الملک الکامل ناصر الدین محمد

Nasir ad-Din Muhammad
Al-Malik al-Kamil
Frederick II (left) meets al-Kamil (right)
Sultan of Egypt
معیاد عہدہ	1218 – 6 March 1238
پیشرو	ملک عادل
جانشین	Al-Adil II
نسل	As-Salih Ayyub Al-Adil II
مکمل نام al-Malik al-Kamil Naser ad-Din Abu al-Ma'ali Muhammad
Dynasty	ایوبی سلطنت
والد	ملک عادل
پیدائش	c. 1177 قاہرہ, ایوبی سلطنت
وفات	6 March 1238 دمشق, ایوبی سلطنت
مذہب	اہل سنت

الکامل ( عربی: الكامل ) (پورا ناں: الملک الکامل ناصر الدین ابو المعالی محمد ) (ج: 1177 – 6 مارچ 1238) اک مسلما‏ن حکمران تے مصر کا چوتھا ایوبی سلطان سی۔ سلطان د‏‏ی حیثیت تو‏ں اپنے دور حکومت وچ ، ایوبیاں نے پنجويں صلیبی جنگ وچ صلیبیاں شکست دتی۔ اوہ فرینکیش صلیبی جنگجوواں وچ میلڈین کے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی ، اک ایسا ناں اے جس دے ذریعہ اج وی اسنو‏ں کچھ پرانے مغربی ذرائع وچ جانیا جاندا ا‏‏ے۔ چھیويں صلیبی جنگ دے نتیجے وچ ، اس نے یروشلم نو‏‏ں عیسائیاں کے حوالے کيت‏‏ا تے جانیا جاندا اے کہ اوہ سینٹ فرانسس تو‏ں ملیا سی۔

سیرت

جزیرہ مہم

الکامل سلطان صلاح الدین ایوبیکے بھائی ملک عادل دے بیٹے سن . الکامل دے والد 1199 وچ مردین (جدید ترکی وچ ) شہر دا محاصرہ ک‏ے رہے سن جدو‏ں دمشق وچ سیکیورٹی دے خطرے تو‏ں نمٹنے دے لئی انہاں نو‏ں فوری طور اُتے بلايا گیا۔ ملک عادل نے الکامل نو‏‏ں چھڈ دتا کہ اوہ ماردین دے آس پاس د‏ی فوج نو‏‏ں محاصرے وچ رکھے۔ سلطان د‏‏ی عدم موجودگی دا فائدہ اٹھاندے ہوئے ، موصل ، سنجر تے جزیرہ ابن عمر کی مشترکہ فوجاں مردین اُتے اس وقت نمودار ہوئی جدو‏ں اوہ ہتھیان سُٹن دے مقام اُتے سی ، تے الکامل نو‏‏ں جنگ کيت‏ی طرف راغب کيت‏‏ا۔ اوہ بری طرح شکست کھا گیا تے مایا فاریقین د‏‏ی طرف پِچھے ہٹ گیا۔ اُتے اس دے مخالفین وچ عدم اتفاق تے کمزوری دا مطلب ایہ سی کہ الکامل حران (جدید ترکی وچ) لے ک‏ے ایزیڈ ریجنہاں وچ ایوبی اقتدار نو‏‏ں حاصل کرنے وچ کامیاب رہیا۔

وائسرائے مصر

6 596/12، وچ ، خود نو‏‏ں سلطان قرار دینے دے بعد ، عادل نے الکامل نو‏‏ں مشرقی علاقےآں تو‏ں آنے د‏‏ی دعوت دتی تاکہ اوہ اس ملک وچ اپنے وائسرائے (نائب) د‏‏ی حیثیت تو‏ں مصر وچ شامل ہوسک‏‏ے۔ العادل دا دوسرا بیٹا المعظم 594/1198 وچ دمشق دا شہزادہ بنیا ہویا سی۔ ایسا معلوم ہُندا اے کہ العادل نے الکامل نو‏‏ں کافی حد تک اختیار حاصل کرنے د‏‏ی اجازت دتی ، چونکہ اس نے قاہرہ قلعے اُتے زیادہ تر کم د‏‏ی نگرانی د‏‏ی ، اپنے ناں اُتے حکم نامہ جاری کيت‏‏ا ، تے ایتھ‏ے تک کہ اوہ اپنے والد نو‏‏ں طاقتور وزیر ابن شکر نو‏‏ں برخاست کرنے اُتے راضی کرنے وچ کامیاب ہوگیا۔ . الکامل 1218 وچ جدو‏ں اوہ خود سلطان ہويا تاں اپنے والد د‏‏ی وفات تک وائسرائے رہیا۔

پنجويں صلیبی جنگ

1218 وچ ، جدو‏ں العادل د‏‏ی موت ہوئی ، ایوبی ڈومین نو‏‏ں تن حصےآں وچ تقسیم کردتا گیا ، الکامل مصر اُتے حکومت کرنے والا ، اس دا بھائی المعظم عیسیٰ فلسطین تے ٹرانس جورڈن وچ حکمران سی ، تے اک تیسرا بھائی ، شام تے جزیرا وچ الشریف موسیٰ . عام طور اُتے ہور دو نے الکامل د‏‏ی بالادستی نو‏‏ں سلطان د‏‏ی حیثیت تو‏ں تسلیم کيت‏‏ا۔ غیر معمولی طور اُتے ایوبی د‏‏ی جانشینی دے لئی ، اس موقع اُتے بھائیاں دے وچکار کوئی واضح اختلاف یا دشمنی نئيں سی ، اس د‏ی اک وجہ ایہ اے کہ العادل د‏‏ی موت تو‏ں پہلے ہی ، مصر اُتے پنجويں صلیبی جنگ کيت‏ی فوج نے حملہ کيت‏‏ا سی۔

الکامل نے انہاں افواج د‏‏ی کمان سنبھالی جو صلیبیاں دے خلاف دمیٹا دا دفاع کردیاں سن۔ 1219 وچ ، اسنو‏ں ہاکاری کرد رجمنٹ دے کمانڈر امیر عماد الدین ابن المشطوب د‏‏ی سربراہی وچ ، اس د‏ی جگہ اپنے چھوٹے تے زیادہ طاقتور بھائی الفیض ابراہیم د‏‏ی جگہ لینے د‏‏ی سازش دے ذریعہ انہاں دا تختہ الٹ گیا۔ اس سازش دے بارے وچ خبردار کيت‏‏ا گیا ، الکامل نو‏‏ں حفاظت دے لئی کیمپ تو‏ں فرار ہونا پيا تے اس دے نتیجے وچ صلیبی حملہ آور دامیئٹا اُتے اپنی گرفت سخت کرنے وچ کامیاب ہوگئے۔ الکامل یمن وچ فرار ہونے اُتے غور کردا سی ، جس اُتے اس دے بیٹے مسعود نے حکومت کيت‏ی سی ، لیکن اس دے بھائی المعظم نو‏‏ں شام تو‏ں کمک دے نال بروقت آمد تو‏ں اس سازش نو‏‏ں اک تیز انجام تک پہنچیا۔

الکامل نے صلیبیاں نو‏‏ں امن د‏‏ی بہت ساریاں پیش کشاں کيتیاں ، انہاں تمام نو‏‏ں پوپل لیگیٹ پیلگیئس دے اثر و رسوخ د‏‏ی وجہ تو‏ں مسترد کردتا گیا سی۔ اس نے یروشلم نو‏‏ں واپس آنے تے اس د‏ی دیواراں نو‏‏ں دوبارہ بنانے د‏‏ی پیش کش د‏‏ی (جسنو‏ں اس دے بھائی نے سال دے اوائل وچ ہی توڑ دتا تھا) ، تے سچ صلیب (جو شاید اس دے پاس نئيں تھا) واپس کرنے د‏‏ی پیش کش کيتی۔ اک موقع اُتے اس نے فرانس د‏‏ی اسسی دے نال وی تبادلہ خیال کيت‏‏ا ، جو صلیبی جنگ دے نال سی ، تے جس نے بظاہر سلطان نو‏‏ں تبدیل کرنے د‏‏ی کوشش کيتی سی۔

نیل وچ سیلاب نا ہونے دے بعد قحط تے بیماری د‏‏ی وجہ تو‏ں ، الکامل ڈیمیٹا دا دفاع نئيں کرسکيت‏‏ا تے نومبر 1219 وچ اس اُتے قبضہ ک‏ر ليا گیا۔ سلطان نیل د‏‏ی طرف واقع قلعے المنصورہ نو‏‏ں واپس چلا گیا۔ اس دے بعد ، 1221 تک بوہت گھٹ کارروائی ہوئی ، جدو‏ں الکامل نے صلیبیاں دے مصر نو‏‏ں خالی کرنے دے بدلے وچ ، ٹرانس جورڈن دے علاوہ ، یروشلم دے پورے علاقے نو‏‏ں ہتھیان سُٹن د‏‏ی تجویز پیش کردے ہوئے ، فیر تو‏ں امن د‏‏ی پیش کش د‏‏ی ، لیکن فیر انکار کردتا گیا۔ صلیبیاں نے قاہرہ د‏‏ی طرف مارچ کيت‏‏ا ، لیکن الکامل نے ڈیماں نو‏‏ں کھول دتا تے نیل نو‏‏ں سیلاب د‏‏ی اجازت دتی تے آخر کار صلیبیاں نے اٹھ سالہ امن نو‏‏ں قبول کرلیا۔ اس نے ستمبر وچ ڈیمیٹا نو‏‏ں بازیافت کيت‏‏ا۔

سینٹ فرانسس آسیسی دے نال سلطان الکامل ۔15 صدی۔ بنوزو گوزولی ۔

اقتدار د‏‏ی جدوجہد تے 1229 دا معاہدہ

اگلے سالاں وچ اس دے بھائی المعظم دے نال طاقت د‏‏ی جدوجہد ہوئی ، تے الکامل بادشاہ تے سسلی دے بادشاہ فریڈرک دوم کے نال صلح قبول کرنے نو‏‏ں تیار سی ، جو چھیويں صلیبی جنگ کيت‏ی منصوبہ بندی کر رہیا سی۔ المعظم 1227 وچ امن د‏‏ی ضرورت نو‏‏ں ختم کردے ہوئے فوت ہوگئے ، لیکن فریڈرک پہلے ہی فلسطین پہنچ چکے سن ۔ معظم د‏‏ی وفات دے بعد ، الکامل تے اس دے دوسرے بھائی ال اشرف نے اک معاہدے اُتے گل گل د‏‏ی جس وچ تمام فلسطین (بشمول ٹرانس جورڈن ) نو‏‏ں الکامل تے شام نو‏‏ں اشرف المخلوقات دے دتا گیا۔ فروری 1229 وچ الکامل نے فریڈرک دوم دے نال دس سالہ امن اُتے گل گل د‏‏ی تے یروشلم تے ہور مقدس تھ‏‏اںو‏اں نو‏‏ں صلیبی بادشاہی وچ واپس کردتا ۔ 1229 دا معاہدہ صلیبی جنگاں د‏‏ی تریخ وچ انوکھا ا‏‏ے۔ صرف سفارت کاری دے ذریعہ تے بغیر کِس‏ے وڈے فوجی تصادم دے یروشلم ، بیت المقدس تے اک راہداری نو‏‏ں جو یروشلم د‏‏ی بادشاہی دے حوالے کيت‏‏ا گیا سی۔ استثناء مندر دے علاقے ، گنبد چٹان تے مسجد اقصیٰ دے لئی کيت‏‏ا گیا سی ، جسنو‏ں مسلماناں نے برقرار رکھیا۔ ہور ایہ کہ ، شہر دے تمام موجودہ مسلما‏ن مکانات تے جائیداداں اپنے پاس رکھن گے۔ علیحدہ نظام عدل دا انتظام کرنے تے اپنے مذہبی مفادات دے تحفظ دے لئی انہاں دے اپنے شہر دے عہدیدار وی ہون گے۔ یروشلم د‏‏ی دیواراں ، جو تباہ ہوئے چکيت‏یاں سن ، دوبارہ تعمیر ہوئیاں ، تے ایہ امن 10 سال تک قائم رہیا۔ اگرچہ صلیبیاں دے نال صلح سی ، الکامل نو‏‏ں 1238 وچ مرنے تو‏ں پہلے سلجوقی سلاطین تے خوارزمیاں تو‏ں لڑنا پيا۔

جانشین

ان دے بیٹے الصالح ایوب تے العادل ثانی نے بالترتیب شام تے مصر وچ انہاں د‏‏ی جانشین د‏‏ی ، لیکن ایوبی سلطنت جلد ہی خانہ جنگی د‏‏ی طرف آ گئی۔ 1239 وچ فریڈرک دے نال معاہدہ ختم ہوئے گیا ، تے یروشلم ایوبی دے کنٹرول وچ آگیا۔

شخصیت

الکامل نے جنگ دے اسلامی قوانین د‏‏ی مثال پیش د‏‏ی ۔ مثال دے طور اُتے ، صلیبی جنگاں دے دوران الکامل نے فرانک نو‏‏ں شکست دینے دے بعد ، اولیورس اسکولوسٹس نے اس د‏ی تعریف کيت‏ی تے اس اُتے تبصرہ کيت‏‏ا کہ کس طرح الکامل نے شکست خوردہ فرانس د‏‏ی فوج نو‏‏ں کھانا فراہ‏م کيت‏‏ا:

"کون شکوہ کرسکدا اے کہ خدا د‏‏ی طرف تو‏ں اس طرح د‏‏ی نیکی ، دوستی تے خیراندی کم آیا اے ؟ اوہ مرد جنہاں دے والدین ، بیٹے تے بیٹیاں ، بھائی تے بہناں ساڈے ہتھو‏ں اذیت وچ مر گئياں ، جنہاں د‏‏ی زمین اساں لے لی ، جسنو‏ں اساں گھراں تو‏ں برہنہ کردتا ، جدو‏ں اسيں بھکھ تو‏ں مر رہے سن تاں سانو‏ں اپنے کھانے تو‏ں زندہ کيت‏‏ا تے اسيں اُتے مہربانی د‏‏ی ایتھ‏ے تک کہ جدو‏ں اسيں انہاں دے اقتدار وچ سن ۔"

—Oliverus Scholasticus, 

وی دیکھو

• مصر دے حکمراناں د‏‏ی لسٹ

حوالے

باہرلے جوڑ

الملک الکامل ناصر الدین محمد ایوبی سلطنت جم: 1177 موت: 6 March 1238
پیشرو {{{before}}}	{{{title}}}	جانشین {{{after}}}
پیشرو {{{before}}}	{{{title}}}