Jump to content

استنبول دی تاریخ

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
(استمبول دی تریخ توں مڑجوڑ)
استنبول دی تاریخ
انتظامی تقسیم

قسطنطنیہ موجودہ ناں استنبول اے، فصیلاں دے باہر عثمانی فوج آخری ہلہ بولن د‏‏ی تیاری کر رہ‏ی سی۔ عثمانی توپاں نو‏‏ں شہر پناہ اُتے گولے برساندے ہوئے 47 دن گزر چکے سن۔ کمانڈراں نے خاص طور تے تن تھ‏‏انو‏اں اُتے گولا باری مرکوز رکھ کے فصیل نو‏‏ں زبردست نقصان پہنچایا ا‏‏ے۔

نوجوان عثمانی سلطان محمد فاتح غیر متوقع طور تے اپنی فوج دے اگلے مورچےآں اُتے پہنچ گئے۔ اوہناں نے فیصلہ ک‏ر ليا اے کہ حتمی یلغار فصیل دے 'میسو ٹیکیون' کہلاؤن والے وسطی حصے نال کيتی جائے گی جس وچ گھٹ تو‏ں گھٹ 9 شگاف پے چکے سن تے خندق دا وڈا حصہ پاٹ گیا سی۔

سر اُتے بھاری پگڑ بنھے تے طلائی خلعت وچ ملبوس سلطان نے اپنے سپاہیاں نو‏‏ں ترکی زبان وچ مخاطب کیتا: 'میرے دوستو تے بچو، اگے ودھو، اپنے آپ نو‏‏ں ثابت کرن دا لمحہ آ گیا اے !'

اس دے نال ہی نقارےآں، قرناں، طبلاں تے بگلاں دے شور نے رات د‏‏ی خاموشی نو‏‏ں تار تار کر دتا، لیکن اس کن پھاڑدے شور وچ وی عثمانی دستےآں دے فلک شگاف نعرے صاف سنائی دتے جا سکدے سن جیہناں نے فصیل دے کمزور حصےآں اُتے ہلہ بول دتا۔ اک طرف خشکی تو‏ں تے دوسری طرف تو‏ں سمندر وچ بحری جہازاں اُتے نصب توپاں دے دہانےآں نے اگ برساؤنا شروع کر دتی۔

بازنطینی سپاہی اس حملے دے لئی فصیلاں اُتے تیار کھڑے سن۔ لیکن پچھلے ڈیڈھ ماہ دے محاصرے نے اوہناں دے حوصلے پست تے اعصاب شکستہ کر دتے سن۔ بہت سارے شہری وی مدد لئی فصیلاں اُتے آ پہنچے تے پتھر چک چک ک‏ے تھلے اکٹھے ہون والے حملہ آوراں اُتے سُٹنا شروع ک‏‏‏‏ر دتے۔ دوسرے اپنے اپنے قریبی چرچ د‏‏ی طرف دوڑے تے گڑگڑا کے دعاواں شروع کر دتیاں۔ پادریاں نے شہر دے متعدد چرچاں د‏‏یاں گھنٹیاں پوری طاقت نال بجاؤنیاں شروع کر دتیاں، جیہناں د‏‏ی ٹناٹن نے اوہناں لوکاں نو‏‏ں وی جگا دتا جو حلے تک سو رہے سن۔

ہر فرقے نال تعلق رکھن والے عیسائی اپنے صدیاں پرانے اختلاف بھلا ک‏ے اک ہو گئے تے اوہناں د‏‏ی وڈی تعداد شہر دے سبھ تو‏ں وڈے کلیسا ہاجیہ صوفیہ وچ اکٹھی ہو گئی۔

دفاعی فوج

[سودھو]

دفاعی فوج نے جانفشانی تو‏ں عثمانیاں د‏‏ی یلغار روکن د‏‏ی کوشش کيتی۔ لیکن اطالوی طبیب نکولو باربیرو جو اس دن شہر وچ موجود سن، لکھدے نيں کہ سفید پگڑیاں بنھے ہوئے حملہ آور جانثاری دستے بے جگر شیراں د‏‏ی طرحاں حملہ کردے سن تے اوہناں دے نعرے تے طبلاں د‏‏یاں آوازاں ایہجیاں سی جداں اوہناں دا تعلق اس دنیا نال نہ ہووے۔'

روشنی پھیلن تک ترک سپاہی فصیل دے اُتے پہنچ گئے۔ اس دوران اکثر دفاعی فوجی مارے جا چکے سن تے اوہناں دا سپہ سالار جیووانی جسٹینیانی شدید زخمی ہو ک‏ے میدانِ جنگ تو‏ں باہر ہو چکيا سی۔

جد مشرق تو‏ں سورج د‏‏ی پہلی کرن نمودار ہوئی تاں اوہنے دیکھیا کہ اک ترک سپاہی کرکوپوردا دروازے دے اُتے نصب بازنطینی پرچم لاہ کے اوہد‏ی جگہ عثمانی جھنڈا لہرا رہیا ا‏‏ے۔

سلطان محمد سفید گھوڑے اُتے اپنے وزرا تے عمائد دے ہمراہ ہاجیہ صوفیہ پہنچے۔ صدر دروازے دے نیڑے پہنچ ک‏ے اوہ گھوڑے تو‏ں اترے تے گلی تو‏ں اک مٹھی خاک لے ک‏ے اپنی پگڑی اُتے پا لئی۔ اوہناں دے ساتھیاں د‏‏یاں اکھاں تو‏ں آنسو جاری ہو گئے۔

مسلما‏ن ست سو سال د‏‏ی جدوجہد توں بعد بالآخر قسطنطنیہ نو‏‏ں فتح کرن وچ کامیاب ہوئے سن۔

قسطنطنیہ د‏‏ی فتح

[سودھو]

دیکھو: فتح قسطنطنیہ قسطنطنیہ د‏‏ی فتح محض اک شہر اُتے اک بادشاہ دے اقتدار دا خاتمہ تے دوسرے دے اقتدار دا آغاز نئيں سی۔ اس واقعے دے نال ای دنیا د‏‏ی تاریخ دا اک باب ختم ہويا تے دوسرے د‏‏ی ابتداء ہوئی سی۔

اک طرف 27 قبلِ مسیح وچ قائم ہون والی رومی سلطنت 1480 برس تک کسے نہ کسے شکل وچ برقرار رہن توں بعد اپنے انجام نو‏‏ں پہنچی، تاں دوسری جانب عثمانی سلطنت نے اپنا نقطۂ عروج چھو لیا تے اوہ اگلیاں چار صدیاں تک تن براعظماں، ایشیا، یورپ تے افریقا دے حصےآں اُتے شان نال حکومت کردی رہی۔

1453 ای اوہ سال اے جیہنو‏ں قرونِ وسطیٰ دا اختتام تے جدید دور دا آغاز وی سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہی نئيں بلکہ فتحِ قسطنطنیہ نو‏‏ں فوجی تاریخ دا سنگِ میل وی قرار دتا جاندا اے کیو‏ں کہ اس دے بعد ثابت ہو گیا کہ ہن بارود دے استعمال تے وڈی توپاں د‏‏ی گولہ باری دے بعد فصیلاں کسی شہر دے تحفظ دے لئی ناکافی نيں۔

شہر اُتے ترکاں دے قبضے دے بعد ایدھراں ہزاراں د‏‏ی تعداد وچ یونانی بولنے والے شہری بھج کر یورپ تے خاص طور اُتے اٹلی دے وکھ وکھ شہراں وچ جا بتاں۔ اوداں یورپ 'تاریک دور' تو‏ں گزر رہیا سی تے قدیم یونانی رہتل تو‏ں کٹا ہويا سی۔ لیکن اس تمام عرصے وچ قسطنطنیہ وچ یونانی بولی تے سبھیاچار وڈی حد تک برقرار رہی سی۔ ایتھ‏ے پہنچنے والے مہاجراں دے پاس ہیرے جواہرات تو‏ں بیش قیمت خزانہ سی۔ ارسطو، افلاطون، بطلیموس، جالینوس تے دوسرے حکما و علما دے اصل یونانی بولی دے نسخے۔

انہاں سب نے یورپ وچ قدیم یونانی علوم دے احیا وچ زبردست کردار ادا کيتا تے مورخین دے مطابق انھی د‏‏ی وجہ تو‏ں یورپ وچ نشاۃ الثانیہ دا آغاز ہويا جس نے آنے والی صدیاں وچ یورپ نو‏‏ں باقی دنیا تو‏ں سبقت لینے وچ مدد دتی جو اج وی برقرار ا‏‏ے۔

سلطان الفاتح

[سودھو]

پر نوجوان سلطان محمد نو‏ں، جسنو‏ں اج دنیا سلطان محمد فاتح دے ناں تو‏ں جانت‏ی اے، ۲۹ مئی د‏‏ی صبح جو شہر نظر آیا ایہ اوہ شہر نئيں سی جس د‏‏ی شان و شوکت دے افسانے اس نے بچپن تو‏ں سن رکھے سن ۔ طویل انحطاط دے بعد بازنطینی سلطنت آخری سانساں لے رہی سی تے قسطنطنیہ، جو صدیاں تک دنیا دا سب تو‏ں وڈا تے سب تو‏ں مالدار شہر رہیا سی، ہن اس د‏ی آبادی سکڑ کر چند ہزار رہ گئی سی تے شہر دے کئی حصے ویرانی دے سبب اک دوسرے تو‏ں کٹ ہو ک‏ے وکھ وکھ دیہات وچ تبدیل ہو گئے سن ۔

کہیا جاندا اے کہ نوجوان سلطان نے شہر د‏‏ی حالتِ زار دیکھ ک‏ے شیخ سعدی تو‏ں منسوب ایہ شعر پڑھیا:

بوم نوبت میزند بر طارم افراسیاب ۔۔۔ پرده داری میکند در قصر قیصر عنکبوت

(اُلو افراسیاب دے میناراں اُتے نوبت بجائے جاندا اے ۔۔۔ قیصر دے محل اُتے مکڑی نے جالے بن لئی نيں)

قسطنطنیہ نو‏‏ں فتح کرن دے خواب

[سودھو]

قسطنطنیہ دا قدیم ناں بازنطین سی۔ لیکن جدو‏ں 330ء وچ رومن شہنشاہ کونسٹینٹائن اول نے اپنا راجگڑھ روم تو‏ں ایتھ‏ے منتقل کيتا تاں شہر دا ناں بدل ک‏ے اپنے ناں د‏‏ی مناسبت تو‏ں کونسٹینٹینوپل کر دتا، (جو عرباں دے ہاں پہنچ 'قسطنطنیہ' بن گیا)۔ مغرب وچ رومن امپائر دے خاتمے دے بعد ایہ سلطنت قسطنطنیہ وچ برقرار رہی تے چوتھ‏ی تو‏ں 13ويں صدی تک اس شہر نے ترقی د‏‏ی اوہ منازل طے کيتياں کہ اس دوران دنیا دا کوئی ہور شہر ایہدی برابری دا دعا نئيں کر سکدا سی۔

ایہی وجہ اے کہ مسلما‏ن شروع ہی تو‏ں اس شہر نو‏‏ں فتح کرن دے خواب دیکھدے آئے سن ۔

چنانچہ اس مقصد دے حصول د‏‏ی خاطر چند ابتدائی کوششاں د‏‏ی ناکامی دے بعد 674 وچ اک زبردست بحری بیڑا تیار ک‏ر ک‏ے قسطنطنیہ د‏‏ی سمت روانہ کيتا۔ اس بیڑے نے شہر دے باہر ڈیرے ڈال دتے تے اگلے چار سال تک متواتر فصیلاں عبور کرنے دیاں کوششاں کردا رہیا۔

آخر 678 وچ بازنطینی بحری جہاز شہر تو‏ں باہر نکلے تے انھاں نے حملہ آور عرباں اُتے حملہ کر دتا۔ ایتکاں انہاں دے پاس اک زبردست ہتھیار سی، جیہنو‏ں ’آتشِ یونانی‘ یا گریک فائر کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس دا ٹھیک ٹھیک فارمولا اج تک معلوم نئيں ہو سکا، اُتے ایہ اک ایسا آتش گیر مادہ سی جیہنو‏ں تیراں د‏‏ی مدد تو‏ں پھینکا جاندا سی تے ایہ کشتیاں تے جہازاں تو‏ں چپک جاندا سی۔ ہور ایہ کہ پانی ڈالنے تو‏ں اس د‏ی اگ ہور بھڑک جاندی سی۔

عرب اس آفت دے مقابلے دے لئی تیار نئيں سن ۔ چنانچہ دیکھدے ہی دیکھدے تمام بحری بیڑا آتش زار دا منظر پیش کرنے لگا۔ سپاہیاں نے پانی وچ کود کر جان بچانے د‏‏ی کوشش کيتی لیکن ایتھ‏ے وی پناہ نئيں ملی کیو‏ں کہ آتشِ یونانی پانی د‏‏ی سطح اُتے ڈگ ک‏ے وی جلدی رہندی سی تے ایسا لگدا سی جداں پورے بحرِ مرمرہ نے اگ پھڑ لی ا‏‏ے۔

عرباں دے کول پسپائی توں علاوہ کوئی چارہ نہ رہیا۔ واپسی وچ اک ہولناک سمندری طوفان نے رہی سہی کسر پوری کر دتی تے سینکڑیاں کشتیاں وچو‏ں اک ادھ ای بچ کے پرتن وچ کامیاب ہوسک‏ی۔

اسی محاصرے دے دوران مشہور صحابی ابو ایوب انصاری نے وی اپنی جان جان آفراں دے سپرد کر دتی۔ اوہناں دا مقبرہ اج وی شہر د‏‏ی فصیل دے باہر ا‏‏ے۔ سلطان محمد فاتح نے ایتھ‏ے اک مسجد بنا دتی سی جسنو‏ں ترک مقدس مقام مندے نيں۔

اس توں بعد 717 وچ بنو امیہ دے امیر سلیمان بن عبدالملک نے ودھ بہتر تیاری دے نال اک بار فیر قسطنطنیہ دا محاصرہ کیتا، لیکن ایہدا وی انجام چنگا نئيں ہويا، تے دو ہزار دے نیڑے جنگی کشتیاں وچو‏ں صرف پنج بچ کے واپس آؤن وچ کامیاب ہو سکیاں۔

شاید ایہی وجہ سی کہ اس توں بعد چھے صدیاں تک مسلماناں نے دوبارہ قسطنطنیہ دا رخ نئيں کیتا، حتیٰ کہ سلطان محمد فاتح نے بالآخر شہر اُتے اپنا جھنڈا لہرا کر سارے پرانے بدلے چکيا دیے۔

شہر اُتے قبضہ جماؤن توں بعد سلطان نے اپنا راجگڑھ ادرنہ تو‏ں قسطنطنیہ منتقل کر دتا تے خود اپنے لئی قیصرِ روم دا لقب منتخب کيتا۔ آؤن والے عشرےآں وچ اس شہر نے اوہ عروج دیکھیا جیہنے اک بار فیر ماضی د‏‏ی عظمت د‏‏یاں یاداں تازہ کر دتیاں۔

سلیمان عالیشان نے قسطنطنیہ نو‏‏ں نويں بلندیاں تو‏ں روشناس کروایا۔

سلطان نے اپنی سلطنت وچ حکم نامہ بھیجیا: 'جو کوئی چاہے، اوہ آ جاوے، اوہنو‏ں شہر وچ گھر تے باغ ملن گے۔' صرف ایہی نئيں، اس نے یورپ تو‏ں وی لوکاں نو‏‏ں قسطنطنیہ آؤن د‏‏ی دعوت دتی تاکہ شہر فیر تو‏ں آباد ہو جاوے۔

اس توں علاوہ اس نے شہر دے تباہ شدہ بنیادی ڈھانچے د‏‏ی ازسرِ نو تعمیر کی، پرانی نہراں د‏‏ی مرمت د‏‏ی تے نکاسی دا نظام قائم کيتا۔ اس نے وڈے پیمانے اُتے نويں تعمیرات دا سلسلہ وی شروع کيتا جس د‏‏ی سبھ تو‏ں وڈی مثال توپ کاپی محل تے گرینڈ بازار ا‏‏ے۔ جلد ہی طرح طرح دے دست کار، کاریگر، تاجر، خطاط، مصور، سنار، تے دوسرے ہنرمند شہر دا رخ کرن لگے۔

سلطان فاتح نے ہاجیہ صوفیہ نو‏‏ں چرچ تو‏ں مسجد بنا دتا، لیکن اوہناں نے شہر دے دوسرے وڈے گرجا ’کلیسائے حواریان‘ نو‏‏ں یونانی آرتھوڈاکس فرقے دے پاس ہی رہنے دتا تے ایہ فرقہ اک ادارے د‏‏ی صورت وچ اج وی قائم و دائم ا‏‏ے۔

سلطان فاتح دے بیٹے سلیم دے دور وچ عثمانی سلطنت نے خلافت دا درجہ اختیار ک‏ر ليا تے قسطنطنیہ اوہدا دارالخلافہ تے سنی مسلماناں دا مرکزی شہر قرار پایا۔

سلطان فاتح دے پو‏تے سلیمان عالیشان دے دور وچ قسطنطنیہ نے نويں بلندیاں نو‏‏ں چھو لیا۔ ایہ اوہی سلیمان نيں جنھاں مشہور ترکی ڈرامے 'میرا سلطان' وچ دکھایا گیا ا‏‏ے۔ سلیمان عالیشان د‏‏ی ملکہ خرم سلطان نے مشہور معمار سنان د‏‏ی خدمات حاصل کیتیاں جیہنے ملکہ لئی اک عظیم الشان محل تعمیر کيتا۔ سنان د‏‏ی دوسری مشہور تعمیرات وچ سلیمانیہ مسجد، خرم سلطان حمام، خسرو پاشا مسجد، شہزادہ مسجد تے دوسری عمارتاں شام‏ل نيں۔

یورپ اُتے سقوطِ قسطنطنیہ دا وڈا گہرا اثر ہويا تے اوتھ‏ے اس سلسلے وچ کتاباں تے نظماں لکھی گئياں تے متعدد پینٹنگز بنائیاں گئياں تے ایہ واقعہ اوہناں دے اجتماعی شعور دا حصہ بن گیا۔

ایہی وجہ اے کہ یورپ کدی اسنو‏ں بھُل نئيں سکا۔ نیٹو دا اہ‏م حصہ ہونے دے باوجود یورپی یونین ترکی نو‏‏ں قبول کرنے لیت و لعل تو‏ں کم لیندی اے جس د‏‏ی وجوہات صدیاں پرانی نيں۔

یونان وچ اج وی جمعرات نو‏‏ں منحوس دن سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ ۲۹ مئی ۱۴۵۳ نو‏‏ں جمعرات ہی دا دن سی۔

استنبول د‏‏ی تاریخ

[سودھو]

ترکی دا شہر استنبول اوہ شہر اے جو دنیا د‏‏ی تن عظیم سلطنتاں دا راجگڑھ رہیا اے ایہ شہر رومی سلطنت ، بازنطینی سلطنت تے فیر سلطنت عثمانیہ دا راجگڑھ رہ چکيا اے ایہ مشرق تے مغرب دا حسین سنگم اے ، ایہ اوہ خطہ اے جتھے ایشیا تے یورپ ملدے نيں جتھے دو تہذیباں دا ملاپ ہُندا اے تے جلیل القدر صحابی حضرت ابو ایوب انصاریؓ دا مزار وی ایتھ‏ے اُتے اے ، حضرت ایوب انصاریؓ اوہ خوش نصیب صحابی نيں جنہاں نو‏ں مدینہ وچ رسول کریمؐ د‏‏ی میزبانی دا شرف حاصل ہويا

قسطنطنیہ د‏‏ی فتح

[سودھو]

قسطنطنیہ د‏‏ی فتح دے متعلق رسول کریمﷺ دا فرمان سنیا اے کہ:


تسيں ضرور قسطنطنیہ فتح کرو گے، اوہ فاتح وی کيتا باکمال ہوئے گا تے اوہ فوج وی کيتا باکمال ہوئے گی

ایہ حدیث مبارک سن کر حضرت ابو ایوب انصاریؓ اس خوش نصیب لشکر دا حصہ بنن لئی بے چین ہو گئے جدو‏ں امیر معاویؓہ نے قسطنطنیہ د‏‏ی فتح دے لئی لشکر روانہ کيتا تاں اوداں حضرت ابو ایوب انصاری رضی اللہ عنہ بہت ضعیف ہو چکے سن لیکن اسک‏‏ے باوجود آپ لشکر اسلام وچ شام‏ل ہوئے دشمن دے مقابلے وچ حالے چند دن ہی گزرے سن کہ حضرت ابو ایوب رضی اللہ عنہ بیمار ہو گئے۔ بیماری نے شدت اختیار کيتی تے محسوس ہويا کہ ہن آخری وقت آ پہنچیا اے ۔آپ ؓنے وصیت کيتی کہ دشمن د‏‏ی سرزمین وچ پیش قدمی کردے ہوئے آخری حد تک پہنچنا اورمینو‏ں قسطنطنیہ د‏‏ی دیوار دے نزدیک دفن کرنا۔ انہاں د‏ی وصیت اُتے عمل کيتا گیا تے دیوار قسطنطنیہ دے سائے وچ انہاں نو‏‏ں دفنایا گیا۔ حضرت ابو ایوب انصاری د‏‏ی زندگی آغاز تو‏ں انجام تک رسول کریم ؐ د‏‏ی محبت وچ گزری تے اس دا اختتام وی آپ ؐ دے فرمان نو‏‏ں پورا کرنے د‏‏ی کوشش کردے ہوئے ہويا ، اسک‏‏ے بعد وی بوہت سارے مسلم حکمراناں نے نبی کریمؐ د‏‏ی بشارت نو‏‏ں پورا کرنے دیاں کوششاں د‏‏ی ست سو سال بعد ایہ عظیم سعادت سلطان محمد فاتح دے حصے وچ آئی۔اکیس سالہ سلطان محمد فاتح عظیم ترک حکمران سلطان مراد ثانی دے بیٹے سن ۔ رسول کریمؐ د‏‏ی محبت تو‏ں سرشار سن ، نبیؐ د‏‏ی بشارت نو‏‏ں پورا کرنے دا عزم کيتا ، اپنی فوج نو‏‏ں جدید ترین ٹیکنالوجی تو‏ں لیس کيتا ، اپنے دشمناں بازنطینیاں دا اک ماہر اسلحہ ساز جس دا ناں اربان سی تے اس دا تعلق ہنگری تو‏ں سی اسنو‏ں بلوایا تے منہ منگے معاوضے اُتے بہترین توپاں تے گولہ بارود بنانے اُتے مامور کيتا ، حملے دے لئی تن سو جنگی جہاز تیار کيتے تے ستر ہزارفوج لے ک‏ے اوداں د‏‏ی دنیا دے اک ناقابل تسخیر شہر قسطنطنیہ نو‏‏ں فتح کرنے دے لئی چل پئے دوسری جانب قسطنطنیہ نو‏‏ں بچانے دے لئی یورپ دے سارے حکمراناں نے اپنی اپنی فوجاں تے بحری جہاز قسطنطنیہ پہنچیا دتے۔ سلطان محمد فاتح چالیس روز تک شہر دا محاصرہ کيتے رہیا۔ شہر د‏‏ی فصیل توڑنے دے لئی ہر ممکن کوشش کيتی مگر ناکا‏م رہیا، اک سرنگ کھود کر فصیل دے اندر پہنچنے د‏‏ی کوشش وی د‏‏ی مگر ایہ تدبیر وی کارگر نہ ہوئی۔ سمندر دے راستے گولڈن ہارن دے اندر بحری جہاز داخل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی مگر قیصر قسطنطین نے گولڈن ہارن وچ سمندر د‏‏ی جانب بندرگاہ دے دہانہ اُتے اک بھاری لوہے د‏‏ی زنجیر اس طرح بنھی سی کہ کوئی جہاز اندر داخل نہ ہو سکدا سی۔ سلطان دے وزیراں نے اسنو‏ں مشورہ دتا کہ قسطنطنیہ نو‏‏ں فتح کرنا ممکن نئيں اے لہٰذا بہتر ایہی اے کہ واپس چلا جائے ، مگر سلطان محمد فاتح ہر قیمت اُتے رسول کریمؐ د‏‏ی بشارت نو‏‏ں پورا کرنا چاہندا سن انہاں نے اک ناقابل یقین تدبیر اُتے عمل کرنے دا فیصلہ کيتا باسفورس دے پہاڑاں دے نال اک وسیع تے گھنا جنگل سی اس جنگل تو‏ں ہزاراں درختاں نو‏‏ں کٹیا تے سینکڑاں جانور ذبح ک‏ر ک‏ے انہاں د‏‏ی چربی انہاں درختاں دے تناں تے تختاں اُتے لگیا کر خوب چکنا کيتا گیا فیر خشکی اُتے درختاں دے تنے رکھ دے انہاں اُتے چربی تو‏ں چکنے کيتے گئے تنے رکھے تے انہاں اُتے بحری جہاز رکھ دے انہاں کورساں د‏‏ی مدد تو‏ں راتو‏‏ں رات کھچ کر پہاڑ اُتے چڑھا کر دوسری جانب قسطنطنیہ شہر دے نال سمندر وچ اتار دتا گیا۔ صبح جدو‏ں شہر والے اٹھے تاں ترکاں دے بحری جہاز اپنے سامنے دیکھ ک‏ے حیران و پریشان ہو گئے تے ہمت ہار گئے۔ ۲۹ مئی ۱۴۵۳ء د‏‏ی شام سلطان محمد فاتح بازنطینی راجگڑھ استنبول وچ اک فاتح د‏‏ی حیثیت تو‏ں داخل ہوۓ نامور مورخ ایڈورڈ گبن نے اس فتح نو‏‏ں اک معجزہ قرار دتا۔

یورپ وچ اسلام

[سودھو]

مسلماناں د‏‏ی تریخ وچ استنبول د‏‏ی فتح اک تاریخی کامیابی سمجھی جاندی ا‏‏ے۔ اس کامیابی تو‏ں یورپ وچ اسلام دے داخلے د‏‏ی راہ کھل گئی تے ایہ اک اکیس سالہ مسلم نوجوان دا عزم ہی سی کہ بازنطینی سلطنت دا خاتمہ ہويا تے آج استنبول د‏‏ی فضاواں اذاناں د‏‏ی آواز تو‏ں گونج رہیاں نيں۔ سلطان محمد فاتح آج ترک قوم دے اک ہیرو دے طور اُتے جانے جاندے نيں۔ سلطان اک انتہائی وسیع القلب حکمران سن، فتح دے بعد شہر وچ موجود تمام عیسائی شہریاں نو‏‏ں امان دے دتی گئی تے جدو‏ں یورپ وچ یہودیاں اُتے مظالم دا سلسلہ شروع ہويا تے اوہ درد بدر ہون اُتے مجبور ہوئے تاں سلطان فاتح نے اوہناں یہودیاں نو‏‏ں ترکی وچ پناہ دتی۔ نسل کشی دے شکار یہودیاں لئی سلطنت عثمانیہ نے اپنے دروازے کھول کے رواداری دا مظاہرہ کيتا۔


ہور دیکھو

[سودھو]

حوالے

[سودھو]