جام مبارک خان

جام مبارک خان
جم
وفات

جام مبارک خان (انگريزی:Jam Mubarak Khan) سندھ دے سما سلطنت دے حکمران جام نظام الدين دوم عرف جام نندو دا پُتر سی جس نو‏‏ں کچھ مورخین نے دولہ دریا خان دا لقب سمجھیا اے ۔ جام مبارک خان دا مقبرہ ضلع ٹھٹھہ دے شہر ٹھٹھہ دے نیڑے مکلی قبرستان وچ واقع ا‏‏ے۔ انہاں دے مقبرے دا بنياد جمادالاول ماہ ۸۹۵ھ بمآݪا ۱۴۹۰ء وچ رکھیا کيتا سی جو سمہ حکمران جام نظام الدين سمو عرف عام جام نندو دے دور وچ مکمل ہويا. جام مبارک خان دا لقب خان الاعظم سی جو مغلاں (منگولاں) تو‏ں لڑدے ۸۹۵ھ بمآݪا ۱۴۹۰ء وچ شہيد ہوئے سن جداں کہ دولہ دريا خان ۱۵۲۱ء يا ۱۵۲۰ء وچ شہيد ہوئے سن ۔ اوہ دولہ دريا خان نئيں بلکہ جام مبارک خان سی جس نے ارغوناں نو‏‏ں شکست دتی سی جدو‏ں ۸۹۰ھ بمآݪا ۱۴۸۵ء وچ  شاہ بیگ ارغون نے سبی اُتے حملہ کيتا تاں سبی وچ جام نندو دے مقرر کردہ بہادر خان تو‏ں قلعہ کھو کر اپنے بھائی محمد ارغون دے حوالے کيتا تاں محمد نے سندھ دے آکیڑی تے چانڈکا علاقےآں اُتے قبضے د‏‏ی کوشش کيتی تاں جام نظام الدين نے ڄام مبارک خان د‏‏ی سپہ سالاری وچ فوج بھیجی جس نے محمد ارغون شکست دتی تے سبی دا قلعہ دوبارہ سندھ شام‏ل کيتا۔ ۔ مکلي وچ سمہ حکمراناں وچو‏ں جام مبارک خان دا مقبرہ پہلے تعمیر ہويا جس دا بنياد (۸۹۵ھ بمآݪا ۱۴۹۰ء) رکھیا گیا معماراں نے کتبے نقش کيتے۔ ایہ وزیر وی سن ۔ کتبے واضع کردے نيں جو مزار دولہ دریا خان د‏‏ی سمجھی جاندی اے اوہ دراصل جام مبارک خان د‏‏ی ا‏‏ے۔ ايم ايچھ صديقی نے اپنے پی ايچھ ڈی دے انگريزی مقالے ”ارغوناں تے ترخاناں د‏‏ی تاريخ“ وی لکھیا اے کہ دولہ دريا خان تے مبارک خان دو وکھ شخصیتاں نيں۔ صدیقی دا مقالہ ۱۹۷۲ء وچ انسٹی ٹیوٹ آف سندھولاجی نے شایع کيتا سی۔ ايم ایچھ صديقی د‏‏ی رائے نو‏‏ں ڊاکٹر لاکھو نے اپنی کتاب کتاب ”سندھ جو تاريخی اواں تحقيقی جائزو“ وچ رد کرنے د‏‏ی کمزور کوشش ا‏‏ے۔

جام مبارک دے مزار دے کتبے

'مبارک خان د‏‏ی مزار د‏‏ی تعمير دا کتبہ: هٰذا المقام في زمان خان الاعظم ميان مبارک خان بن سلطان نظام الدين شاه سخي حبيب الله. آغاز بنياد من جمادي الاول سنه خمس وتسعين وثمان مائة.

• ترجمہ

یہ مقبرہ خان اعظم میاں مبارک خان ولد سلطان نظام الدین شاہ ، سخی، ﷲ دے سجݨ (حبیب اللہ) دے دور وچ تعمیر ہويا۔ اس د‏ی تعمیر د‏‏ی شروعات جمادی الاول سال ۸۹۵ ھ وچ کيتی گئی ( اس دا نیہہ جمادی الاول سال ۸۹۵ ھ وچ رکھیا گیا)

• کاتب:

کتبه قطب الدين بن محمود – احمد بن دريا خان غفر الله لہ.

• ترجمہ
• ایہ کتبہ قطب الدین ولد محمود احمد ولد دریاخان نے لکھیا اے ۔اللہ تعالی اس د‏ی مغفرت فرمائے۔

• جنوب دے دروازے دے باہر والی پيشانی اُتے کتبہ:

قال النبي ﷺ اذتحيرتم في الامور والستعينو من اھل القبور صدق يارسول الله. هذا المقام بامر خان الاعظم مبارڪ خان بن سلطان نظام الدين شاھ بن صدرالدين شاھ بن صلاح الدين شاھ بن سلطان رکن الدين شاھ. وهو المظفر علي مغلان الهري والقندهار.

• ترجمہ

نبي اڪرم ﷺ نے فرمایا: " جدو‏ں تسيں دنیاوی مسائل وچ حیران تے پریشان ہو جائو تاں فیر اللہ والےآں دے مزاراں دے ذریعے مدد حاصل کرو۔" اے اللہ دے رسول آپ نے سچ فرمایا۔

• ایہ مزار (مقبرہ) تعمیر کيتا گیا بحکم خان الاعظم مبارک خان ولد سلطان نظام الدین شاہ ولد صدر الدین شاہ ولد صلاح الدین شاہ ولد سلطان رکن الدین شاہ۔ ایہ اوہ شخصیت اے جس نے ہرا (هرات) تے قندھار دے مغل بادشاہاں اُتے فتح حاصل کيتی سی

• مبارک خان دے مزار دے سرہانے والا کتبہ:

يا ﷲ، هذا مرقد المعطرللخان الاعظم شھيد مبارک ٻن سلطان نظام الدين.

• ترجمہ

يا ﷲ.. ایہ معطر مزارخان الاعظم شہيد مبارک خان ولد سلطان نظام الدين د‏‏ی اے .

حوالے