اصلاح شیعیت
اصلاح شیعیت دراصل اہل تشیع مذہب وچ پیدا ہونے والی اوہ تحریک اے جس دا آغاز آقای شیخ ابراہیم زنجانی دے دور توں شروع ہويا۔ آقای ابراہیم زنجانی دی 1895 عیسوی وچ وفات ہوئی۔ آپ پہلی شخصیت نيں جنھاں نے مکتب تشیع وچ موجود خرافات و بدعات دے خلاف جدوجہد دا آغاز کيتا۔ انہاں نے اپنی کتاب "خاطرات زنجانی" وچ بہت ساریاں رسومات تے اعمال نوں جو اس زمانے دے اہل تشیع وچ مروج سن غیر اسلامی قرار دتا۔ انہاں دے بعد آیت اللہ ھادی نجم آبادی نے اصلاح شیعت دی خاطر بہت ساریاں کتاباں لکھياں جنہاں وچوں "تحریر العقلاء" انہاں دی مشہور کتاب اے۔ انہاں دے بعد آیت اللہ اسد اللہ خارقانی نے جو آیت اللہ ھادی نجم آبادی دے شاگرد سن اصلاح تشیع وچ نمایاں خدمات انجام دتیاں تے "محو الموھوم" نامی اعلیٰ کتاب تصنیف کيتی جس نوں بعد وچ آیت اللہ طالقانی نے وی شائع کيتا۔ انہاں دے بعد انہاں دے شاگرد آیت اللہ شریعت سنگلجی نے اپنے استاد آیت اللہ خارقانی دی مشن نوں اگے ودھایا تے اصلاح تشیع نوں پرزور تے ببانگ دھل اگے پھیلایا۔ آپ نے اہل تشیع عوام نوں توحید دی طرف راغب کرنے کیلے "توحید عبادت یا یکتا پرستی" نامی کتاب لکھی۔ جلد ہی آپ نے قرآن فھمی نوں عام کرنے کیلے "مفتاح القرآن" اور"براہین قرآن " نامی کتاباں لکھياں۔ اس دے بعد آپ نے شیعہ عقیدہ "رجعت" دے باطل ہونے دے متعلق"اسلام ع رجعت" نامی کتاب لکھی جو آپ نے اپنے شاگرد عبدالوہاب فرید تنکابنی دے ناں توں شائع کيتا۔ انہاں نے اک ہور کتاب "محوالموھوم" لکھی تے اسنوں اپنے شاگرد "حسینعلی مستعان" دے ناں توں شائع کيتا۔ جس وچ آپ نے ایہ گل ثابت کيتا کہ حضرت عیسی ع دی وفات ہو چکی تے انہاں دے علاوہ حضرت خضر تے الیاس وی زندہ نئيں ہین۔ آیت اللہ شریعت سنگلجی دی شاگرداں وچ احمد کسروی،علی اکبر حکمی زادہ ،سید جلال جلالی ،حیدر علی قلمداران تے ڈاکٹر صادق تقوی شامل نيں جنھاں نے بعد وچ اصلاح شیعت دے موضوع اُتے بہت ساریاں کتاباں لکھياں،کاص طور اُتے علی اکبر حکمی زادہ دی کتاب "اسرار ہزار سالہ" تاں بہت مشہور کتاب دے طور اُتے سامنے آئی جس دے جواب وچ امام خمینی نے "کشف الاسرار" تے آیت اللہ خالصی زادہ نے وی اس کتاب دے رد وچ کتاب لکھی۔
اس دے بعد حیدر علی قلمداران، آیت اللہ برقعی تے ڈاکٹر مصطفیٰ حسینی طباطبائی تے ڈاکتر علی شریعتی دا دور آندا اے۔
فیر آیت اللہ صالحی نجف آبادی نے اصلاح تشیع وچ نمایاں کتاباں لکیھں۔ جس دے بعد ڈاکٹر موسی الموسوی نے "الشیعہ والتصحیح" نامی کتاب لکھی،اور شیعہ نوجوانون دی بیداری کیلے "اے دنیا دے شیعو بیدار ہوجاؤ" ناں دی کتاب وی لکھی تے ولایت فقیہ دے رد وچ "امام خمینی فی المیزان" لکھی۔ دوسری طرف عراق وچ احمد الکاتب نے اہل تشیع نوں خرافات تے بنیادی عقائد وچ موجود غلط نظریات نوں ختم کرانے دی ضرورت اُتے زور دیندے ہوئے " تشیع سیاسی و تشیع دینی" ،"شیعہ سیاسی فکر دی ارتقا تے ولایت فقیہ" تے امام مھدی دے وجود دے انکار اُتے تن کتاباں لکھياں جنہاں وچوں سب توں مشہور کتاب "امام مھدی حقیقت یا اک افسانہ" نامی کتاب مقبول اے۔
پاکستان وچ اصلاح شیعت دا آغاز آیت اللہ محمد حسین نجفی ڈھکو نے کیا،انہاں نے "اصلاح رسوم" نامی کتاب لکھی۔ اس دے علاوہ شیعہ مکتب وچ موجود خرافات دے رد وچ کتاباں شائع کیتیاں۔ دوسری طرف ؑلامہ محمد حسین زیدی برستی نے شیعاں دے عقائد وچ غلو دے حامل عناصر دے رد وچ چالیس دے نیڑے کتاباں لکھياں۔
اج دے دور وچ پاکستان وچ سب توں مقبول اصلاح شیعت اُتے کتاباں لکھنے والے عالم علامہ آغا سید علی شرف الدین بلتستانی نيں،جنھاں نے پینسٹھ دے نیڑے کتاباں لکھياں جنہاں وچوں " شیعہ اہل بیت"،"باطنیہ و اخوتھا"،"عقائدورسومات شیعہ" تے "اٹھو تے قرآن دا دفاع کرو" مشہور کتاباں نيں۔
حقیقت ایہ اے کہ اصلاح شیعت دا آغاز جو انیہويں صدی وچ شروع ہويا اج اکیہويں صدی وچ وی اس دے دور رس نتائج برامد ہوئے تے ایہ تحریک اج وی آب و تاب دے نال جاری اے۔ تے لبنان و عرق وچ خصوصا تے ایران و ہور ملکاں وچ عموما اس تحریک توں متاثر علما اصلاح شیعت دا فریضہ انجام دے رہے نيں۔