اہل حدیث (جنوبی ایشیائی تحریک)
اہل حدیث یا اہل حدیث اک دینی تحریک اے جو شمالی ہند وچ سید نذیر حسین تے صدیق حسن خان دی تعلیمات توں انیہويں صدی دے وسط وچ وجود وچ آئی[۱][۲][۳]۔ اہل حدیث دا دعویٰ اے کہ اوہ اھل الحدیث دی فکر کے حامل نيں[۴]۔ اہل حدیث قرآن، سنت تے حدیث نوں ہی اسلامی تعلیمات دے ماخذ مندے نيں تے ابتدائی زمانے دے بعد اسلام وچ متعارف ہونے والی ہر چیز دی مخالفت کردے نيں تے تقلید دا رد کردے نيں۔ ایہ تحریک سعودی عرب دی وہابی تحریک ہی دی ورگی اے [۵]۔ لیکن ایہ تحریک خود نوں وہابی تحریک توں وکھ ہونے دا دعویٰ کردی اے۔ بعض دے نزدیک انہاں دے تے عرب سلفی تحریک دے درمیان قابل ذکر فرق اے [۶][۷][۸]۔ اہل حدیث یا سلفی ، جنہاں نوں مقبول لیکن توہین آمیز طور اُتے وہابیاں دے ناں توں جانیا جاندا اے ، سنی مسلماناں دا اک متنازع گروہ نيں۔ اوہ اسلام دی قدیم تعلیمات دی پابندی کردے نيں جداں کہ قرآن مجید تے سنت نبوی in وچ بیان کیتا گیا اے (نبی اکرم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دے احکام ، طریق کار تے منظوری) تے انہاں چیزاں نوں مسترد کردے نيں جو اسلامی شریعت دا حکم نئيں دتا گیا اے۔ اہل حدیث یا سلفی اس اُتے یقین رکھدے نيں قدیم توحید (توحید خلیلس) ، اللہ دی طرف رجوع کرن کہ اوہ اس دی رحمت دے طلب گار ہاں تے سینٹ دی برکات دی دعا نہ کرن۔ اوہ کِسے وی فرقہ پرست فقہ (فقیہ) اُتے قائم نئيں رہندے نيں۔انھاں کافی عزت دتی جاندی اے۔ چونکہ اوہ قدیم تعلیمات اُتے عمل پیرا نيں۔ قرآن مجید تے سنت مسلمہ وچ انہاں دی وکھ وکھ شناخت اے۔
سلفی قرآنی آیات دی ترجمانی کردے نيں۔ اوہ تمام انساناں دے لئی اسلام دے پیغام دی وضاحت کردے نيں تے قرآن و سنت دے مطابق خالص اسلامی توحید (توحید) دی حقیقت نوں واضح کردے نيں۔ اوہ سارے سلف دے منظور شدہ راستے دے مطابق اسلامی اصولاں ، اقدار ، سبھیاچار تے نظریات نوں پوری انسانیت وچ عام کردے نيں۔ اوہ شرک ، مذہبی معاملات وچ بدعات ، (بولی) دے اندھے نقالی دی مخالفت کردے نيں تے اس دن دے تصوف (صوفیانہ) دے وچکار بوہت سارے طریقےآں نوں غیر اسلامی اعتراف قرار دیندے نيں۔ اوہ باہمی رفاقت ، اتحاد ، امن ، بھائی چارے ، ملک نال محبت تے تنازعات تے تفرقہ دی وجوہات نوں مسترد کردے ہوئے انسانی اقدار دا احترام کرنے دے اصول سکھاندے نيں۔ اوہ اجتہاد اُتے یقین رکھدے نيں نہ کہ تقدیر پر۔ اُتے ، انہاں چاراں اماماں دا مناسب احترام کیتا جاندا اے۔ اوہ زبردستی مذہب تبدیل کرنے اُتے یقین نئيں رکھدے نيں کیونجے قرآن کریم نے اعلان کیتا اے کہ: "مذہب دے خلاف کوئی جبر نئيں اے۔" اوہ دہشت گرداں تے دہشت گردی دی مذمت کردے نيں کیونجے اسلام امن دا دین اے۔
تاریخی پس منظر
[سودھو]اسلام دے وجود دے نال ہی اہل حدیث موجود نيں۔ دنیا دے ہر حصے وچ جتھے کدرے وی مسلمان آبادی اے۔ اوہ ہندوستان وچ اس وقت توں موجود نيں جدوں توں مسلمان اس ملک وچ آئے سن ۔ ہندوستان وچ انہاں دی تخمینہ لگ بھگ آبادی تقریبا-30 25-30 ملین اے۔ مرکازی جمعیت اہل حدیث انہاں دی نمائندہ تنظیم اے جو دسمبر 1906 وچ قائم ہوئی سی۔ اس دی ریاستی سطح اُتے 21 شاخاں نيں ، ضلعی سطح اُتے 200 توں زیادہ شاخاں تے مقامی سطح اُتے چالیس ہزار۔ اس دے ملک بھر وچ ہزاراں پیروکار نيں جو ملک دی ترقی وچ اک عظیم کردار ادا کر رہے نيں۔ تعلیم ، صنعتاں ، زراعت ، سیاست تے دفاع وچ انہاں دی نمائندگی نوں تسلیم تے سراہا گیا اے۔
اپنے قیام دے بعد توں ہی ایہ اسلام تے مسلماناں دی خدمت کردا رہیا اے۔ ہندوستان وچ اس جماعت توں پہلے مسلم کمیونٹی دی کوئی مذہبی تے سماجی تنظیم موجود نئيں سی۔
ہندوستان وچ اہل حدیث جو سن انہاں وچ محمد بن تغلوق (1325–1351) ، مولیانا شمس الدین ابن ال حوثی ، ملتان عالم دین (ملتان دے شیخ بہا الدین زکریا دے پوتے) ، شاہ ولی اللہ (شامل سن ) 1702–1763) ، مولیانا عبد العزیز محدث دہلوی ، شاہ محمد اسماعیل شہید ، مولیانا ولایت علی عظیم آبادی ، سرسید احمد خان (1817–1898) ، نواب محمد صدیق حسن خان (1832–1890) ، شیخ عبدالحق محدث بنارس ، مولیانا ابوالکلام آزاد (1888–1958) (آزادی جنگجو تے ہندوستان دے پہلے وزیر تعلیم) وغیرہ۔
بالبان (1266–1287) تے علاؤ الدین خلجی (1296–1316) دے حالاندی ثبوت موجود نيں کیونجے اوہ وی اہل حدیث سن ۔
عبدالحلیم شرار ، مولیانا الطاف حسین حالی (عظیم شاعر) ، مولیانا ظفر علی خان ، (ایڈیٹر زمیندار) ، مولیانا عبد المجید حریری (سعودی عرب وچ سابق ہندوستانی سفیر) تے مولیانا عبدالوہاب عاروی کچھ ممتاز اہل حدیث سن ۔
برطانوی حکمرانی توں لڑنے دے لئی اہل حدیث یا سلفی پیش پیش سن ۔ مولیانا عبد اللہ شہدا And انڈمن تے مولیانا ولادت علی صادق پوری (عظیم آباد) سلفی نظریاتی سلسلے نال تعلق رکھنے والے عظیم آزادی پسند سن ۔ “وہابی (سلفی) تحریک نے قوم نوں متعدد اہم شخصیتاں عطا کيتیاں ۔ شاہ اسماعیل ، سید احمد ، ولایت علی ، عنایت علی ، میاں سید نذیر حسین ، بھوپال دے نواب صدیق حسن خان ، سر سید ، مولیانا ثناء اللہ امرتسری تے ابوالکلام آزاد۔ ایہ کہکشاں ساڈی جدوجہد آزادی دا سب توں روشن باب اے۔ علمبردار تحریک دے محب وطن جنگجوواں دا پہلا کمانڈر وہابی (اہل حدیث) رہنما شاہ اسماعیل شہید سی تے جدوں تحریک عروج اُتے پہنچی تاں ایہ فیر اک عظیم وہابی (اہل حدیث) رہنما (ابوالکلام آزاد) سی جو انگریزاں دے نال اقتدار دی منتقلی دے لئی گل گل کيتی۔ "(سلفیس ، پی 204۔205 ، اے کیو نقوی ، الکتب انٹ ، نويں دہلی ، 2001) مولیانا عبد القیوم رحمانی ورگی جماعت جماعت اہل حدیث توں آزادی پسند حالے تک زندہ نيں۔ خدمات
جامیٹ اہل حدیث ہند یقینا the سب توں قدیم مسلم جمعیت اے (ہندوستان وچ تنظیم۔ سن 1906 توں لے کے 1947 تک (41 سال) اس تنظیم نے امت دی فکری تے ثقافتی شناخت نوں دوبارہ حاصل کرنے دے لئی بہت تعاون کیتا تے انسانیت تے اخوت دے اصولاں نوں مسترد کرنے دے لئی جدوجہد کيتی۔ مسلماناں وچ تنازعات تے عدم اختلاف دی وجوہات۔مولیانا ثناء اللہ امرتسری ايسے دے واحد رہنما سن ۔بھارت دے تقریبا تمام مذہبی حلفےآں نے انہاں دا خیرمقدم کیتا۔
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Daniel W. Brown, Rethinking Tradition in Modern Islamic Thought: Vol. 5 of Cambridge Middle East Studies, pg. 27. کیمبرج: Cambridge University Press, 1996. ISBN [[Special:BookSources/9780521653947
- ↑ M. Naeem Qureshi, Pan-Islam in British Indian Politics, pg. 458. Leiden: Brill Publishers, 1999. ISBN [[Special:BookSources/9004113711
- ↑ John L. Esposito, ed. (2014). "Ahl-i Hadith". The Oxford Dictionary of Islam. Oxford: Oxford University Press. Archived from the original on 2018-12-25. Retrieved 2019-11-08. (subscription required (help)).
- ↑ Inayatullah, Sh. (2012). "Ahl-i Ḥadīt̲h̲". In P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel, W.P. Heinrichs. Encyclopaedia of Islam (Second ed.). Brill. Archived from the original on 2018-12-25. Retrieved 2019-11-08. (subscription required (help)).
- ↑ Rabasa, Angel M. The Muslim World After 9/11 By Angel M. Rabasa, p. 275
- ↑ Dilip Hiro, Apocalyptic Realm: Jihadists in South Asia, pg. 15. نیو ہیون، کنیکٹیکٹ: Yale University Press, 2012. ISBN [[Special:BookSources/9780300173789
- ↑ Muneer Goolam Fareed, Legal reform in the Muslim world, pg. 172. این آربر، مشی گن: University of Michigan Press, 1994.
- ↑ Daniel W. Brown, Rethinking Tradition in Modern Islamic Thought: Vol. 5 of Cambridge Middle East Studies, pg. 32. کیمبرج: Cambridge University Press, 1996. ISBN [[Special:BookSources/9780521653947