دریائے نیل

دریائے نیل
تلفظ	LL-Q22809485 (apc)-Hassan Hassoon-نهر النيل.wav
لمبا‏ئی	6650 کلومیٹر
سوما	نیل ایبض ،  نیل ازرق
نقشہ	15.640138888889°N 32.5055°E / 15.640138888889; 32.5055 ،  31.4653°N 30.3667°E / 31.4653; 30.3667
نقشہ
انتظامی تقسیم
ملک	سودان مصر یوگنڈا جنوبی سوڈان تنزانیا اریٹریا کینیا لوکراج کانگو
ڈگدا	بحیرہ روم
معاون دریا	دریائے عطبرہ
طاس دیس	تنزانیا کانگو مصر سودان یوگنڈا جنوبی سوڈان اریٹریا کینیا لوکراج کانگو
ڈسچارج	2830 cubic metre per second
طاس رقبہ	3400000 مربع کلومیٹر
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	15°38′25″N 32°30′20″E
بلندی	2700 میٹر ،  0 میٹر
جیو رمز	351036
[مکمل اسکرین پر]

نیل (Nile) شمال مشرقی افریقا وچ شمال دی طرف وَگدا اک وڈا دریا ہے۔ ایہہ رومی سمندر وچ ڈِگدا ہے۔ دریائے نیل دنیا دا سبھ توں لمّا دریا ہے۔ ۔ ایہہ 2 دریاواں نیل ابیض تے نیل ازرق نال رَل کے بَݨدا ہے۔ نیل ازرق ای دریائے نیل دے بیشتر پانی تے زرخیز زمیناں دا سبب ہے ، پر لمبا نیل ابیض ہے ۔ نیل ابیض وسطی افریقا توں عظیم جھلاں دے علاقے چوں جنوبی روانڈا توں نکلدا ہے تے اُبھے پاسے تنزانیا ، یوگنڈا تے جنوبی سوڈان توں لنگھدا ہے جدکہ نیل ازرق ایتھوپیا چوں جھیل ٹانا توں شروع ہندا ہے تے جنوب مشرق ول سفر کردے ہوئے جنوبی سوڈان چوں لنگھدا ہے ۔ ایہہ دونے دریا، سوڈان دے راجگڑھ خرطوم لاگے آپس اچ ملدے نیں .۔

دریائے نیل دا شمالی حصا سوڈان توں مصر تک مکمل طور تے صحراء چوں لنگھدا ہے جنوبی مصر اچ اس دریا تے مشہور اسوان ڈیم تعمیر کیتا گیا ہے جیہڑا کہ 1971ء اچ مکمل ہوئیا ۔ اس بند دی وجہ توں اک وڈی جھیل بنی جہڑی جھیل ناصر کہلاندی ہے ، ایہہ جھیل سوڈان تے مصر دی سرحد تے واقع ہے تاہم اسدا 83 فیصد حصہ مصر اچ تے 17 فیصد سوڈان وچ ہے ۔ سوڈان اچ اس جھیل نوں جھیل نوبیا آکھیا جاندا ہے۔ جھیل ناصر 550 کلومیٹر لمبی تے ودھ توں ودھ 35 کلومیٹر چوڑی ہے ۔ ایہدا کل رقبا 5256 مربع کلومیٹر ہے جدوں کہ پانی دے ذخیرے دی گنجائش 157 معکب کلومیٹر ہے۔ مصر دی آبادی دی چوکھ تے سارے شہر ایسے دریا دے کنڈھے تے آباد نیں ۔

مصر دا شہر قاہرہ دریائے نیل دے کنڈھے تے ایہدے جزیریاں تے عین اس مقام اُتے واقع ہے جتھے دریا صحرائی علاقے توں نکل کے 2 شاخاں اچ تقسیم ہوکے ڈیلٹائی خطے اچ داخل ہندا ہے۔

دریائے نیل 6695 کلومیٹر دا سفر طے کرن دے بعد اس ڈیلٹائی علاقے توں ہندا ہوئیا رومی سمندر اچ جا ڈگدا ہے۔ قدیم مصر دے سارے آثار قدیمہ وی دریاۓ نیل دے کنارے دے نال نال ملدے نیں کیونکہ 4 ہزار سال قبل مسیح اچ صحرائے اعظم دی وِتھر گیری تے خشک سالی دی وجہ توں مقامی باشندے دریاۓ نیل ول ہجرت کرگئے جیہڑی عظیم مصری تہذیب دا پیش خیما بݨی۔

معاون دریا

دریائے نیل علینہ پرویز کولوں ہو کہ جاندا عام طور تے جھیل وکٹوریا نوں نیل ابیض دا دہانہ منیا جاندا ہے پر کجھ ماہراں دا کہنا اے پئی روانڈا دے جنگلات اسدا دہانہ نیں ۔ جس دے بعد ایہہ جھیل وکٹوریا چوں سفر کردا ہوئیا یوگنڈا اچ اسدا ساتھ چھڈ دیندا ہے تے 500 کلومیٹر دے سفر دے بعد جھیل کیوگا تے بعد وچ جھیل البرٹ پہنچدا ہے ، جس دے بعد ایہہ سوڈان پہنچدا ہے اس تھاں ایہ بحر الجبل یعنی کوہستانی دریا دے ناں نال جانیا جاندا ہے ۔ بحر الغزال دے ملاپ دے بعد ایہہ بحر الابیض یعنی سفید دریا کہلاندا اے جس نوں دنیا نیل ابیض دے ناں نال جاندی ہے ۔

نیل ازرق ایتھوپیا دے پہاڑاں اچ واقع جھیل ٹانا چوں نکلدا ہے ایہہ 1400 کلومیٹر دا سفر کرن دے بعد سوڈان دے دارالحکومت خرطوم دے نیڑے نیل ابیض نال مل جاندا اے تے دریاۓ نیل دی تشکیل ہندی ہے ۔

تریخ

پتھر دے زمانے توں دریائے نیل مصری رہتل دا خاص حصہ رہیا ہے کیوں جے مصر دی وڈی لوک ابادی تے سارے وڈے شہر ایسی دریا دے دھورے وسدے نیں۔ ممکن ہے 3400 قبل مسیح توں وی لمے عرصے پہلاں آئس ایج دی موسمی تبدیلی دی وجہ توں صحارا ریگستان دی تشکیل ہوئی۔

اونائل اجکل دا نیل ایتھوپیا دی زمین توں شمال نوں وگن آلا گھٹ توں گھٹ پنجواں دریا ہیگا اے۔ سیٹیلائٹ مورتاں نیل دے لہندے صحرا اچ خشک پانی دے لانگے دی نشاندہی لئی ورتیاں جاندیاں نیں۔ اونائل وادی ہن پدّھر توں بھریا ہوئیا اک آبائی نیل اونائل دی نمائندگی کردا ہے جیہڑا ملین ورھیاں پہلاں وگدا سی۔ اونائل دی وادی نے گاد نوں بحیرہ روم ول گھل دتا۔ ایس گاد وچ قدرتی گیس دے ذخیرے لبھے نیں۔

جھیل ٹانگانیکا شمال ول نیل وچ جا ڈگدی ہے تے اوس توں اگے ویرونگا آتش فشاں ایہنوں روانڈا ول جان توں ڈک دیندا ہے۔ ایس ویلے نیل دی سبھ توں بوہتی لمبائی شمالی زمبیا تکر سی۔

نیل اکٹھ

نیل اکٹھ دی عمر بارے ہن تکر دو نظریے رکھے جاندے نیں۔ اک ہے پئی نیل کٹھ نکاس دی عمر گھٹ اے تے نیل ترائی اگوں ہور ٹوٹے بن گئے نیں۔ سب توں شمالی حصے دا دریا اجکل دے رستے تے ٹردا ہے جیہڑا مصر تے سوڈان ول وگدا ہے. ۔ دوجا نظریہ ایہہ آ پئی شروع ویلے ایتھوپیا توں نیل ازرق ، اتبارا تے تکازی دے برابر دریاواں دے ذریعے نکاسی رومی سمندر ول مصری نیل دے ذریعے ہندی اے۔

نیل ازرق شق دی جیو فزیکل کھوج دے پاروں ایہہ پتا لگدا ہے پئی ایہدی گاد 9-5 کلو میٹر گہرائی وچ ہے۔ ایہہ ترائیاں آپس اچ گاد دی چوکھی مقدار ہون نال ای پریاں جاندیاں نیں۔ مصری نیل سوڈانی نیل نال جڑیا ہے۔ ایہہ چڑھدے، مرکزی تے سوڈانی شق نظام دے موجودہ ٹیکٹونک حرکت مرحلے وچ ایتھوپیا تے استوائی پانیاں تے مشتمل ہندا اے۔ نیل دے پانیاں دے وشکار رابطہ چکری گیلے دور وچ پیدا ہندا ہے۔. دریا اتبارا ایس دور وچ اپنے کنڈے توں باعر ڈلدا ہے اَتے ایہہ کئی 120,000- 100,000 ورھیاں پہلے ہویا سی۔ نیل ازرق کیندری نیل نال 80,000-70,000 ورھیاں پہلے گیلے چکر وچ رلیا سی۔ بحرالعرب اچ نیل ابیض دا نظام تے نیل ابیض شق جھیل وکٹوریا دے رابطے توں پہلاں 12,500 وریاں پچھوں اک بند جھیل دی شکل اچ موجود سی۔

مصری رہتل دی بنیاد وچ حصا

اک پرانے یونانی تریخ لکھاری ہیروڈوٹس نے آکھیا سی پئی "مصر نیل دی پیداوار (یا عطیہ) ہے"، ایہہ ہمیشہ لئی اک سہارا تے ایہنے مصری رہتل دی تعمیر اچ بڑا ای پکا کردار ادا کیتا اے۔ ہر سال دریائی پانی پاروں کنڈے دے آسے پاسے دی کچی زمین رج کے چنگی گاد نال زرخیز ہو جاندی ہے تے قدیم زمانے دے مصری لوک ایس زمین تے وائی بیجی کر کے کنک، السی تے پیپرس دی فصلاں اگاندے سن۔ کنک اوس قحط تے بھُکھ دے علاقے دی سب توں من پسند فصل رہی ہے۔ تے ایس کر کے مصر دے دوجے دیساں نال چنگے سفارتی تعلقات ہون توں ایہدی معیشت تے چنگا اثر ہویا ہے۔ پرانے زمانے توں ای نیل دے نال نال دور دراز علاقے آں تکر وی تجارت ہوندی رہی ہے،

پاݨی ونڈ رپھڑ

نیل دے پانیاں نیں کئی ورھیاں تیکر افریقہ دے سیاسی حالات تے اثر کیتا۔ یوگنڈا، سوڈان،ایتھوپیا تے کینیا نے نیل دے پانی تے مصر دے تسلظ دے خلاف ہمیشہ اواز چکی اے۔ نیل بیسن منصوبے دے آغاز نال ایناں دیساں دے وشکار اے مسئلہ پر امن طریقے نال حل ہو گیا۔ .

نیل دے پاݨی دی ونڈ لئی دیساں دے وشکار کئی واری صلح نامے دی کوششاں کیتیاں گئیاں۔ پر ہر دیس دے زاتی، سیاسی، سماجی تے سٹریٹجک فرق دی وجہ توں ساریاں نوں کسی اک گل تے راضی کرنا اک مشکل کم ہے۔ 14 مئی 2014 نوں انتیبے، اتھوپیا، روانڈا، تنزانیا تے یوگنڈا نے رل مل کے پانی دی ونڈ دی اک صلح تے دسخظ کیتے جیہدی مصر تے سوڈان نے کافی مخالفت کیتی سی۔ ایس طرحاں دے صلح نامیاں دی وجہ توں پانی دی برابر تقسیم ہونا چنگی گل ہے۔ جے ایس پاݨی دے مسئلے دا چنگا حل نہ لبھیا گیا تاں ایہناں دیساں وچ ہمیشا لئی اک لڑائی دی جڑھ موجود رہو گی۔

جدید تحقیق تے کامیابی

نیل ابیض تے پھرن دی مہم پہلی واری شمالی افریقہ دے ہنڈرک کوٹزی نے شروع کیتی جیہڑی نیل ابیض دی پوری لمبائی 3700 کلومیٹر دے برابر سی۔ ایہہ مہم یوگنڈا دی جھیل وکٹوریہ توں شروع ہوئی تے ساڑھے چار مہینیاں مگروں خیر خریت نال بحیرہ روم تے روزیٹا دے مقام تے مک گئی۔ نیل ازرق دی مہم سب توں پہلے اک ماہر ارضیات پاسکل سکاٹرو تے اودے ساتھیاں نیں رل کے شروع کیتی۔ ایناں نیں ایتھوپیا دی جھیل ٹانا توں اسکندریہ بحیرہ روم تکر 5230 کلومیٹر دے سفر نوں 25 دسمبر 2003 توں 28 اپریل 2004 نوں 114 دن اچ پورا کیتا۔ براؤن تے سکاٹرو نیں سب توں ودھ کے اس مہم نوں پورا کرن اِچ حصہ لیا تے ایہناں نیں ہتھاں توں علاوہ خاص مشیناں دی مددوی لئی۔

29 جنوری ، 2005 نوں کینیڈین لیس جکلنگ تے نیوزی لینڈ دے مارک ٹینر ہوراں ایتھوپیا دی نیل ازرق دا پہلا انسانی سفر ٹرانزٹ پورا کیتا۔ 5،000 کلومیٹر ( 3،100 میل) دے سفر نوں پورا کرن لئی ایہناں نوں پنج مہینے لگے۔ اوہناں فیر حساب لایا پئی اوہ دو علاقیاں چوں لنگھے جو لڑائیاں اَتے ڈاکوواں بارے بدنام سن، تے بندوق دی نوک تے پھڑے وی گئے۔

چوراہے

خرطوم توں بحیرہ روم تکر اے پل نیل ازرق توں لنگھدے ہوئے خرطوم تے شمالی خرطوم نوں رلاندے نیں۔

• میک نمر پل
• نیل روڈ تے ریلوے پل
• بری پل
• المانشیا پل
• سودا پل

ایہہ پل نیل ابیض توں لنگھدے ہوئے خرطوم تے اومدرمن نوں رلاندے نیں۔

• بلیک نیل پل
• فتیحاب پل
• الدباسین پل
• اومہوراز پل

ایہ پل اومدرمن تے شمالی خرطوم توں لنگھدے نیں۔

• شمبت پل
• حلفیہ پل

اے پل خرطوم تے توتی توں لنگھدے نیں۔

• خرطوم-توتی پل
• اومدرمن-توتی سسپنشن پل
• شمالی خرطوم-توتی پل

ہور پل

• شاندی پل, شاندی
• اتبارا پل, اتبارا
• میروو ڈیم, میروو
• اسوان پل, اسوان
• لکسر پل, لکسر
• سہاگ پل, سہاگ
• اسوت پل, اسوت
• ال مانیا پل, ال مانیا
• المرازیک پل
• پہلا رنگ روڈ پل، قاہرا
• عباس پل, قاہرا
• یونیورسٹی پل
• قصر النیل پل, قاہرا
• 6 اکتوبر پل, قاہرا
• ابوالعلیٰ پل, قاہرا
• امبابا پل قاہرہ
• نواں ابوالعلیٰ پل قاہرا
• راڈالفراج پل قاہرا
• بنہاپل بنہا
• سمانود پل سمانود
• منصورہ 2 پل منصورا
• تلخا پل تلخا
• شربائن پل
• کفرساد - فارسکور پل
• انٹرنیشنل کوسٹل روڈ پل
• دامیٹا ہائی پل دامیٹا
• کفرالزیات پل، کفرالزیات
• زفتہ پل، زفتا

مورت نگری

• 
  نیل اچ اک کشتی، مصر ,1900
• 
  اسوان تے مصر دے وشکار نیل دا اک نظارہ
• 
  مارش نیل اچ
• 
  یوگنڈا اچ نیل دا نظارہ
• 
  یوگنڈا- نیل اچ اک کشتی
• 
  یوگنڈا -جھیل کیوگاتے جھیل وکٹوریا دے وچکارمرشیسن جھالر
• 
  چانن اچ نیل دا اک نظارہ
• 
  مصر - نیل دی وادی
• 
  قاہرا - نیل دے کنڈھے تے رہتل
• نیل دا پہاڑی نظارہ
• نیل دے کنڈھے تے واسی

ہور دیکھو

• نیل ابیض
• نیل ازرق
• جھیل وکٹوریا
• رومی سمندر

باہرلے جوڑ

• نیل دے بارے حقائق
• نیل تے دریائے ایمیزون دا موازنہ
• پانی دے وسائل بارے عالمی قنون Archived 2011-02-09 at the وے بیک مشین
• نیل دا نقشہ تے پن دھار بارے جانکاری Archived 2005-03-05 at the وے بیک مشین
• نیل دی تریخ
• نیل دی تریخ –
• نیل دی تریخ
• ایمیزون نیل توں لمبا اے
• سعودی ارام کو "نیل دا آخری سیلاب" Archived 2014-12-29 at the وے بیک مشین

حوالے