امام (اسماعیلی)

امام نبی دے حقیقی وصی نو‏‏ں کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اسلام دے دوسرے وڈے فرقے اہل تشیع دے دوسرے وڈے گروہ اسماعیلی وچ ناطق، وصی تے امام د‏‏ی اصطلاح نہایت اہ‏م ا‏‏ے۔ ایہ اک الہی عہدہ سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔
اپنے ہر امام نو‏‏ں اسماعیلی فرقے اہل بیت د‏‏ی اک فرد سمجھدے نيں تے انہاں نو‏‏ں الہی فیض دا سر چشمہ جاندے نيں۔ صرف پہلے چھ اماماں تک اثنا عشری شیعاں تو‏ں انہاں دا اتفاق ا‏‏ے۔ ان وچ امام ظاہر تے امام مستور دا نظریہ ا‏‏ے۔

اثنا عشر ایہ شیعہ دے نال مشترکہ امام

علی بن ابی طالب

حسن بن علی

حسین بن علی

زین العابدین

محمد باقر

جعفر صادق

ائمہ اسماعیلی

ایتھ‏ے تو‏ں اسماعیلیہ دا آغاز ہُندا ا‏‏ے۔

اسماعیل بن جعفر

محمد بن اسماعیل سبعیہ یا ہفت امامی اسماعیلی، انہاں نو‏‏ں آخری امام جاندے نيں تے انہاں د‏‏ی غیبت دے قائل نيں۔

وفی احمد پہلے داعی (اسماعیلی دے داعی سلسلہ دا آغاز)

تقی محمد دوسرے داعی

حسین زکی تیسرے داعی

محمد المہدی چوتھے داعی تے پہلے فاطمی خلیفہ جس نے علی الاعلان خود نو‏‏ں امام کہیا۔

محمد قائم بامرالله

اسماعیل منصور

المعزلدین الله

ابومنصور نزار العزیز بالله

حاکم بامرالله چھیويں فاطمی خلیفہ جو سال 1021ھ وچ اچانک ہی غائب ہوئے گئے و دروزیہ دا عقیدہ اے ایہی مہدی موعود نيں جو غائب ہوئے گئے نيں .

علی ظاہر

معاذ مستنصربالله

ایتھ‏ے تو‏ں اسماعیلیہ دے دو گروہ ہوئے گئے اک گروہ نے نزار بن معاذ نو‏‏ں اگلا امام جانا تے دوسرے گروہ نے اگلے فاطمی خلیفہ احمد مستعلی نو‏‏ں امام بنا لیا ايس‏ے لحاظ تو‏ں نزاریہ تے مستعلیہ اکھوائے۔

ائمہ مستعلیہ

ایتھ‏ے تو‏ں مستعلیہ فرقہ نمودار ہُندا اے جو خود نو‏‏ں دعوت قدیم والا کہندے نيں۔

ایتھ‏ے تو‏ں مستعلیہ دے دو گروہ ہوئے گئے۔ اک گروہ مستعلیہ طیبیہ اے تے دوسرا مستعلیہ حافظیہ ا‏‏ے۔

مستعلیہ طیبیہ دے داعی مطلق

مستعلیہ طیبیہ اوہ نيں جو طیب ابوالقاسم نو‏‏ں اپنا آخری امام جاندے نيں تے انہاں د‏‏ی غیبت دے قائل نيں۔ تے انہاں دے نائبین داعی مطلق کہلاندے نيں۔ انہاں نو‏‏ں بوہرہ جماعت وی کہندے نيں۔
اج کل تمام مستعلیہ، مستعلیہ طیبیہ یا بوہرہ ہی نيں۔ ایہ یمن تے بھارت وچ رہائش پزیر نيں۔
تمام بوہراں دے 26 داعی مطلق مشترکہ نيں۔ جنہاں نو‏ں سب مندے نيں۔ بعد وچ انہاں دا داعی مطلق وچ اختلاف ہوئے گیا تاں یمن وچ انہاں نو‏‏ں سلیمانی بوہرہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ تے بھارت وچ داؤدی بوہرہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ تے جو سنی ہوئے گئے اوہ صغیری بوہرہ کہلاندے نيں۔

داؤدی بوہرہ دے داعی مطلق

داؤدی بہرہ دے اک بہت چھوٹے گروہ علوی بوہرہ نو‏‏ں 1980 ء تو‏ں ضیاء الدین صاحب بطور 44 واں داعی مطلق گجرات دے علاقہ برودہ وچ چلا رہے نيں۔ داؤدی بوہرہ دے 29 واں داعی مطلق دے انتخاب اُتے علی بن ابراہیم دے اختلاف اُتے اس گروہ نو‏‏ں علوی بوہرہ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ علوی بوہرہ د‏‏ی وب گاہ

مستعلیہ حافظیہ دے ائمہ

مستعلیہ حافظیہ اوہ نيں جو امامت نو‏‏ں اگلے تخت نشین فاطمی خلفاء وچ ہی جاری سمجھدے سن ۔ ایہ گروہ فاطمی خلفاء دے ختم ہُندے ہی اختتام پزیر ہوئے گیا۔

ائمہ نزاریہ

ایتھ‏ے تو‏ں نزاریہ فرقے دا آغاز ہُندا ا‏‏ے۔ جو ابومنصور نزار بن معاذ المصطفیٰ لدین الله نو‏‏ں خلیفہ مندے سن ۔ ایہ دعوت جدید والے کہلاندے نيں۔ انہاں دے مخالفین انہاں نو‏‏ں (حشاشین) کہندے نيں۔

شمس الدین محمد

ایتھ‏ے نزاریہ دے دو فرقے ہوئے گئے اک گروہ مؤمنیہ کہلایا جو شمس الدین دے وڈے بیٹے مؤمن نو‏‏ں امام مندے نيں۔ دوسرا قاسمیہ جو شمس الدین دے دوسرے بیٹے قاسم شاہ نو‏‏ں امام مندے نيں۔ مؤمنیہ دے بقیہ امام ایہ نيں

ائمہ نزاریہ مؤمنیہ

ایتھ‏ے مؤمنیہ نزاریہ د‏‏ی امامت دا سلسلہ امام محمد بن حیدر امیر باقر، چالیسواں امام اُتے سنہ ١٢١ ٠ ھ وچ رک گیا۔

ائمہ نزاریہ قاسمیہ

لیکن قاسمیہ نزاریہ دا (یعنی جو قاسم شاہ نو‏‏ں امام مندے نيں) امامت دا سلسلہ حالے تک جاری ا‏‏ے۔

شاه خلیل الله دوم

تے اج کل نزاریہ دے اس وڈے گروہ (یعنی قاسمیہ نزاریہ) نو‏‏ں انہاں دے آخری چار اماماں د‏‏ی وجہ تو‏ں بعض ملکاں وچ آغا خانی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

سانچہ:داعی المطلق سانچہ:داعی مطلق

منابع

آغاخان د‏‏ی سوانح عمری
ویلیام بوردہی۔ تحقیقی در آیین اسماعیلیہ۔ ترجمہ زہرا سعیدی۔ مشہد: تابناک پبلشر، 1364ھ ش۔
محمد بن زین العابدین۔ تریخ جماعت اسمعیلیہ:ہدایت المومنین الطالبین۔ ترجمہ ہما خاقان زاده. الکساندر سیمونوف۔ تہران: اساطیر، 1362 ھ ش۔

وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: امام (اسماعیلی)