بھگیاڑ
خاکستری بگھیاڑ | |
---|---|
صورت حال | |
! colspan = 2 | حیثیت تحفظ | |
اسمیاتی درجہ | پرجاتی [۲][۳][۴] |
جماعت بندی | |
مملکت: | Animalia |
جماعت: | پستانیہia |
طبقہ: | گوشت خور جانور |
خاندان: | Canidae |
جنس: | Canis |
نوع: | C. lupus |
سائنسی نام | |
Canis lupus[۲][۳][۴][۵][۶] کارل لنیاس ، ۱۷۵۸ | |
حمل دی مدت | 62 دن |
خريطة إنتشار الكائن |
|
| |
ترمیم |
بگھیاڑ، اک گوشت خور جانور اے جو ممالیہ درجہ توں تعلق رکھدا اے ۔گھریلو سطح اُتے سدھائے ہوئے کتے، بھیڑیے دی ہی نسل توں تعلق رکھدے نيں۔ حالیہ دور وچ ہوئی اک تحقیق توں اندازہ ہويا اے کہ سدھائے ہوئے کتے دی نسل قریباً 16300 سال پہلے چین دے دریا ینگ زی دے علاقے وچ پائے جانے والے بگھیاڑں توں ملدی اے۔[1]↵بھیڑیے دی کئی ذیلی قسماں وی ہُندیاں نيں، جنہاں وچ عام خاکستری بھیڑیے تے قطبی بھیڑیے مشہور نيں۔ بھیڑیے دی کئی قسماں نوں عالمی ادارہ ماحولیات تے عالمی ادارہ برائے تحفظ قدرتی وسائل دی جانب توں خطرے وچ قرار دتا اے تے خدشہ ظاہر کیتا جاندا اے کہ ایہ قسماں جلد یا بدیر کرہ ارض توں ختم ہو جان گی۔
ترمیم : سب توں اہم گل ایہ بگھیاڑ اک اکھ توں سوندا اے تے جدوں بگھیاڑ اک اکھ دی نیند پوری کر لیندا اے تاں فیر دوسری اکھ دی نیند پوری کردا اے۔ زخمی بگھیاڑ اپنے ریوڑ توں چھپ کر رہندا اے وگرنہ دوسرے بھیڑیئے اسنوں مار کر کھا جاندے نيں۔جے بھیڑیئے دا ریوڑ کسی انسان اُتے حملہ آور ہو جائے تے انسان اسنوں ایسا زخمی کر دے کہ اس دا خون کڈ دے تاں باقی بھیڑیئے انسان نوں چھڈ کے اسنوں کھا جاندے نيں۔ حوالے نایاب کتاب علم الحیوانات توں لئی گئے نيں جو 1800 عیسوی دی کسی دہائی وچ چھپی سی بعد وچ پاکستان بننے دے بعد اس دی کتاب دی نقل چھپی سی کسی تے ناں توں اوہ وی ہن ناپید اے
بگھیاڑ کتے دے ٹبر دا اک ماس کھانا اے۔
بگھیاڑ اک کتے دی نسل دا جنگلی جانور اے۔ سائنسی نظرئیے توں بگھیاڑ کینڈائی (canidae) پسوں ٹبر دا سبھ توں وڈے جسم والا میمبر اے۔ کسے زمانے وچّ بگھیاڑ پورے یوریشیا، اتلے افریقہ اتے اتلے امریکہ وچّ پائے جاندے سن لیکن انساناں دی آبادی وچّ وادھے دے نال ہن ایہناں دا علاقہ پہلاں توں بہت گھٹ ہو گیا اے۔ جدوں بگھیاڑاں اتے کتیاں بارے سائنسی تحقیق کیتی گئی تاں پایا گیا کہ کتیاں دی نسل بگھیاڑاں توں ہی نکلی ہوئی اے، یعنی ہزاراں سال پہلاں انساناں نے کجھ بگھیاڑاں نوں پالتو بنا لیا سی جنہاں توں کتیاں دے نسل دی شروعات ہوئی۔
بگھیاڑ، اک گوشت خور جانور اے جو ممالیہ درجہ توں تعلق رکھدا اے ۔گھریلو سطح اُتے سدھائے ہوئے کتے، بھیڑیے دی ہی نسل توں تعلق رکھدے نيں۔ حالیہ دور وچ ہوئی اک تحقیق توں اندازہ ہويا اے کہ سدھائے ہوئے کتے دی نسل قریباً 16300 سال پہلے چین دے دریا ینگ زی دے علاقے وچ پائے جانے والے بگھیاڑں توں ملدی اے۔[۷] بھیڑیے دی کئی ذیلی قسماں وی ہُندیاں نيں، جنہاں وچ عام خاکستری بھیڑیے تے قطبی بھیڑیے مشہور نيں۔ بھیڑیے دی کئی قسماں نوں عالمی ادارہ ماحولیات تے عالمی ادارہ برائے تحفظ قدرتی وسائل دی جانب توں خطرے وچ قرار دتا اے تے خدشہ ظاہر کیتا جاندا اے کہ ایہ قسماں جلد یا بدیر کرہ ارض توں ختم ہو جان گی۔
سب توں اہم گل ایہ بگھیاڑ اک اکھ توں سوندا اے تے جدوں بگھیاڑ اک اکھ دی نیند پوری کر لیندا اے تاں فیر دوسری اکھ دی نیند پوری کردا اے۔ زخمی بگھیاڑ اپنے ریوڑ توں چھپ کر رہندا اے وگرنہ دوسرے بھیڑیئے اسنوں مار کر کھا جاندے نيں۔جے بھیڑیئے دا ریوڑ کسی انسان اُتے حملہ آور ہو جائے تے انسان اسنوں ایسا زخمی کر دے کہ اس دا خون کڈ دے تاں باقی بھیڑیئے انسان نوں چھڈ کے اسنوں کھا جاندے نيں۔
بھیس
[سودھو]بالغ یا جوان بھیڑیے دی لمبائی چھ توں ست فٹ تک ہُندی اے جس وچ دم دی لمبائی شامل اے۔ انہاں دا عموماً وزن تیرہ توں اناسی کلو گرام تک ہو سکدا اے جو مختلف قسماں وچ جدا اے۔ بھیڑیے دا قد عموماً ویہہ توں اڑتیس انچ تک ہُندا اے تے انہاں دے جسم اُتے گھنی پشم ہُندی اے جو جلد توں اُتے دو تہاں اُتے مشتمل ہُندی اے۔ اوپری تہ گرد جدوں کہ نچلی پانی توں جلد نوں بچاندی اے۔ اس پشم دا رنگ مختلف ہو سکدا اے جس وچ خاکستر، سفید، سرخ، بھورا تے سیاہ رنگ دی آمیزش ہُندی اے۔
طرز زندگی
[سودھو]بھیڑیے عام طور اُتے گرہاں دی شکل وچ رہندے نيں تے انھاں “گروہ“ کہیا جاندا اے۔ اک گروہ وچ عام طور اُتے اک ہی خاندان دے بھیڑیے ہُندے نيں جنہاں وچ بھیڑیے تے انہاں دی اولاد ہُندی اے۔ اک گروہ وچ زیادہ توں زیادہ پندرہ بھیڑیے ہُندے نيں۔ گروہ دے سربراہ نر نوں سائنسی اصطلاح وچ “الفا نر“ یا نر اول تے مادہ نوں “الفا مادہ“ یا مادہ اول کہیا جاندا اے۔ ہر گروہ دے علاقے دا تعین بُو تے چیخنے توں کیتا جاندا اے تے علاقہ وچ نويں حملہ آوراں یا مداخلت کاراں دے خلاف شدید مزاحمت کيتی جاندی اے۔ چھوٹے بگھیاڑں نوں سائنسی اصطلاح وچ پلے کہیا جاندا اے تے مادہ اک وقت وچ پنج یا چھ پلاں نوں جنم دیندی اے۔
بھیڑئیے دی خصوصیات
[سودھو]بگھیاڑ ﻭﺍﺣﺪ ﺟﺎﻧﻮﺭ ﮨﮯ ﺟﻮ ﺍﭘﻨﯽ ﺁﺯﺍﺩﯼ ﭘﺮ ﮐﺒﮭﯽ ﺑﮭﯽ ﺳﻤﺠﮭﻮﺗﮧ ﻧﮩﯿﮟ ﮐﺮﺗﺎ۔. ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﻭﺍﺣﺪ ﺟﺎﻧﻮﺭ ﮨﮯ ﺟﻮ ﮐﺴﯽ دا ﻏﻼﻡ ﻧﮩﯿﮟ ﺑﻨﺘﺎ ﺟﺒﮑﮧ ﺷﯿﺮ ﺳﻤﯿﺖ ﮨﺮ ﺟﺎﻧﻮﺭ ﮐﻮ ﻏﻼﻡ ﺑﻨﺎﯾﺎ ﺟﺎﺳﮑﺘﺎ ﮨﮯ۔ ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﻭﺍﺣﺪ ﺟﺎﻧﻮﺭ ﮬﮯ ﺟﻮ ﺍﺗﻨﯽ ﻃﺎﻗﺖ ﺭﮐﮭﺘﺎ ﮬﮯ ﮐﮧ ﺍﺱ ﮐﯽ تیز تے پھرتیلی ﺁﻧﮑﮭﯿﮟ ﮐﺴﯽ ﺟﻦ ﮐﺎ ﺗﻌﺎﻗﺐ ﮐﺮ ﮐﮯ ﭘﮭﺮﺗﯽ ﺳﮯ ﭼﮭﻼﻧﮓ ﻟﮕﺎﺋﮯ ﺍﻭﺭ ﺍﺳﮯ ﻣﺎﺭ ﮈﺍﻟﮯ۔
بگیاڑ | |
کنگڈم : | جنور |
فائیلم : | کورڈیٹ |
آرڈر : | ماس کھانے |
ٹبر : | کتے |
جنس : | کینس |
ونڈاں: | canus lupus |
ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﮐﺒﮭﯽ ﻣٌﺮﺩﺍﺭ ﻧﮩﯿﮟ ﮐﮭﺎﺗﺎ ﺍﻭﺭ ایہی ﺟﻨﮕﻞ ﮐﮯ ﺑﺎﺩﺷﺎﮦ ﮐﺎ ﻃﺮﯾﻘﮧ ﮬﮯ ﺍﻭﺭ ﻧﮧ ﮬﯽ ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﻣﺤﺮﻡ ﻣﺆﻧﺚ ﭘﺮ ﺟﮭﺎﻧﮑﺘﺎ ﮬﮯ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﺟﺎﻧﻮﺭﻭﮞ ﺳﮯ ﺑﺎﻟﮑﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﮧ ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﺍﭘﻨﯽ ﻣﺎﮞ ﺍﻭﺭ ﺑﮩﻦ ﮐﻮ ﺷﮩﻮﺕ ﮐﯽ ﻧﮕﺎﮦ ﺳﮯ ﺩﯾﮑﮭﺘﺎ ﺗﮏ نئيں۔
ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﺍﭘﻨﯽ ﺷﺮﯾﮏ ﺣﯿﺎﺕ ﮐﺎ ﺍﺗﻨﺎ ﻭﻓﺎﺩﺍﺭ ﮬﻮﺗﺎ ﮬﮯ ﮐﮧ ﺍﺱ ﮐﮯ ﻋﻼﻭﮦ ﮐﺴﯽ ﺍﻭﺭ ﻣﺆﻧﺚ ﺳﮯ ﺗﻌﻠﻖ ﻗﺎﺋﻢ ﻧﮩﯿﮟ ﮐﺮﺗﺎ۔ ﺍﺳﯽ ﻃﺮﺡ ﻣﺆﻧﺚ بگھیاڑ ﺑﮭﯽ ﺑﮭﯿﮍیئے ﮐﮯ ﺳﺎﺗﮫ ﻭﻓﺎﺩﺍﺭﯼ ﮐﺮﺗﯽ ﮬﮯ۔
ﺑﮭﯿﮍﯾﺎ ﺍﭘﻨﯽ ﺍﻭﻻﺩ ﮐﻮ ﭘﮩﭽﺎﻧﺘﺎ ﮬﮯ ﮐﯿﻮﻧﮑﮧ ﺍﻥ ﮐﯽ ﻣﺎﮞ ﺍﻭﺭ ﺑﺎﭖ ﺍﯾﮏ ﮬﯽ ﮬﻮﺗﮯ ﮬﯿﮟ۔ ﺟﻮﮌﮮ ﻣﯿﮟ ﺳﮯ ﺍﮔﺮ ﮐﻮﺋﯽ ﻣﺮﺟﺎﺋﮯ ﺗﻮ ﺩﻭﺳﺮﺍ ﻣﺮﻧﮯ ﻭﺍﻟﯽ ﺟﮕﮧ ﭘﺮ ﮐﻢ ﺍﺯ ﮐﻢ ﺗﯿﻦ ﻣﺎﮦ ﮐﮭﮍﺍ بطورِ ماتم ﺍﻓﺴﻮﺱ ﮐﺮﺗﺎ ﮬﮯ۔
ﺑﮭﯿﮍیئے ﮐﻮ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﯿﮟ "ﺍﺑﻦ ﺍﻟﺒﺎﺭ" ﮐﮩﺎ ﺟﺎﺗﺎ ﮬﮯ، ﯾﻌﻨﯽ 'ﻧﯿﮏ ﺑﯿﭩﺎ' اس لئی ﮐﮧ ﻭﺍﻟﺪﯾﻦ ﺟﺐ اس دے ﺑﻮﮌﮬﮯ ﮬﻮﺟﺎﺗﮯ ﮬﯿﮟ ﺗﻮ ایہ ﺍﻥ ﮐﮯ ﻟﺌﮯ ﺷﮑﺎﺭ ﮐﺮﺗﺎ ﮬﮯ ﺍﻭﺭ ﺍﻥ ﮐﺎ ﭘﻮﺭﺍ ﺧﯿﺎﻝ ﺭﮐﮭﺘﺎ ﮬﮯ۔
ﺑﮭﯿﮍیئے ﮐﯽ ﺑﮩﺘﺮﯾﻦ ﺻﻔﺎﺕ ﻣﯿﮟ ﺑﮩﺎﺩﺭﯼ، ﻭﻓﺎﺩﺍﺭﯼ، ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﯼ ﺍﻭﺭ ﻭﺍﻟﺪﯾﻦ ﺳﮯ حسنٍ ﺳﻠﻮﮎ مشہور ﮬﯿﮟ. ﺑﮭﯿﮍﺋﮯ ﺟﺐ ﺍﯾﮏ ﺟﮕﮧ ﺳﮯ ﺩﻭﺳﺮﯼ ﺟﮕﮧ ﺟﺎ ﺭﮨﮯ ﮨﻮﺗﮯ ﮨﯿﮟ ﺗﻮ ﻭﮦ بطورٍ کارواں ﻣﯿﮟ کچھ ایويں ﭼﻠﺘﮯ ﮨﯿﮟ؛
1 - ﺳﺐ ﺳﮯ ﺁﮔﮯ ﭼﻠﻨﮯ ﻭﺍﻟﮯ ﺑﻮﮌﮬﮯ ﺍﻭﺭ ﺑﯿﻤﺎﺭ ﺑﮭﯿﮍیئے ﮨﻮﺗﮯ ﮨﯿﮟ.
2 - ﺩﻭﺳﺮﮮ ﭘﺎﻧﭻ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻃﺎﻗﺘﻮﺭ ﺟﻮ ﺑﻮﮌﮬﮯ، ﺑﯿﻤﺎﺭ ﺑﮭﯿﮍﯾﻮﮞ ﮐﮯ ﺳﺎﺗﮫ بطورِ ابتدائی طبی امداد (ﻓﺮﺳﭧ ﺍﯾﮉ) ﺗﻌﺎﻭﻥ ﮐﺮﻧﮯ ﻭﺍﻟﮯ ﮨﻮﺗﮯ ﮬﯿﮟ۔
3 - ﺍﻥ ﮐﮯ ﭘﯿﭽﮭﮯ ﻃﺎﻗﺘﻮﺭ، ﺩﺷﻤﻦ ﮐﮯ ﺣﻤﻠﮯ ﮐﺎ ﺩﻓﺎﻉ ﮐﺮﻧﮯ ﻭﺍﻟﮯ (ہنگامی دستہ) ﭼﺎﮎ ﻭ ﭼﻮﺑﻨﺪ ﺑﮭﯿﮍیئے ﮨﻮﺗﮯ ﮬﯿﮟ.
4 - ﺩﺭﻣﯿﺎﻥ ﻣﯿﮟ ﺑﺎﻗﯽ ﻋﺎﻡ ﺑﮭﯿﮍیئے ﮨﻮﺗﮯ ﮬﯿﮟ۔
5 - ﺳﺐ ﮐﮯ ﺁﺧﺮ ﻣﯿﮟ ﺑﮭﯿﮍﯾﻮﮞ ﮐﺎ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻗﺎﺋﺪ ﮨﻮﺗﺎ ﮬﮯ ﺟﻮ ﺳﺐ ﮐﯽ ﻧﮕﺮﺍﻧﯽ ﮐﺮﺭﮬﺎ ﮨﻮﺗﺎ ﮬﮯ ﮐﮧ ﮐﻮﺋﯽ ﺍﭘﻨﯽ ﮈﯾﻮﭨﯽ ﺳﮯ ﻏﺎﻓﻞ ﺗﻮ ﻧﮩﯿﮟ ﺍﻭﺭ ﮬﺮ ﻃﺮﻑ ﺳﮯ ﺩﺷﻤﻦ ﮐﺎ ﺧﯿﺎﻝ ﺭﮐﮭﺘﺎ ﮬﮯ ﺍﺱ ﮐﻮ ﻋﺮﺑﯽ ﻣﯿﮟ "ﺍﻟﻒ" ﮐﮩﺘﮯ ﮨﯿﮟ ﮐﮧ ﺍﮐﯿﻼ 'ﮬﺰﺍﺭ' ﮐﮯ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﮨﮯ۔
ﺍﯾﮏ ﺳﺒﻖ ﺟﻮ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺒﺮﺕ ﮬﮯ ﮐﮧ ﺑﮭﯿﮍیئے ﺑﮭﯽ ﺍﭘﻨﺎ بہترﯾﻦ ﺧﯿﺮﺧﻮﺍﮦ ﻗﺎﺋﺪ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﮐﺮﺗﮯ ﮨﯿﮟ۔ ﺍسی لئی ﺗﺮﮎ اﻭر ﻣﻨﮕﻮﻝ ﺍﺱ ﺳﮯ ﭘﯿﺎﺭ ﮐﺮﺗﮯ ﮨﯿﮟ ﺍﻭﺭ ﯾﮧ ﺗﺮﮎ ﻭ ﻣﻨﮕﻮﻝ ﮐﺎ 'ﻗﻮﻣﯽ ﺟﺎﻧﻮﺭ' وی ﮨﮯ.
حوالے
[سودھو]- ↑ سانچہ:IUCN2006 Database entry includes justification for why this species is of least concern.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ وصلة : آئی ٹی آئی ایس ٹی ایس این — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۹ ستمبر ۲۰۱۳ — عنوان : Integrated Taxonomic Information System — شائع شدہ از: ۱۳ جون ۱۹۹۶
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ وصلة : http://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?s=y&id=14000738 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۹ ستمبر ۲۰۱۵ — مدیر: Don E. Wilson تے DeeAnn M. Reeder — عنوان : Mammal Species of the World — اشاعت سوم — ناشر: Johns Hopkins University Press — ISBN 978-0-8018-8221-0
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ وصلة : http://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?s=y&id=14000738 — مصنف: Andrew T. Smith ، Yan Xie ، Darrin P. Lunde ، Don E. Wilson ، W. Christopher Wozencraft ، Robert S. Hoffmann ، Wang Sung تے John R. MacKinnon — مدیر: Andrew T. Smith تے Yan Xie — عنوان : A Guide to the Mammals of China. — صفحہ: 416 — ناشر: Princeton University Press
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ BHL page ID: https://biodiversitylibrary.org/page/726932 — مصنف: کارل لنیاس — عنوان : Systema Naturae — جلد: 1 — صفحہ: 39 — ناشر: Lars Salvius
- ↑ سانچہ:قيمة ويكي بيانات/مرجع كائن
- ↑ پینگ (بمعہ دوسرے سائنسدان)۔ "mtDNA data indicate a single origin for dogs south of Yangtze River, less than 16,300 Years ago, from numerous wolves" (بزبان انگریزی)
بارلے جوڑ
[سودھو]- صفحات مع خاصیت P815
- مضامین جنہاں وچ انگریزی بولی دا متن شامل اے
- صفحات مع خاصیت P959
- مضامین جنہاں وچ لاطینی بولی دا متن شامل اے
- صيانة CS1: لغة غير مدعومة
- لال لسٹ کم تشویشناک انواع
- حالة حفظ مختلفة عن ويكي بيانات
- صفحات مع خاصیت P105
- سائنسی ناں ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- واضع سائنسی ناں ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- تریخ وضع سائنسی ناں ویکی ڈیٹا توں ماخوذ
- صفحات مع خاصیت P3063
- صفحات مع خاصیت P181
- مقالات بها خطأ في قالب التصنيف (خطأ في مدخل المملكة)
- صفحات تستخدم قالب:تصنيف كائن مع وسائط غير معروفة
- اسرائیل دے ممالیا
- ایشیاء دے ممالیا
- شمالی امریکا دے ممالیا
- مشرق وسطی دے ممالیہ
- یورپ دے ممالیا
- یوریشیا دے وڈے حیوانا
- لال فہرست دی کم تشویشناک انواع
- کتے