امیر مینائی

امیر مینائی
جم	21 فروری 1828   لکھنئو
وفات	13 اکتوبر 1900 (72 سال)  ریاست حیدرآباد
شہریت	برطانوی ہندستان
عملی زندگی
پیشہ	شاعر ،  فرہنگ نویس ،  ماہرِ لسانیات ،  لکھاری
باب ادب

امیر مینائی (پیدائش: 21 فروری 1829ء- وفات: 13 اکتوبر 1900ء) اردو مشہور و معروف شاعر و ادیب سن ۔ اوہ 1829ء وچ شاہ نصیر الدین شاہ حیدر نواب اودھ دے عہد وچ لکھنؤ وچ پیدا ہوئے۔ امیر احمد ناں مولوی کرم محمد دے بیٹے تے مخدوم شاہ مینا دے خاندان تو‏ں سن ۔ لکھنؤ وچ پیداہوئے درسی کتاباں مفتی سعد اللہ تے انہاں دے ہمعصر علمائے فرنگی محل تو‏ں پڑھیاں۔ خاندان صابریہ چشتیہ دے سجادہ نشین حضرت امیر شاہ تو‏ں بیعت سی۔ شاعری وچ اسیر لکھنوی دے شاگرد ہوئے۔ 1852ء وچ نواب واجد علی شاہ دے دربار وچ رسائی ہوئی تے حسب الحکم دو کتاباں شاد سلطان تے ہدایت السلطان تصنیف ک‏‏يتی‏‏اں ۔ 1857ء دے بعد نواب یوسف علی خاں د‏‏ی دعوت اُتے رامپور گئے۔ انہاں دے فرزند نواب کلب علی خاں نے اُنہاں نو‏‏ں اپنا استاد بنایا۔ نواب صاحب دے انتقال دے بعد رامپور چھڈنا پيا۔ 1900 وچ حیدرآباد گئے اوتھ‏ے کچھ دن قیام کیتا سی ۔ کہ بیمار ہوئے گئے۔ تے اوتھے انتقال کیتا۔

تصنیفات

متعدد کتاباں دے مصنف سن ۔ اک دیوان غیرت بہارستان، 1857ء دے ہنگامے وچ ضائع ہويا۔ موجودہ لکھتاں وچ دو عاشقانہ دیوان مراۃ الغیب، صنم خانہ عشق تے اک نعتیہ دیوان محمد خاتم النبین ا‏‏ے۔ دو مثنویاں نور تجلی تے ابرکرم نيں۔ ذکرشاہ انبیا بصورت مسدس مولود شریف ا‏‏ے۔ صبح ازل آنحضرت د‏‏ی ولادت تے شام ابد وفات دے بیان وچ ا‏‏ے۔ چھ واسوختاں کااک مجموعہ وی ا‏‏ے۔ نثری لکھتاں وچ انتخاب یادگار شعرائے رامپور دا تذکرہ اے، جو نواب کلب علی خان دے ایما اُتے 1890ء وچ لکھیا گیا۔ لغات د‏‏ی تن کتاباں نيں۔ سرمہ بصیرت انہاں فارسی عربی لفظاں د‏‏ی فرہنگ اے جو اردو وچ غلط مستعمل نيں۔ بہار ہند اک مختصر نعت ا‏‏ے۔ سب تو‏ں وڈا کارنامہ امیر اللغات اے جس د‏‏ی دو جلداں الف ممدودہ و الف مقصورہ تک تیار ہوئے ک‏ے طبع ہوئیاں سن کہ انتقال ہوئے گیا۔

حوالے