پرالی ساڑنا

1986 وچ انگلینڈ دے ایسیکس وچ پرالیناں لائی ہوئی اگّ

پرالی ساڑنا، اکثرکنک اتے ہور اناج دیاں فصلاں دی کٹائی توں بعد بچے ہوئے مڈھاں تےتوڑی دے کرچیاںنوںاگّ لاؤندی پریکریاہے۔ ایہہ مشق 1990 دے دہاکے توںپھیلیا ہویا اے، جدوں سرکاراں نے اس دی ورتوں تے پابندیاں لگادتیاں سن۔

اثر

سنگرور، پنجاب، بھارت دے آلے دوآلے کنک دی بجائی لئی زمین نوں چھیتی تیار کرن لئی، واڈھی دے بعد جھونے دی پرالی (رہند-کھونہد) نوں ساڑنا۔

پرالی ساڑن دی، کجھوکلپاں نال تلنا کیتی گئی اے جویں کہ فصل دیبچیہوئی رہند-کھونددنوںزمین وچ ہی واہنا، کیونکہ اس نال ماحول اپربہت سارے نتیجے اتے اثر ہندے ہن۔

پرالی ساڑنا:

• کھیت نوں چھیتی صاف کردا اے اتے سستا ہندا اے۔
• نقصاندائک جڑی-بوٹیاںنوں ماردا اے، جہناں دے علاج لئی رودھک وی بے اثر ہن۔
• سلگ اتے ہور کیڑیاں نوں ماردا اے۔
• نائیٹروجن ٹائی-اپّ گھٹا سکدا اے۔

حالانکہ، اسدے ماحول تے بہت سارے نقصان دہ اثر ہن:

• غذائیت تتاںدا نقصان
• دھوئیں توں آلودگی
• پھلیٹنگ تھریڈس توں بجلی اتے الیکٹرانک سازو-سامان نوں نقصان
• کنٹرول توں باہر پھیلن والیاں اگاںدا جوکھم

اک دھارنا ایہہ ویہے کہ پرالی دےبلن نال ماحول دیCO₂ ودھن وچ یوگدان پاؤندی اے۔ پر پرالی ساڑن نالکاربن ڈائی آکسائیڈ دی ریلیز، اس دےقدرتی گلنتوں تھوڑھی جہی زیادہ اے۔

بھارت وچ پرالی ساڑنا

شمال مغربی بھارت وچ پنجاب اتے ہریانہ وچ پرالینوں اگّ لگن نال دلی وچ ہوا دے آلودگی دا وڈا کارن دسیاگیا اے۔ ہر ستمبر دے اخیر توں اکتوبرتک، مکھ طور اُتے پنجاب اتے ہریانہ دے کسان، اک تاںگھٹ خرچےوالی پرالی دینکاسی عمل وجوں اتے دوجا اگلیفصل لئی بجائی دے وچکار آؤن والے ویلے نوں گھٹاؤن لئی، لگبھگ 35 ملیان ٹن دی پرالی اتے فصل دی رہند کھوندساڑدےہن۔ اس برننگ توں دھونئیںوالے تتاں دا اک بدل پیدا ہنداہے جسدیاں تصویراں وچ آکاشوچو دکھائی دندیاں ہن، اتے اس نالنویں دلی وچ "زہریلہ بدل" پیدا ہنداہے، جسدے نتیجے وجوں دلی وچّایئر-آلودگی ایمرجینسی دیاں گھوشناواں ہندیاں ہن۔ اس لئی، این۔جی۔ٹی۔ (نیشنل گرین ٹربیونل) نے دلی سرکار نوں 2 لکھ روپئے جرمانہ کیتا کیونکہ اوہناں نےہوا دے آلودگی نوں روکن لئی کساناں نوں پروتساہن اتے بنیادی مدد حاصل کرن دا کوئی کم سکیم نہیں بنائی۔

حالانکہ واڈھیکرن وچ پرالی ساڑن دے وکلپوالے کجھ اپکرنمہیا ہن جویں کہ بھارتی-نرمانت "ہیپی سیڈر" جس نالوڈھی فصل دے کھڑےکرچیاں نوں کھیت وچ کھلار کے بنا اگّ لائے، اگلی فصل نوں بیجیا جا سکدا اےپرکساناں ولوںشکایت کیتی جاندی اےکہ ایہناں مشیناں دی لاگت، پرالی ساڑندی تلنا وچ بہت زیادہہے۔