ترکی وچ خواتین
ترک نسائیت دی تحریک 19واں صدی وچ سلطنت عثمانیہ دے زوال دے دوران وچ شروع ہوئی جدوں 1908ء وچ سوانیاں دی عثمانی فلاحی تنظیم دی بنیاد رکھی گئی۔ صنفی مساوات دے آئیڈیل نوں مصطفٰی کمال اتاترک دی انتظامیہ دی جانب توں جمہوریہ ترکی دے اعلان دے بعد قبول کيتا گیا سی، جس دی جدید اصلاحات وچ تعدد ازدواج اُتے پابندی تے 1930ء تک ترک سوانیاں نوں مکمل سیاسی حقوق دی فراہمی شامل سی۔
ترکی وچ سوانیاں نوں ملازمتاں تے بعض علاقےآں وچ تعلیم وچ نمایاں امتیازی سلوک دا سامنا اے۔ مزدور افرادی قوت وچ ترک سوانیاں دی شرکت یورپی یونین دی اوسط توں نصف توں وی کم اے تے جدوں کہ سوانیاں دی خواندگی نوں فروغ دینے دے لئی کئی مہمات کامیابی توں چلائی گئیاں نيں، ثانوی تعلیم وچ ہن وی صنفی فرق موجود اے۔ ترکی وچ کم عمری دی شادی دے واقعات وی وڈے پیمانے اُتے پائے جاندے نيں، خاص طور اُتے ملک دے مشرقی تے وسطی حصےآں وچ ایہ رواج عام اے۔
2018ء وچ ، ترکی ورلڈ اکنامک فورم دے صنفی فرق دے اشاریے وچ 149 ملکاں وچوں 130 واں نمبر اُتے اے۔ [۱]
تریخ
[سودھو].jpg)
سوانیاں دی سلطنت دے دوران وچ 16واں تے 17واں صدی دے دوران، شاہی حرم دیاں سوانیاں دا سلطنت عثمانیہ دی سیاست اُتے غیر معمولی اثر سی۔ اس دوران وچ بوہت سارے سلطان نابالغ سن تے ایہ انہاں دی ماواں سن، جداں کوسم سلطان، یا کدی کدی سلطان دی بیٹیاںجداں مہریمہ سلطان، حرم دی رہنما، جنہاں نے مؤثر طریقے توں سلطنت اُتے حکومت کیتی۔ انہاں وچوں زیادہ تر سوانیاں دی اصلیت غلام دی سی۔ ایہ دور 1520ء وچ سلیمان عظیم دے دور وچ شروع ہويا، 1656ء تک، محمد چہارم دے دور تک رہیا۔
19 ويں صدی وچ سلطنت عثمانیہ دے زوال دے دوران، استنبول دے اشرافیہ دے اندر تعلیم یافتہ سوانیاں نے خود نوں حامی حقوق نسواں دے طور اُتے منظم کرنا شروع کيتا۔ سوانیاں دا پہلا رسالہ تیراکی محدثرات 27 جون 1869ء نوں ترترقی اخبار دے ہفتہ وار ضمیمہ دے طور اُتے شائع ہويا۔ تنزیمت دی اصلاحات دے نال، سوانیاں دے حالات وچ بہتری نوں جدیدیت دی وسیع تر کوششاں دا حصہ سمجھیا گیا۔ عثمانی سوانیاں دی تحریک حقوق دا مطالبہ کرنے لگی۔ [۲] انہاں نے سوانیاں دی تعلیم تک رسائی تے اجرت اُتے کم کرنے، تعدد ازدواج نوں ختم کرنے تے اسلامی پردہ دے لئی جدوجہد کيتی۔ ابتدائی نسائیت پسنداں نے مختلف زباناں وچ سوانیاں دے رسالے شائع کیتے تے سوانیاں دی ترقی دے لئی مختلف تنظیماں قائم کيتیاں۔ [۳] ترکی وچ سوانیاں دی پہلی انجمن، عثمانی ویلفیئر آرگنائزیشن آف ویمن، دی بنیاد 1908ء وچ رکھی گئی تے ینگ ترک موومنٹ وچ جزوی طور اُتے شامل ہو گئی۔ مصنفاں تے سیاست دان جداں کہ فاطمہ عالیہ توپوز، نزیہ محدثین تے ہالیڈ ایڈیپ اڈیور نے وی اس تحریک وچ شمولیت اختیار کيتی۔ [۳] اپنے ناولاں وچ ، ہالیڈ ایڈیپ اڈیور نے ترک سوانیاں دی پست سماجی حیثیت اُتے تنقید دی تے اسنوں اپنی صورتحال نوں تبدیل کرنے وچ زیادہ تر سوانیاں دی عدم دلچسپی دے طور اُتے دیکھیا۔
ترکی دی جنگ آزادی دے دوران وچ اک بیوہ کارا فاطمہ نے خود نوں اک کامیاب ملیشیا رہنما دے طور اُتے ثابت کيتا۔
ترکی 1985ء توں سوانیاں دے خلاف ہر قسم دے امتیازی سلوک دے خاتمے دے کنونشن دا اک فریق اے تے 2002ء [۴] کےاس دے اختیاری پروٹوکول دا بھی۔
ترکی دے آئین دی شق10 جنس دی بنیاد اُتے کسی وی امتیازی سلوک، ریاستی یا نجی سطح پر، پابندی عائد کردا اے۔ ایہ پہلا ملک اے جس نے اپنی آئینی عدالت Tülay Tuğcu دی صدر دے طور اُتے اک سواݨی نوں منتخب کيتا سی۔ اس دے علاوہ، ترکش کونسل آف اسٹیٹ، انتظامی مقدمات دے لئی سپریم کورٹ وچ وی اک سواݨی جج سمرو کرتوگلو صدر نيں۔
ہور ویکھو
[سودھو]- ترکی وچ گھریلو تشدد
- ترکی وچ سیکولرازم
- سیاست وچ ترک سوانیاں
- ماہرین تعلیم وچ ترک سوانیاں
- ادب وچ ترک سوانیاں
- کھیلاں وچ ترک سوانیاں
- ترکی وچ کم عمری دی شادی
حوالے
[سودھو]سانچہ:Loc (جنوری 1995ء تک دا مواد)
باہرلے جوڑ
[سودھو]- Kadının İnsan Hakları — سوانیاں برائے سوانیاں دے انسانی حقوق (انگریزی ویب سائٹ)
- Kagider - ترکی دیاں سوانیاں کاروباریاں دی ایسوسی ایشن
- دے اے Archived 2013-06-29 at the وے بیک مشین DER – Kadın Adayları Destekleme Derneği Archived 2013-06-29 at the وے بیک مشین – سوانیاں امیدواراں دی حمایت دے لئی ایسوسی ایشن (انگریزی ویب سائٹ) Archived 2012-06-17 at the وے بیک مشین وچ Archived
- Uçan Süpürge – Kadın Haber Sitesi – Flying Broom – Women News Site (انگریزی ویب سائٹ) Archived 2012-09-02 at the وے بیک مشین
- سوانیاں دے کم دی حمایت دے لئی فاؤنڈیشن
- ↑ Turkey ranks 130th in gender gap index
- ↑ The Women's Movement in Turkey: From Tanzimat towards European Union Membership 1 at sam.gov.tr Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Feminist Movements in Turkey at amargigroupistanbul.wordpress.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
- ↑ The Right of Women, Gender Equality and Struggle with Violence Against Women at www.mfa.gov.tr Error: unknown archive URL (archived [Date missing])