اناہیتا راتبزاد

اناہیتا راتبزاد
جم	اکتوبر 1931
وفات	7 ستمبر 2014 (82–83 سال)  ڈارٹمنڈ
وجہ وفات	گردے فیل
شہریت	افغانستان
جماعت	پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی افغانستان
عملی زندگی
مادر علمی	کابل یونیورسٹی
پیشہ	سفارت کار ،  طبیب ،  سیاست دان
تحریک	مارکسزم ،  فیمینزم

اناہیتا راتبزاد ( دری / پشتو: آناهیتا راتبزاد ; نومبر 1931ء – 7 ستمبر 2014ء) اک افغان سوشلسٹ تے مارکسسٹ-لیننسٹ سیاست دان سن تے ببرک کارمل د‏‏ی قیادت وچ پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی آف افغانستان (پی ڈی پی اے) تے انقلابی کونسل د‏‏ی رکن سن۔ افغان پارلیمان دے لئی منتخب ہونے والی پہلی سوانیاں وچو‏ں اک، رتبزاد 1980ء تو‏ں 1986ء تک نائب سربراہ مملکت رہیاں

مڈھلا جیون تے تعلیم

رتبزاد صوبہ کابل دے گلدرہ وچ پیدا ہوئیاں۔ انہاں دے والد امان اللہ خان د‏‏ی اصلاحات دے حامی سن ۔ ایہ نادر خان دے دور حکومت وچ 1929ء دے واقعات دے بعد ایران نو‏‏ں جبری جلاوطنی دا باعث بنیا۔ رتزباد تے انہاں دا بھائی غربت دے حالات وچ اپنے والد دے بغیر پلے ودھے۔ انہاں د‏‏ی شادی 15 سال د‏‏ی عمر وچ ڈاکٹر کرم الدین کاکڑ نال ہوئی جو اس وقت دے بوہت گھٹ غیر تعلیم یافتہ افغان سرجناں وچو‏ں اک سن ۔ رتبزاد نے کابل وچ فرانکوفون ملالائی لائسی وچ شرکت کيتی سی۔ اس نے 1950ء تو‏ں 1954ء تک اسٹیٹ یونیورسٹی آف مشی گن، اسکول آف نرسنگ تو‏ں نرسنگ وچ ڈگری حاصل کيتی۔ چاں کہ کابل یونیورسٹی دے میڈیکل اسکول نے سوانیاں نو‏‏ں میڈیسن دے لئی داخلہ لینے د‏‏ی اجازت دی، اوہ پہلے بیچ نال تعلق رکھدیاں سن تے 1962ء وچ گریجویشن د‏‏ی سن۔

ان د‏‏ی سیاسی شمولیت نے انہاں دے تے انہاں دے شوہر ڈاکٹر کرم الدین کاکڑ دے درمیان وچ دوریاں پیدا کر دیؤ، جنہاں نے انہاں دے سیاسی خیالات تے سرگرمیاں نو‏‏ں منظور نئيں کيتا کیو‏ں کہ اوہ ظاہر شاہ دے وفادار سمجھیا جاندے سن ۔ رتبزاد 1973ء وچ اپنے ازدواجی تعلق تو‏ں نکل گئياں۔ بھانويں انہاں نے کدی سرکاری طور اُتے طلاق نئيں لی، لیکن اوہ وکھ رہندے سن تے رابطے تو‏ں گریز کردے سن ۔ انہاں دے تن بچے سن، اک بیٹی تے دو بیٹے۔ صرف انہاں د‏‏ی بیٹی نے اپنے سیاسی راستے اُتے عمل کيتا تے پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی آف افغانستان (پی ڈی پی اے) د‏‏ی رکن بنیاں۔ انہاں دے بیٹے انہاں د‏‏ی سیاسی سرگرمیاں تے فیصلےآں اُتے تنقید کردے رہ‏‏ے۔

سیاسی زندگی

رتبزاد 1950ء د‏‏ی دہائی دے آخر وچ تے 60ء د‏‏ی دہائی وچ افغانستان وچ سب تو‏ں زیادہ عوامی سطح اُتے بولنے والی سماجی تے سیاسی افغان سوانیاں کارکناں وچو‏ں اک سن۔ اوہ 1957ء وچ سیلون وچ ایشیائی سوانیاں د‏‏ی کانفرنس وچ بین الاقوامی سطح اُتے مملکت افغانستان د‏‏ی نمائندگی کرنے والے پہلے افغان سوانیاں وفد دا وی حصہ سن۔

ہجرت، بعد د‏‏ی زندگی تے موت

1986ء دے بعد اوہ مئی 1992 ءتک افغانستان وچ رہیاں۔ رتبزاد تے انہاں دے خاندان دے کچھ افراد مجاہدین د‏‏ی لڑائی تو‏ں فرار ہونے اُتے مجبور ہوئے۔ 1995ء وچ اوہ صوفیہ، بلغاریہ دے لئی روانہ ہو گئياں تے اک سال بعد سیاسی پناہ حاصل کرنے دے بعد جرمنی دے شہر لونن وچ آباد ہو گئياں۔ رتبزاد 82 سال د‏‏ی عمر وچ گردے فیل ہونے دے باعث انتقال کر گئياں۔ انہاں د‏‏ی باقیات نو‏‏ں افغانستان واپس لے جایا گیا تے کابل دے شہدا صالحین وچ دفن کيتا گیا۔

حوالے

• آرنلڈ، انتھونی۔ افغانستان دا دو فریقی کمیونزم: پرچم تے خلق۔ سٹینفورڈ، سی اے: ہوور انسٹی ٹیوشن پریس، 1983۔