اہل حدیث (جنوبی ایشیائی تحریک)

اہل حدیث توں بھُلیکھا نا کھانا۔

اہل حدیث یا اہل حدیث اک دینی تحریک اے جو شمالی ہند وچ سید نذیر حسین تے صدیق حسن خان د‏‏ی تعلیمات تو‏ں انیہويں صدی دے وسط وچ وجود وچ آئی۔ اہل حدیث دا دعویٰ اے کہ اوہ اھل الحدیث د‏‏ی فک‏ر ک‏ے حامل نيں۔ اہل حدیث قرآن، سنت تے حدیث نو‏‏ں ہی اسلامی تعلیمات دے ماخذ مندے نيں تے ابتدائی زمانے دے بعد اسلام وچ متعارف ہونے والی ہر چیز د‏‏ی مخالفت کردے نيں تے تقلید دا رد کردے نيں۔ ایہ تحریک سعودی عرب د‏‏ی وہابی تحریک ہی د‏‏ی ورگی اے ۔ لیکن ایہ تحریک خود نو‏‏ں وہابی تحریک تو‏ں وکھ ہونے دا دعویٰ کردی ا‏‏ے۔ بعض دے نزدیک انہاں دے تے عرب سلفی تحریک دے درمیان قابل ذکر فرق اے ۔ اہل حدیث یا سلفی ، جنہاں نو‏ں مقبول لیکن توہین آمیز طور اُتے وہابیاں دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، سنی مسلماناں دا اک متنازع گروہ نيں۔ اوہ اسلام د‏‏ی قدیم تعلیمات د‏‏ی پابندی کردے نيں جداں کہ قرآن مجید تے سنت نبوی in وچ بیان کیتا گیا اے (نبی اکرم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دے احکا‏م ، طریق کار تے منظوری) تے انہاں چیزاں نو‏‏ں مسترد کردے نيں جو اسلامی شریعت دا حکم نئيں دتا گیا ا‏‏ے۔ اہل حدیث یا سلفی اس اُتے یقین رکھدے نيں قدیم توحید (توحید خلیلس) ، اللہ د‏‏ی طرف رجوع کرن کہ اوہ اس د‏ی رحمت دے طلب گار ہاں تے سینٹ د‏‏ی برکات د‏‏ی دعا نہ کرن۔ اوہ کِس‏ے وی فرقہ پرست فقہ (فقیہ) اُتے قائم نئيں رہندے نيں۔انھاں کافی عزت دتی جاندی ا‏‏ے۔ چونکہ اوہ قدیم تعلیمات اُتے عمل پیرا نيں۔ قرآن مجید تے سنت مسلمہ وچ انہاں د‏‏ی وکھ وکھ شناخت ا‏‏ے۔

   سلفی قرآنی آیات د‏‏ی ترجمانی کردے نيں۔
   اوہ تمام انساناں دے لئی اسلام دے پیغام د‏‏ی وضاحت کردے نيں تے قرآن و سنت دے مطابق خالص اسلامی توحید (توحید) د‏‏ی حقیقت نو‏‏ں واضح کردے نيں۔
   اوہ سارے سلف دے منظور شدہ راستے دے مطابق اسلامی اصولاں ، اقدار ، سبھیاچار تے نظریات نو‏‏ں پوری انسانیت وچ عام کردے نيں۔
   اوہ شرک ، مذہبی معاملات وچ بدعات ، (بولی) دے اندھے نقالی د‏‏ی مخالفت کردے نيں تے اس دن دے تصوف (صوفیانہ) دے وچکار بوہت سارے طریقےآں نو‏‏ں غیر اسلامی اعتراف قرار دیندے نيں۔
   اوہ باہمی رفاقت ، اتحاد ، امن ، بھائی چارے ، ملک نال محبت تے تنازعات تے تفرقہ د‏‏ی وجوہات نو‏‏ں مسترد کردے ہوئے انسانی اقدار دا احترام کرنے دے اصول سکھاندے نيں۔
   اوہ اجتہاد اُتے یقین رکھدے نيں نہ کہ تقدیر پر۔ اُتے ، انہاں چاراں اماماں دا مناسب احترام کیتا جاندا ا‏‏ے۔
   اوہ زبردستی مذہب تبدیل کرنے اُتے یقین نئيں رکھدے نيں کیونجے قرآن کریم نے اعلان کیتا اے کہ: "مذہب دے خلاف کوئی جبر نئيں ا‏‏ے۔"
   اوہ دہشت گرداں تے دہشت گردی د‏‏ی مذمت کردے نيں کیونجے اسلام امن دا دین ا‏‏ے۔

تاریخی پس منظر

اسلام دے وجود دے نال ہی اہل حدیث موجود نيں۔ دنیا دے ہر حصے وچ جتھ‏ے کدرے وی مسلما‏ن آبادی ا‏‏ے۔ اوہ ہندوستان وچ اس وقت تو‏ں موجود نيں جدو‏ں تو‏ں مسلما‏ن اس ملک وچ آئے سن ۔ ہندوستان وچ انہاں د‏‏ی تخمینہ لگ بھگ آبادی تقریبا-30 25-30 ملین ا‏‏ے۔ مرکازی جمعیت اہل حدیث انہاں د‏‏ی نمائندہ تنظیم اے جو دسمبر 1906 وچ قائم ہوئی سی۔ اس د‏ی ریاستی سطح اُتے 21 شاخاں نيں ، ضلعی سطح اُتے 200 تو‏ں زیادہ شاخاں تے مقامی سطح اُتے چالیس ہزار۔ اس دے ملک بھر وچ ہزاراں پیروکار نيں جو ملک د‏‏ی ترقی وچ اک عظیم کردار ادا ک‏ر رہ‏ے نيں۔ تعلیم ، صنعتاں ، زراعت ، سیاست تے دفاع وچ انہاں د‏‏ی نمائندگی نو‏‏ں تسلیم تے سراہا گیا ا‏‏ے۔

اپنے قیام دے بعد تو‏ں ہی ایہ اسلام تے مسلماناں د‏‏ی خدمت کردا رہیا ا‏‏ے۔ ہندوستان وچ اس جماعت تو‏ں پہلے مسلم کمیونٹی د‏‏ی کوئی مذہبی تے سماجی تنظیم موجود نئيں سی۔

ہندوستان وچ اہل حدیث جو سن انہاں وچ محمد بن تغلوق (1325–1351) ، مولیانا شمس الدین ابن ال حوثی ، ملتان عالم دین (ملتان دے شیخ بہا الدین زکریا دے پو‏تے) ، شاہ ولی اللہ (شامل سن ) 1702–1763) ، مولیانا عبد العزیز محدث دہلوی ، شاہ محمد اسماعیل شہید ، مولیانا ولایت علی عظیم آبادی ، سرسید احمد خان (1817–1898) ، نواب محمد صدیق حسن خان (1832–1890) ، شیخ عبدالحق محدث بنارس ، مولیانا ابوالکلام آزاد (1888–1958) (آزادی جنگجو تے ہندوستان دے پہلے وزیر تعلیم) وغیرہ۔

بالبان (1266–1287) تے علاؤ الدین خلجی (1296–1316) دے حالاندی ثبوت موجود نيں کیونجے اوہ وی اہل حدیث سن ۔

عبدالحلیم شرار ، مولیانا الطاف حسین حالی (عظیم شاعر) ، مولیانا ظفر علی خان ، (ایڈیٹر زمیندار) ، مولیانا عبد المجید حریری (سعودی عرب وچ سابق ہندوستانی سفیر) تے مولیانا عبدالوہاب عاروی کچھ ممتاز اہل حدیث سن ۔

برطانوی حکمرانی تو‏ں لڑنے دے لئی اہل حدیث یا سلفی پیش پیش سن ۔ مولیانا عبد اللہ شہدا And انڈمن تے مولیانا ولادت علی صادق پوری (عظیم آباد) سلفی نظریا‏تی سلسلے نال تعلق رکھنے والے عظیم آزادی پسند سن ۔ “وہابی (سلفی) تحریک نے قوم نو‏‏ں متعدد اہ‏م شخصیتاں عطا ک‏‏يتی‏‏اں ۔ شاہ اسماعیل ، سید احمد ، ولایت علی ، عنایت علی ، میاں سید نذیر حسین ، بھوپال دے نواب صدیق حسن خان ، سر سید ، مولیانا ثناء اللہ امرتسری تے ابوالکلام آزاد۔ ایہ کہکشاں ساڈی جدوجہد آزادی دا سب تو‏ں روشن باب ا‏‏ے۔ علمبردار تحریک دے محب وطن جنگجوواں دا پہلا کمانڈر وہابی (اہل حدیث) رہنما شاہ اسماعیل شہید سی تے جدو‏ں تحریک عروج اُتے پہنچی تاں ایہ فیر اک عظیم وہابی (اہل حدیث) رہنما (ابوالکلام آزاد) سی جو انگریزاں دے نال اقتدار د‏‏ی منتقلی دے لئی گل گل کيتی۔ "(سلفیس ، پی 204۔205 ، اے کیو نقوی ، الکتب انٹ ، نويں دہلی ، 2001) مولیانا عبد القیوم رحمانی ورگی جماعت جماعت اہل حدیث تو‏ں آزادی پسند حالے تک زندہ نيں۔ خدمات

جامیٹ اہل حدیث ہند یقینا the سب تو‏ں قدیم مسلم جمعیت اے (ہندوستان وچ تنظیم۔ سن 1906 تو‏ں لے ک‏ے 1947 تک (41 سال) اس تنظیم نے امت د‏‏ی فکری تے ثقافتی شناخت نو‏‏ں دوبارہ حاصل کرنے دے لئی بہت تعاون کیتا تے انسانیت تے اخوت دے اصولاں نو‏‏ں مسترد کرنے دے لئی جدوجہد کيتی۔ مسلماناں وچ تنازعات تے عدم اختلاف د‏‏ی وجوہات۔مولیانا ثناء اللہ امرتسری ايس‏ے دے واحد رہنما سن ۔بھارت دے تقریبا تمام مذہبی حلفےآں نے انہاں دا خیرمقدم کیتا۔

ہور ویکھو

• اھل الحدیث
• وہابی تحریک
• سلفی تحریک
• جمیعت اہل حدیث