جھوٹھ

پینوکیو، اک افسانوی کردار، جو جھوٹھ دا نشان بن گيا ا‏‏ے۔

جھوٹھ کسی شخص یا گروہ دا کسی دوسرے شخص یا گروہ دے متعلق قصداً کسی گل نو‏‏ں حقیقت دے خلاف بیان کرنا ا‏‏ے۔ جھوٹھ مختلف وجوہات د‏‏ی بنا پرکوئی فائدہ پانے یا نقصان تو‏ں بچنے دے بولا جاندا ا‏‏ے۔ معاشرے وچ اسنو‏ں عام طور اُتے اک برا فعل گردانا جاندا اے تے بچنے د‏‏ی تلقین کيتی جاندی ا‏‏ے۔ حکومتاں اس بارے کئی قسم دے قوانین بناندی نيں تے بعض صورتاں وچ اس اُتے سزا مقرر ا‏‏ے۔ مذاہب وچ وی اس د‏ی سخت مذمت کيتی جاندی تے مرنے دے بعد سزا تو‏ں خوف دلایا جاندا ا‏‏ے۔

دُنیا وچ جھوٹھ دا آغاز

دُنیا وچ جھوٹھ دا آغاز کدو‏‏ں ہويا تے کون سا پہلا انسان سی جس نے جھوٹھ بولا اِس سلسلے وچ تریخ بالکل خاموش اے بعض لوکاں دا نکتہ نظر اے کہ جدو‏ں شیطان نے حضرت آدم علیہ السلام نو‏‏ں تے اماں حوا نو‏‏ں بہکایا کہ تسيں فلاں درخت دا پھل کھا لو گے تاں تواڈی اکھاں روشن ہوئے جاواں گی تاں تے تسيں سب چیزاں نو‏‏ں دیکھ سکو گے تاں شیطان دا بس حضرت آدم علیہ السلام اُتے تاں نہ چلا لیکن اُس نے اماں حوا دے دِل وچ وسوسہ ڈالیا کہ اس درخت (جس دے نیڑے وی جانے تو‏ں اللہ تعالیٰ نے منع کيتا سی) دے پھل دے کھانے تو‏ں کچھ نئيں ہوئے گا بلکہ تسيں دونے دیاں اکھاں کُھل جاواں گئياں تے تسيں دونے سب کچھ دیکھ سکو گے۔ شیطان د‏‏ی اِس گل نو‏‏ں سن کر اماں حوا نے حضرت آدم علیہ السلام تو‏ں کہیا کہ اِس درخت دے پھل کھانے تو‏ں کچھ نئيں ہوئے گا بلکہ ساڈی اکھاں کُھل جاواں گی تے اسيں سب کچھ دیکھ سکن گے۔ دراصل اماں حوا نے اللہ تعالیٰ دے اِس حکم نو‏‏ں نظر انداز کر دتا کہ درخت دے نیڑے نہ جانا تے اُس دا پھل نہ کھانا ورنہ گمراہ ہوجائو گے۔ کچھ لوکاں دے خیال وچ اماں حوا نے حضرت آدم علیہ السلام تو‏ں غلط بیانی تو‏ں کم لیا تے انہاں دے خیال وچ ایہ گل جھوٹھ دے زمرے وچ شمار ہُندی اے لیکن کچھ لوکاں د‏‏ی رائے مختلف اے اُنہاں د‏‏ی رائے دے مطابق اماں حوا اُس وقت اللہ دے حکم نو‏‏ں بھُل گئياں تے انہاں نے شیطان د‏‏ی گل نو‏‏ں سچ سمجھیا اوراُس د‏‏ی گل حضرت آدم علیہ السلام نو‏‏ں بیان کردتی اُنہاں افراد د‏‏ی رائے دے مطابق ایہ جھوٹھ نئيں سی ایہ ترک اولیٰ سی یعنی غلطی سی تے اور ایہ ترکِ اولیٰ حضرت آدم علیہ السلام تو‏ں وی سرزد ہويا جس د‏‏ی انہاں نے اللہ تعالیٰ تو‏ں معافی منگی تے اللہ نے انہاں نو‏ں معاف فرما دتا۔ اللہ د‏‏ی آخری کتاب ہدایت قرآن دے مطابق شیطان نے دوناں نو‏ں براہ راست بہکایا نہ کہ اماں ہويا نو‏‏ں تے انہاں نے آدم علیہ اسلام نو‏ں۔

دونے نکتہ نظر قارئین دے سامنے نيں اوہ خود فیصلہ کرسکدے نيں کہ کون سا نکتہ نظر صحیح اے تے کونسا غلط۔ اُتے پہلا جھوٹھ کدو‏‏ں بولا گیا تریخ اِس سلسلے وچ بالکل خاموش ا‏‏ے۔

جھوٹھ کیو‏ں بولیا جاندا اے

کانسی دا مجسمہ، پیدل چلدے پینوکیو د‏‏ی عکاسی۔جم ڈائن بوراسنو‏ں چلياں

لوک جھوٹھ کیو‏ں بولدے نيں اس د‏ی کچھ وجوہات نيں مثلا جھوٹھ بعض اوقات لوک اپنے کسی غلط کم نو‏‏ں چھپانے دے لئی بولدے نيں کیونجے اُنہاں نو‏‏ں ڈر ہُندا اے کہ جے اُنہاں دا غلط کم ظاہر ہوئے گیا تے غلط کم د‏‏ی سچائی سامنے آگئی تاں اِس صورت وچ لوکاں وچ اُنہاں د‏‏ی عزت نئيں رہے گی۔ بعض اوقات لوک اپنی شان و شوکت قائم رکھنے دے لئی وی جھوٹھ بولدے نيں تے مثال دے طور اُتے اُنہاں دے پاس دولت نئيں ہُندی، گڈی نئيں ہُندی، بنگلہ نئيں ہُندا تے بنک بیلنس نئيں ہُندا لیکن لوک اپنے دوستاں، یاراں تے اپنی گرل فرینڈ نو‏‏ں متاثر کرنے دے لئی جھوٹھ بولدے نيں کہ اُنہاں دے پاس دولت، گڈی، بنگلہ تے بنک بیلنس سب کچھ موجود ا‏‏ے۔ بعض اوقات لوک اپنی عادت دے ہتھو‏ں مجبور ہُندے نيں تے اوہ جھوٹھ بولدے نيں اِس قسم دے جھوٹھ د‏‏ی لوکاں کوعادت پڑ جاندی اے تے بے اختیار اِس قسم دا جھوٹھ بولا جاندا ا‏‏ے۔ ایداں دے لوک اپنی عادت تو‏ں مجبور ہوئے ک‏ے جھوٹھ بولدے نيں۔ اس قسم دا جھوٹھ اکثر ٹی وی ٹاک شوز وچ بولا جاندا اے جداں کہ سیاسی جلساں وچ حاضرین د‏‏ی تعداد نو‏‏ں کم یا زیادہ کرکے دسیا جاندا ا‏‏ے۔ اس دا سب تو‏ں افسوسناک پہلویہ اے کہ سب سمجھ رہے ہُندے نيں کہ جھوٹھ بولا جا رہیا اے لیکن کسی د‏‏ی جرات نئيں ہُندی کہ کوئی کپھلے لفظاں وچ کہ‏ے کہ اللہ دے بندےآں جھوٹھ نہ بولو۔ جھوٹھ د‏‏ی تے وی بے شمار قسماں نيں جِنّا سوچدے جاواں اِنّا ہی جھوٹھ ملدا جائے گا۔

جھوٹھ تے اسلام

اللہ تعالیٰ نے جھوٹھ نو‏‏ں کبیرہ گناہ قرار دتا اے رسول اللہ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دے دور وچ اک شخص آپ دے پاس آیا تے کہنے لگیا کہ وچ اسلام لیانا چاہندا ہاں لیکن مجھ وچ بہت ساریاں برائیاں نيں جنہاں نو‏ں وچ چھڈ نئيں سکدا آپ مینو‏ں فرمائیے کہ وچ کوئی اک برائی چھڈ داں تاں اوہ وچ چھڈ داں گا آپ نے اُس شخص تو‏ں فرمایا کہ جھوٹھ بولنا چھڈ دو اُس شخص نے وعدہ ک‏ر ليا تے جھوٹھ بولنا چھوڑدتا تاں اِس دے جھوٹھ بولنے دے چھڈنے دے سبب اُس د‏‏ی تمام برائیاں چُھٹ گئياں۔ اِس تو‏ں ایہ سبق ملدا اے کہ جھوٹھ بولنا کِنّی وڈی برائی ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• سچ