حماس
حماس فلسطین دی سب توں وڈی اسلامی مزاحمتی تحریک اے ۔ اس دی نیہہ غزہ تے غرب اردن چ اسرائیلی قبضے دے خلاف 1987ء چ شیخ احمد یاسین نے رکھی ۔
اس تنظیم دا سب توں اہم مقصد اسرائیلی فوج نوں فلسطین دی سرزمین توں کڈنا اے ، تے اس مقصد لئی اوہ اسرائیلی فوج تے یہودی آبادکاراں تے حملے کردے رہندے نیں ۔
حماس دے طویل المدتی مقصداں چ فلسطین دا اک اسلامی ریاست دے طور تے قیام اے ۔
فلسطین دے سابق صدر یاسر عرفات دے مرن مگروں حماس تے مقامی پدھر تے ہونے آلیاں چوناں ج حصہ لئیا تے غزہ ، قلقیلیا تے نابلوس دے علاقےآں چ کئی نشستاں تے کامیابی حاصل کیتی ، پر اس دی سب توں وڈی فتح ہن آلیاں چوناں چ واضع کامیابی اے ۔
فلسطین دی اس تنظیم دیاں سیاسی تے عسکری بانہاں موجود نیں ۔ تنظیم دے کئی نامعلوم سرگرم کارکن تے ہے ای نیں استوں علاوہ ہزاراں حمایتی تے ہمدرد نیں ۔
دسمبر 2002ء چ غزہ شہر چ حماس دے قیام دی 15ویں سالگرہ دے موقع تے ہون آلی ریلی چ 40 ہزار توں ودھ لوکاں نے شرکت کیتی ۔
2004ء چ شیخ احمد یاسین تے اس دے مگروں اس دے جانشین عبدالعزیز رنتیسی شہید دی شہادت دے مگروں ہزاراں لوک اینہاں دے قتل تے احتجاج کرن لئی سڑکاں تے نکل آئے ۔
حماس انتظامی طور تے دو مڈھلے گروہاں چ ونڈی ہوئی اے ۔
پہلا معاشرتی امور جداں سکولاں ، ہسپتالاں تے مذہبی اداریاں دی اساری تے دوجا عسکریت پسند کاروائیاں ، اینج دیاں کاروائیاں زیادہ تر فلسطین دی زیر زمین تنظیم "القاسم برگیڈ " سرانجام دیندی اے ۔
دسئیا جاندا اے کہ حماس دی اک شاخ شام چ وی اے ، جتھے اس دے اک آگو خالد مشعل نوں اسرائیل نے کئی وار قتل کروان دی کوشش کیتی ۔
شاہ حسین نے تے کسے نا کسے طرح حماس نوں برداشت کیتے رکھئیا ، پر اس دے جانشین شاہ عبداللہ II ۔ جس دی ماں اک انگریز زنانی اے ، نے حماس دا ہیڈ کواٹر بند کر دتا ۔ اس دے بعد تنظیم دے وڈے وڈے رہنما قطر جلاوطن کر دتے گئے ۔
اس خطے چ امریکی پشت پناہی نال امن دے قیام دیاں کوششاں دے سلسلے چ ہون آلے اوسلو معاہدے دی مخالفت چ حماس اگے اگے سی ۔
اس معاہدے چ فلسطین ولوں اسرائیل دے تحفظ دی یعقین دہانی دے مگروں اسرائیل دا مل مارے علاقےآں توں جزوی تے مرحلہ وار انخلاء شامل سی ۔