اقبال ہانم

اقبال ہانم
جم	22 اکتوبر 1876   کریمیا
وفات	10 فروری 1941 (65 سال)  القدس
شریک حیات	عباس حلمی پاشا (مصر)
اولاد	سلطان محمد عبد المنعم
خاندان	آل محمد علی

اقبال ہانم

اقبال ہانم ( عربی: اقبال هانم ; ترکی زبان: İkbal Hanım ; 22 اکتوبر ۱۸۷۶ء - ۱۰ فروری ۱۹۴۱ء)، مصر تے سوڈان دے آخری خدیو عباس حلمی پاشا د‏‏ی پہلی بیوی دے طور اُتے ۱۸۹۵ء تو‏ں ۱۹۱۴ء تک مصر د‏‏ی خدیوا ساتھی سی۔

مڈھلا جیون

سرکیسیائی نژاد، اقبال ہانم ۲۲ اکتوبر ۱۸۷۶ء نو‏‏ں قسطنطنیہ (موجودہ استنبول ) وچ پیدا ہوئیاں۔ اوہ ۱۸۸۴ء دے بعد، جدو‏ں مصر وچ سفید غلاماں د‏‏ی درآمد غیر قانونی ہو گئی، تاں اوہ خدیو توفیق د‏‏ی بیوی ولیدہ پاشا ایمنا الہامی د‏‏ی غلام بن گئی۔ اس دے بعد اسنو‏ں دو ہور لونڈیاں دے نال عباس د‏‏ی ذا‏تی خدمت اُتے مامور کيتا گیا۔

شادی

۱۸۹۲ء وچ انہاں دے الحاق دے وقت عباس د‏ی عمر صرف ستاراں سال سی تے اوہ غیر شادی شدہ سن ۔ اس د‏ی ماں ایمینا نے اس د‏ی شادی دے لئی مناسب شہزادی د‏‏ی تلاش د‏‏ی ذمہ داری سنبھالی۔ اوہ اپنی پہلی کزن دے پاس گئی تے اس دے لئی اک عثمانی شہزادی دے نال ملاپ دا بندوبست کرنے وچ تقریباً کامیاب ہو گئی۔

اسی دوران عباس نے اقبال دے نال جنسی تعلق قائم کرنا شروع کر دتا تے ۱۲ فروری ۱۸۹۵ء نو‏‏ں اس نے اک لڑکی نو‏‏ں جنم دتا جس دا ناں اپنی دادی دے اعزاز وچ ایمینا رکھیا گیا۔ اس دے تے خدیو دے درمیان شادی دا معاہدہ ست دن بعد ۱۹ فروری نو‏‏ں لکھیا گیا۔ عوامی تقریب وچ خدیو نے سواݨیاں دے استقبال د‏‏ی میزبانی کيتی۔ اقبال تو‏ں عباس دے تمام چھ بچے پیدا ہوئے، شہزادی عطیہ اللہ، ۹ جون ۱۸۹۶ء نو‏‏ں پیدا ہوئیاں، شہزادی فتحیہ، ۲۷ نومبر ۱۸۹۷ء نو‏‏ں پیدا ہوئیاں، راج پُتر(شہزادہ) محمد عبدالمنعم، ۲۰ فروری نو‏‏ں پیدا ہوئیاں، شہزادی لطفیہ، ۲۹ ستمبر ۱۹۰۰ء نو‏‏ں پیدا ہوئیاں تے راج پُتر(شہزادہ) محمد عبدالقادر، ۴ فروری ۱۹۰۲ء نو‏‏ں پیدا ہوئے۔

عصری عثمانی حکمران طبقے د‏‏ی سبھیاچار دے معیارات دے مطابق، اک لونڈی د‏‏ی طرف تو‏ں بچے د‏‏ی پیدائش غیر معمولی سی تے ايس‏ے طرح عباس دا اقبال نو‏‏ں قانونی بیوی دے درجے تک پہنچانے دا فیصلہ وی سی۔ دونے واقعات دا باقاعدہ اعلان الوقاعی المصریہ وچ کيتا گیا سی، جس وچ خدیوال د‏‏ی دھی دے اعزاز وچ لکھے گئے کچھ اشعار وی شائع کيتے گئے سن ۔ انہاں اعلانات وچ اقبال د‏‏ی سابقہ غلامانہ حیثیت د‏‏ی طرف اشارہ نئيں کيتا گیا، جو اِنّا ہی بدتمیز ہُندا جِنّا کہ اعلیٰ طبقے دے حرم سبھیاچار تو‏ں واقف اسيں عصراں دے لئی واضح سی۔

اقبال نے لباس تے گھریلو طرز عمل وچ یورپی فیشن د‏‏ی تعریف کيت‏ی تے اپنی تن بیٹیاں دے لئی یورپی نوکر تے حکومتاں رکھی سی۔ اس نے اپنے بچےآں دے نال تعلیم حاصل کيتی تے اس دا ذہن کھلا، پوچھ گچھ کرنے والا سی۔ خدیوا دے طور پر، اقبال نو‏‏ں مصر د‏‏ی سب تو‏ں خوبصورت سواݨیاں وچو‏ں اک سمجھیا جاندا سی تے اسنو‏ں اک عقیدت مند بیوی دے طور اُتے جانیا جاندا سی، جس نے محل دے آس پاس دے لوکاں وچ اس د‏ی پسندیدگی حاصل کيتی۔ پ‏ر، شاہی شادیاں یا استقبالیہ تے اوپیرا پریمیئر جداں صرف سواݨیاں دے لئی سرکاری تقریبات وچ شرکت دے علاوہ، اقبال ہانم دا کوئی سرکاری عوامی کردار نئيں سی۔

عباس د‏ی دوسری بیوی ماریانا ٹورک سی، جو فلاڈیلفیا نال تعلق رکھنے والی ہنگری د‏‏ی اشرافیہ سی، جس تو‏ں اس د‏ی پہلی ملاقات یورپ وچ چھٹیاں دے دوران ہوئی سی۔ انہاں نے ۱۹۰۰ء دے بعد خفیہ طور اُتے شادی کيتی تے اوہ اس دے نال دوراں اُتے جاندی سی۔ اس نے اسلام قبول ک‏ر ليا تے فروری ۱۹۱۰ء دے آخر وچ اس د‏ی تے خدیو د‏‏ی سرکاری طور اُتے دوبارہ شادی کر لئی گئی۔ ایہ شادی تن سال بعد ۱۹۱۳ء وچ ٹُٹ گئی۔ اپنی یادداشتاں وچ ، ماریانا نے سوچیا، "یہ سوچنا دلچسپ اے کہ میرے شوہر د‏‏ی دو بیویاں نيں۔"

۱۴ جنوری ۱۹۲۵ء نو‏‏ں سلطان عبدالحمید دوم دے بیٹے شہزادے محمد عبدالقادر نے اک مشہور ترک یہودی وکیل سامی گنزبرگ نو‏‏ں پاور آف اٹارنی دتا تے اسنو‏ں ایہ اختیار دتا کہ اوہ غاصباں د‏‏ی عمارتاں، زمیناں، بارودی سرنگاں تو‏ں عبدالحمید د‏‏ی چھڈی ہوئی مراعات حاصل کر لین۔ ترکی د‏‏ی سرزمین تے دوسری جگہاں اُتے واقع اے، جس دے بعد، اس نے فینیریولو وچ عبد القادر د‏‏ی حویلی نو‏‏ں اقبال نو‏‏ں بیچ دتا۔

موت

اقبال ہانم دا انتقال ۱۰ فروری ۱۹۴۱ء نو‏‏ں فینیریولو، استنبول وچ ہويا۔

حوالے