبے پھپھرے
5. سجے پھپھرے
6. دل
سپ دا دل اک تھیلی وج ہوندا اے. ڈایافرام نہ ہون باہجوں دل اگے پچھے ہوسکدا اے۔ پتلی تھاں ہون باہجوں انگ اگے پجھے ہوندے نیں۔ پھپھرے اگے پچھے ہوندے نیں۔ اوہناں مگروں دل فیر جگر فیر فیر معدھ فیر ہوا دی نالی فیر پتہ، فیر لبلبہ فیر سپلین، فیر آندراں فیر ٹٹے تے فیر گردے آندے نیں۔ دل توں اتے تھائمس گلینڈ ہوندا اے جیہدے وچوں لڑاکے ولگن بن کے لہو وج رلدے نیں۔
دند
[سودھو]سپ دند بدلدے ریندے نیں۔ ہور آندے ریندے نیں۔
زہر
[سودھو]کوبرے تے وائپر تے رلدے سپ شکار مارن یا اپنے ویری نون پھٹڑ کرن لئی وہر ورتدے نیں۔ زہر سپاں دا پلٹیا ہویا تھک ہوندا اے جیہنوں ایہ اپنے زریلے دنداں نال دوجے جانور دے پنڈے وچ پاندے نیں۔ سپ اودوں ڈنگدا اے جدوں اوہنوں اپنی جاندا ڈر ہووے یا کسے سپنی تے بجے دتے ہون۔ زریلے سپ ، وائپر سپ، نانگ ٹبراں دے سپاں وج زہر ہوندا اے۔
ورتن
[سودھو]
- دنیا دے اوہ تھاں جتھے ٹھنڈ ہوندی اے ایس رت وچ سپ کوئی ہل جل نہیں کردے تے رام نال کتے پۓ ریندے نیں تے پالے دا ویلا لنگھاندے نیں۔ سپ کسے کھڈ وچ، پڑی تھلے، پتیاں تھلے یا کئی سپ کٹھے ہوکے کسے تھاں تے جتھے ایہ ہر ورے کٹھے ہوکے ویلہ لنگھاندے نیں۔
- سارے سپ پکے ماس کھانے نیں۔ ایہناں دے کھان پین وچ کرلے، نکے سپ،نکے ددپلانے، مچھیاں، انڈے تے کونگے نیں۔ ایہ ناں ای چکی مارسکدے نیں تے ناں ای توڑ سکدے نیں تے ایس باہجوں ایہناں نوں سالم نگلنا پیندا اے۔ سپ دے کھان پین دا سپ دے ناپ نال جور ہوندا اے۔ نکا سپ نکیاں شیواں کھاندا اے تے ودا سپ وڈیاں۔ سپ دے جباڑے کھل سکدے نیں تے سپ دے سر نالوں وڈے شکار نوں اندر لے سکدے نیں۔
اک شکار کھان مگروں سپ ہل جل روک دیندے نیں کیوں جے ہاضمہ اک اوکھا کم اے۔ باہروں گرمی لین دی لوڑ باہجوں ہاضمے وچ باہر دی گرمی دا بڑا کم ہوندا اے۔ 30 °سینٹی گریڈ (86 °F) سپ دے ہاضمے لئی اک ودھیا گرمی ناپ اے۔ میٹابولزم اینا اوکھا اے کہ میکسیکی چھنکنا سپ کروٹالس ڈوریسس دا کھل دا گرمی ناپ ڈیڑھ سینٹی گریڈ تک ودھ جاندا اے۔
- سپ ٹرن والے انگاں توں بنا ہوندے نیں پر ایہ گل اوہنان دے ٹرن وچ روک نہیں پاندی۔ ایہ سکی تھاں تے رڑ کے اگے ودھدے نیں۔ پانی وچ ایہ تیر لیندے نیں۔ رکھاں تے وی ایہ اپنے آپ نوں کسیٹ کے چل لیندے نیں۔
انسانی جوڑ
[سودھو]*وڈنا :سپ انسان دا شکار نہیں کردے۔ ایہ انسان نوں ویکھ کہ نس جاندے نیں یا راہ جھڈ دیندے نیں۔ سپ اودوںی ای بندے نوں ڈنگ ماردا اے جدوں اوہنون اپنی جان دا ڈر ہووے یا فیر سپنی نے بجے دتے ہون۔ انزریلے سپاں دی چکی ایڈی ڈروالی نہیں ہوندی۔ 750 زریلے سپاں وچوں 250 سپ ای ایسے نیں جیہڑے پہلی چکی وج کسے بندے نوں مار سکدے نیں۔ سپ دے ڈنگے دے دارو وی اونے نیں جنے کے ڈنگاں دیاں ونڈاں۔ سپ دے زہر توں ای اودا دوارو وی بنایا جاندا اے۔
سپیرہ
[سودھو]سپیرہ ہندستان تے پاکستان دی عام رہتل وچ ایسے جنے نون کیندے نیں جیہڑہ سپ رکھدا اے۔ ایہ اپنے سپاں نال تھاں تھاں پھردے نیں تے کسے سڑک تے نکڑ تے اپنے سپاں دی نمیش لاندے نیں۔ سپیرے کول اک بین ہوندی اے جیہنوں وجا کے اوہ سپ نوں ہلا جلا کے وکھاندا اے۔ سپ سن نہیں سکدا پر اوہ بین دے ہلن نال اپنے آپ نوں ہلاندا اے۔ سپیرے تھاں تھاں پھردے نیں تے عام لوکاں نوں سپ کجیاں وجوں کڈ کے وکھا ندے نیں تے روٹی کماندے نیں۔
سپ کھانا
[سودھو]سپ کھانا دنیا دی عام رہتلاں وچ عام تے نہین پر کجہاں وچ ایہدے کھاندا رواج ہے یا کدے کدے چسکے لئی ایہنوں کھادا جاندا اے۔ چین وچ ایہدا سوپ بنا کے پیندے نیں تے امریکہ دی کچھ تھانواں تے چھنکنا سپ دا گوشت ویچیا جاندا اے۔ کجھ ایشیائی دیساں جیویں چین، ویت نام، تھائی لینڈ، کمبوڈیا تے انڈونیشیا وچ سپاں دا - کوبرے دا اچیچا - لہو پیتا جاندے اے ایہ سمجھ کے جے ایہ جنسی طاقت ودھاندا اے۔ جیودے کوبرے دا لہو کڈیا جاندا اے تے سواد جنگا کرن لئی اودے وج شراب وی رلائی جاندی اے۔ امریکی فوج نوں وی سکھلائی وچ اپنی جان بچان لئی سپ کھان بارے دسیا جاندا اے۔ چین وچ اک سپ شراب وی بنائی جاندی اے پرانے ویلیاں توں۔ ایہ چاول یا دانیاں دی شراب وج سپ نوں ڈوب کے بنائی جاندی اے۔
سپ پالنا
[سودھو]کتے بلی وانگوں ائی لوک سپاں نون وی کھر پالدے نیں۔ راج پائیتھن، چلڈرن پائیتھن تے مکی سپ ایس کم لئی پسند کیتے جاندے نیں ایہ زریلے نہیں ہوندے۔ ہفتے 2 ہفتے مگروں کھا نوں دینا ہوندا اے تے تھاں وی تھوڑی گھیردے نیں۔ ایہناں دا ایڈا خیال وی نہیں رکھنا پیندا۔ کئی سپ 40 ورے تک وی جیوندے نیں اگر اوہناں دی ٹہل سیوا ٹھیک رکھی جاوے۔
نشان
[سودھو]پرانے مصر وچ سپ فرعون دے تاج اتے بنیا ہوندا سی۔ ہندو مت وچ سپ آزادی دا نشان اے کیوں جے سپ نوں سدھا یا نہیں جاسکدا۔ اک ڈنڈے تے لپیٹیا ہویا سپ دوائیاں دا نشان اے۔
ہور ویکھو
[سودھو]بارلے جوڑ
[سودھو] |
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: سپ |
- سپ ای سپ Archived 2008-03-15 at the وے بیک مشین
- سپ بی بی سی تے
- سپاں دیاں مورتاں
- پاکستان دے کرلے
- پاکستان وچ جنگلی جیون
- ڈان اخبار
اتہ پتہ
[سودھو]- ↑ (1994) in Roland Bauchot: Snakes: A Natural History. New York: Sterling Publishing Co., Inc., 220. ISBN 1-4027-3181-7.
- ↑ «Serpentes». Integrated Taxonomic Information System. دریافتشده در ۳ دسمبر ۲۰۰۸.
- ↑ Murphy; Henderson, JC; RW (1997). Tales of Giant Snakes: A Historical Natural History of Anacondas and Pythons. Florida, USA: Krieger Pub. Co, 221. ISBN 0-89464-995-7.
- ↑ Mehrtens, JM (1987). Living Snakes of the World in Color. New York: Sterling Publishers, 480. ISBN 0-8069-6460-X.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےSanchezلئی۔ - ↑ Conant R, Collins JT. 1991. A Field Guide to Reptiles and Amphibians: Eastern and Central North America. Houghton Mifflin, Boston. 450 pp. 48 plates. ISBN 0-395-37022-1.
- ↑ «CTV: Ancient, gargantuan snakes ate crocs for breakfast». Ctv.ca. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۰۹-۰۲-۰۶. دریافتشده در ۲۰۱۳-۰۳-۰۸.
- ↑ S. Blair Hedges (August 4, 2008). "At the lower size limit in snakes: two new species of threadsnakes (Squamata: Leptotyphlopidae: Leptotyphlops) from the Lesser Antilles" (PDF). Zootaxa 1841: 1–30. http://www.mapress.com/zootaxa/2008/f/zt01841p030.pdf. Retrieved on ۴ اگست ۲۰۰۸.