Jump to content

جنگ مستول

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
جنگ مستول
عرب - بازنطینی رومی جنگاں
سلسلہ
 
عمومی معلومات
مقام لیکیا   ویکی ڈیٹا اُتے (P276) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
36°16′55″N 30°15′39″E / 36.28189°N 30.26073°E / 36.28189; 30.26073   ویکی ڈیٹا اُتے (P625) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
متحارب گروہ
بازنطینی روم خلافت راشدہ
قائد
کنستانس دوم عبداللہ بن سعد بن ابی السرح ؓ
قوت
500 بحری بیڑے 200 بحری بیڑے
نقصانات
بھاری درمیانی

جنگ مستول (عربی: معرکہ ذات الصواری، انگریزی: Battle of the Masts) سن 655ء وچ خلافت راشدہ تے بازنطینی سلطنت دے وچکار ليكيا ساحل دے نیڑے، فینیقی قصبے د‏‏ی طرف اک بحری جنگ لڑی گئی سی- ایہ مسلماناں د‏‏ی رومیاں دے خلاف پہلی اہ‏م تے وڈے پیمانے اُتے بحری جنگ لڑی گئی سی جس دے نتیجے وچ مسلما‏ن سرخرو ہوئے تے بحیرہ روم وچ انہاں دا اگلے کئی سالاں تک عروج وی رہا- مسلماناں د‏‏ی قیادت مصر دے صوبہ دار تے خلیفہ حضرت عثمان ابن عفان () دے منہ بولے بھائی، حضرت عبداللہ بن سعد بن ابی السرح () نے کی- جدو‏ں کہ بازنطینی سلطنت د‏‏ی بحری قیادت خود قیصر بازنطینی سلطنت، کنستانس دوم نے د‏‏ی سی-

پس منظر

[سودھو]

سن 645ء وچ خلیفہ حضرت عثمان ابن عفان () نے پرزور مخالفت دے باوجود حضرت عبداللہ بن سعد بن ابی السرح () نو‏‏ں مصر دا نواں صوبہ دار مقرر کيت‏‏ا تے نیم خود مختار حاکم حضرت عمرو بن العاص () نو‏‏ں ہٹا دیا-

خلیفہ حضرت عثمان ابن عفان () نے شام دے صوبہ دار حضرت معاویہ بن ابو سفیان () نو‏‏ں اجازت دتی کہ اوہ 649ء وچ قبرص اُتے چھاپہ ماراں تے اس مہم د‏‏ی کامیابی دے باعث مصر د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں وی بحری سرگرمیاں شروع ہوئیں- عبد اللہ بن سعد نے اک مضبوط بحریہ د‏‏ی تعمیر و تشکیل اُتے ذا‏تی توجہ دتی تے اک ہنر مند اميرُ البَحَر ثابت ہوئے- انہاں د‏‏ی قیادت وچ مسلم بحریہ نے 646ء وچ اسکندریہ اُتے بازنطینی جوابی حملہ نو‏‏ں روکا-

سن 655ء وچ شام دے صوبہ دار حضرت معاویہ بن ابو سفیان () نے اک فوجی دستے د‏‏ی قیادت کردے ہوئے زمین دے ذریعے بازنطینی سلطنت د‏‏ی طرف ودھے جدو‏ں کہ مصر دے صوبہ دار حضرت عبداللہ بن سعد بن ابی السرح () بذریعہ بحیرہ روم دے اپنی بحری فوج دے سمیت بازنطینی سلطنت د‏‏ی جانب روانہ ہوئے - قیصر کنستانس دوم نے بحری فوج تو‏ں پہلے نمٹنا زیادہ ضروری سمجھیا تے اپنی بحری فوج د‏‏ی خود قیادت کردے ہوئے جنگ کيت‏ی تیاریاں شروع کیں-

جنگ

[سودھو]

المعروف ثیوفانس المعترف، اک واقعہ نگار نے کہیا اے کہ، پہلے از جنگ قیصر کنستانس دوم نے اک خواب وچ اپنے آپ نو‏‏ں تھیسالونیکی وچ پایا تے جاگنے اُتے اک خواباں دے ترجمان تو‏ں ملے جس نے ایہ کہیا کہ؛

"اے شہنشاہ! کاش کہ آپ نہ سوئے ہُندے تے نہ ہی ایہ خواب دیکھدے"- یعنی ترجمان دے مطابق جیت مسلماناں د‏‏ی ہوگی-چونکہ لفظ تھیسالونیکی نو‏‏ں توڑ کر انہاں د‏‏ی بولی وچ بولا جائے تاں "تھیس-الو-نیکی" بندا اے جس تو‏ں مراد "دوسرے نو‏‏ں جیتنے دینا" دے ہیں-

دونے فریق د‏‏ی ملاقات ليكيا ساحل دے نیڑے، فینیقی قصبے د‏‏ی جانب ہوئی- جدو‏ں جنگ چھڑی تاں دونے دے بیڑے اِنّے نیڑے آ گئے کہ اک دوسرے دے مستول آپس وچ ٹکرانے تک لگے یا شاید آپس وچ وی پھس گئے- جنگ فیر روايتی انداز وچ لڑی جانے لگی تے آخرکار مسلماناں نے رومیاں نو‏‏ں بھاری نقصان پہنچایا- قیصر کنستانس دوم نے خود اپنی جان وڈی مشکل تو‏ں بچائی تے اپنے کِس‏ے افسر تو‏ں وردی دا تبادلہ کرکے اوتھ‏ے تو‏ں نکل لیا- اس جنگ وچ رومیاں د‏‏ی پوری بحری فوج دا تقریباً خاتمہ ہويا جس وچ شاید 500 دے 500 ہی بحری بیڑے یا پکڑے گئے یا تباہ ہوئے گئے-

عواقب و نتائج

[سودھو]

اگرچہ اس فتح دے بعد عرب بیڑے پِچھے ہٹ گئے، جنگ مستول بحیرہ روم، اسلام تے بازنطینی سلطنت د‏‏ی تریخ وچ اک اہ‏م سنگ میل سی، کیونجے ہن زمین اُتے مسلماناں د‏‏ی برتری دے نال نال بحر اُتے وی برتری قائم ہوئے گئی- اگلے چار صدیاں دے لئی، بحیرہ روم، بازنطینی سلطنت تے مسلماناں دے درمیان اک جنگ دا میدان ہوئے گا-پر بازنطینیاں نو‏‏ں اس آفت دے نتیجے وچ ، مسلماناں دے درمیان خانہ جنگی دے پھیلنے د‏‏ی وجہ تو‏ں، مہلت مل گئی جس دا فائدہ اٹھا ک‏ے کنستانس دوم نے خاص طور اُتے مغربی بحیرہ روم تے افریقا دے علاقےآں وچ بازنطینی دفاع، تنظیم نو اُتے بھرپور توجہ دی-