اچمی زبان
اَچُمی | |
---|---|
اَچمی یا خودمونی | |
مقام | ایران، متحدہ عرب امارات، بحرین، قطر، عمان |
علاقہ | خلیج فارس |
بولن والے | 200,000 (date missing) |
ہند۔یورپی
| |
آرامی حروف تہجی، فارسی[۱] | |
بولی کوڈ | |
ISO 639-3 | bsg zum lrl |
اج ، معیاری فارسی دے بہت فرق دے سبب اچمی بولی نوں جنوب مغربی ایرانی زباناں دی شاخ توں اک آزاد بولی سمجھیا جاندا اے۔ لوری بولی دی طرح لارسٹانی بولی دی بولی وی مشرق فارسی دی اولاد سمجھی جاندی اے۔ ایہ جدید فارسی دے مقابلے وچ اک صاف ستھری بولی اے کیونجے اس وچ مشرق فارسی دے بوہت سارے لفظاں نوں برقرار رکھیا گیا اے تے ایہ ہن وی قدیم فارسی توں نیڑے توں متعلق اے۔ [۵]
اچمی بولی تے لہجے
[سودھو]شمالی بولی وچ متعدد ذیلی بولیاں شامل نيں۔
بیدشهری، بستکی ، لاری ، چودی ،اوزی ،جمسی ، گراشی تے خنجی
جنوبی بولی وچ متعدد ذیلی بولیاں وی شامل نيں:
ساحلی ، جزیرے ، جیمی ، بشکارڈی تے کمزاری زبان
مذکورہ بالا دے علاوہ ، اچیم بولی وچ بہت ساریاں بولیاں شامل نيں جو اس خطے دے آس پاس دے شہراں تے دیہاتاں دے ناں اُتے نيں۔
بولی دی مختلف بولیاں اُتے تحقیق دا پس منظر
[سودھو]پاور (1334) وی پنج ہزار لفظاں وچ مقامی تے گرائمیکل نقاط دے اظہار دے لâرسنی سبھیاچار کے قابل سی ، اس دا لہجہ مضمون فشور (1342) تے نڈنم (1350) بولی نامی بولی نے اپنی تحقیقات بسٹکی نوں جاری رکھے ہوئے اے۔
بسٹکی نے اپنی کتاب " فرہنگ بستکی " وچ ووسوفی (1980) دے حوالے توں ، بسٹاکی بولی وچ اک ہزار لفظاں پیش کیتے نيں۔
فرامرزی ، کتاب فرہنگ فرامرزی وچ ووسوفی (1984) دے حوالے توں نقل کيتا گیا اے ، فارسی ترجمے دے نال حرف تہجوی ترتیب وچ تن ہزار توں زیادہ اصلی فرامرزی لفظاں لکھ چکے نيں۔
خنجی (1999) نے اپنی کتاب وچ خنجی بولی ، بولی تے آواز ، اسم ، صفت ، اسم ، ضمیر ، فعل ، تعی ،ن ، اختلافی ، حرف ، فعل ، لفظ دے امتزاج تے جملے تے جملے دی ساخت پر مبنی لاریستانی بولی کے عنوان توں اپنی کتاب وچ عنوان دتا اے۔
سمیئ (1370) دی دو یونیورسٹی مقالات نيں جنہاں نوں لاری بولی کہیا جاندا اے تے کامیاب (1371) جسنوں لاری پہلوی تقابلی لغت کہندے نيں جو شائع نئيں ہويا اے۔
ناں دی جڑ
[سودھو]قدیم پہلوی بولی وچ چام دا لفظ اکمی بولی وچ ايسے طرح دا اے جس دے معنی جڑ چم توں نيں جس دا مطلب اے تھیم ، روح ، دماغ؛
A دا لفظ اچمی وچ کھلے ہوئے اے جس دے معنی نيں تے اس وچ نيں A + Chum دے مرکب دا مطلب معنی خیز ، سجا ہويا ، باقاعدہ تے معنی خیز اے۔
انہاں وچوں زیادہ تر بولی قدیم صوبہ ایران توں اے ۔ انہاں بولیاں نے خود نوں جنوبی خطے دے مختلف حصےآں وچ مختلف شکلاں وچ دکھایا اے تے انہاں وچوں بیشتر اختلافات لفظاں دے تلفظ وچ نيں۔ اچیم بولی وچ متعدد بولیاں شامل ہُندیاں نيں جنہاں وچ ایداں دے لفظاں تے فقرے استعمال ہُندے نيں جو بولی بولنے والی بہت ساریاں بولی وچ آس پاس دے بوہت سارے علاقےآں توں مخصوص ہُندے نيں۔ ایہ لفظاں کچھ معاملات وچ ہندی ، انگریزی ، پرتگالی تے عربی توں متاثر نيں جو مختلف ملکاں دے نال انہاں خطےآں دے لوکاں دے وسیع تر تعامل دی وجہ توں تشکیل پائے نيں۔ یہودیاں دی تاریخی موجودگی دی وجہ توں ، لاری بولی وچ وی عبرانی موڑ تے موڑ نيں۔ حوالےدی لوڑ؟
- ↑ "Ethnologue report for language code: lrl"۔ Ethnologue
- ↑ Indo-European, Indo-Iranian, Iranian, Western, Southwestern
- ↑ Anonby, E. J. 2003b. Update on Luri: How many languages? Journal of the Royal Asiatic Society 13.2:171–197.
- ↑ Ethnologue report for language code: lrl
- ↑ D. N. Mackenzie, R. E. Emmerick, Dieter Weber (1991) "Corolla iranica", 1991, Published by P. Lang, سانچہ:آئی ایس بی این, 9783631435892