بہار تے خزاں ویلا
بہار اتے خزاں ویلہ ( چینی : 春秋时代 , چن چیو شی دائی ؛ انگریزی : Spring and Autumn Period ) پرانے چین دے لہندا ژوؤ راجٹبر ویلے دے پہلے حصے نوں کہندے ہن ، جو 771 ق م ولوں 476 ق م تکّ چلیا ، حالانکہ کدے - کدے 403 ق م نوں اس ویلے دا انت منیا جاندا ہے ۔ اس ویلے توں متعلق چینی رہتل دا علاقہ ہوانگ دریا دی وادی دے میدان وچّ ، شاندونگ پرایدیپ وچّ اتے ایہناں دے کجھ نزدیکی علاقیاں وچّ قایم سی ۔ اس ویلے دا بہار اتے خزاں ویلہ والا نام بہار اتے خزاں دے ورتانت ناں دے تریخی گرنتھ توں آؤندا ہے ، جس وچّ لو ( 鲁国 , Lu ) نام دے راج دی داستان درج ہے ، جو مشہور مذہبی فلسفی کنفیوشس دا گھر وی سی ۔ [۱]
ریاستاں دی ودھدی طاقت
[سودھو]اس ویلے وچّ ژوؤ خاندان دے سمراٹاں دی طاقت بس نام - صرف دی رہِ گئی ۔ اوہناں دا صرف اپنے راجگڑھ، لؤ یی ، اتے قابو سی ۔ ژوؤ ویلے دی شروات وچّ راجگھرانے دے بھرے -بندھوانئتے سپہ سالاراں نوں وکھ - وکھ راج دے دتے گئے سن جنہاں نوں بادشاہ(سمراٹ) دے ماتحت رکھیا گیا سی ۔ ایہہ اسلئی کیتا گیا سی کیونکہ ژوؤ اپنے توں پہلاں آؤن والے شانگ راجٹبر توں جت تاں گئے سن لیکن انھان نوں اینی وڈے سلطنت اتے قابو رکھن وچّ مشکل آ رہی سی ۔ شروع وچّ ایہہ ریاستاں دا نظام چلیا لیکن ژوؤ سرکار کمزور پین اتے ایہہ سبھ اپنے وکھ - وکھ راج اتے دیس چلن لگے ۔ اینہاں ریاستاں وچوں 12 سبھتوں وڈی ریاستاں دے سردار سماں - سماں اتے ملکے نیتیاں طے کرن لگے ۔ کدے - کدے کسے اک نیتا نوں ساریاں ریاستاں دی ملی - جلی فوج دا سپہ سالار وی اعلان کر دتا جاندا سی ۔ ویلے دے نال - نال اس راجاں وچّ جھڑپیاں ودھیاں اتے ایہہ اک دوجے دی دھرتی ہڑپن لگے ۔ چھیویں صدی قبل مسیح تکّ سبھتوں چھوٹے راج غائب ہو چکے سن اتے گنتی دے کجھ وڈے راجاں(ریاستاں) دا چین اتے بول بالا سی ۔ کجھ دکھن راجاں نے ( مسلاً وو راج نے ) تاں کھلم - کھلیا ژوؤ سلطنت توں اپنی آزادی اعلان کر دتی ، جس نال ہور راجاں نے اوہناں وچوں کجھ دے خلاف تحریکاں چلایاں ۔
ریاستاں وچّ گھر - لڑائی
[سودھو]اینہاں راجاں(ریاستاں) وچّ آپس وچّ جھگڑے تاں چل ہی رہے سن ، لیکن ایہناں دے اندر وی اقتدار لئی کھینچاتانی جاری سی ۔ جتھے ( Jìn )جن راجٹبر وچّ چھ زمینداری پرواراں وچّ آپسی لڑائی ہوئی ۔ چی ( Qí ) راج وچّ چین پروار نے اپنے سارے دشمناں نوں مار پایا ۔ جدوں انہاں ریاستاں وچّ اندرونی گھر - لڑائی ختم ہوئے اتے حکمران پروار اپنے دشمناں دا خاتمہ کرکے صاف روپ ولوں ابھر آئے پھر اوہناں دیاں طاقتاں راجاں دے وچّ دیاں لڑائیاں وچّ لگنی شروع ہوئی ۔ 403 ق م وچّ جتھے راج دے تنّ سرکڈھویں پرواراں نے اس راج دی ونڈ کیتی اتے ایہی سال بہار اتے خزاں ویلے دا انت اتے جھگڑتے راجاں دے ویلے دا شروع منیا جاندا ہے [۲]
ایہہ وی ویکھو
[سودھو]
حوالے
[سودھو]- ↑ Treasures from the bronze age of China: an exhibition from the People's Republic of China, Metropolitan Museum of Art (New York, N.Y.), Ballantine Books, 1980, ISBN 978-0-345-29051-9, ... The earlier, traditionally known as the Spring and Autumn period (770- 476 bc), was named after the Spring and Autumn Annals of the State of Lu, the official chronicle of Confucius' home state ...
- ↑ The Cambridge history of ancient China: from the origins of civilization to 221 B.C., Michael Loewe, Edward L. Shaughnessy, Cambridge University Press, 1999, ISBN 978-0-521-47030-8