زوالوجی

زوالوجی یا حیوانیات یا جانور پڑھت (انگریزی: zoology)، حیوانی حیات دے عِلم نو‏‏ں کہیا جاندا اے، یعݨی اوہ علم جیہدے وچ جانوراں یا حیواناں دا مطالعہ کيتا جاوے، حیوانیات کہلاؤندا ا‏‏ے۔ ایہ حیاتیات د‏‏یاں دو بنیادی شاخاں نباتیات تے حیوانیات وچو‏ں اک ا‏‏ے۔

زوالوجی دی اِصطلاح قدیم یونانی لفظاں "ζῷον"، زیون (جانور) تے "λόγος" لوگوس (علم، مطالعہ) تو‏ں ماخوذ ا‏‏ے۔

زاولوجی جانوراں دا سائنسی مطالعہ ا‏‏ے۔ ایہدے مطالعے وچ سارے معدوم تے موجودہ جانوراں، دوناں قِسماں د‏‏ی ساخت، درجہ بندی، عادات تے تقسیم شام‏ل نيں تے ایہ وی کہ اوہ اپنے ماحولیا‏تی نظام دے نال کِداں تعامل کردے نيں۔

بھاويں انساناں نے اپنے آس پاس دے جانوراں د‏‏ی قُدرتی تریخ وچ ہمیشہ دلچسپی لئی اے تے اس علم دا استعمال بعض انواع نو‏‏ں پالݨ لئی کیتا، پ‏ر حیوانیات دا باقاعدہ مطالعہ ارسطو تو‏ں شروع ہويا کہیا جا سکدا ا‏‏ے۔ اس نے جانوراں د‏‏ی ساخت تے نشوونما دا مطالعہ کيتا تے اوہناں دے ماحول تے اوہناں دے حصیاں دے کم اُتے اوہناں د‏‏ی موافقت اُتے غور کيتا۔ جدید حیوانیات د‏‏ی ابتداء نشاۃ ثانیہ تے جدید دَور دے اِبتدائی دَور وچ ہوئی، جیہدے وچ کارل لنیاس، انٹونی وین لیونہوک، رابرٹ ہک، چارلس ڈارون، گریگر مینڈل تے بہت سارے دُوسرے شام‏ل نيں۔ جانوراں دا مطالعہ وڈی حَد تَک شکل تے افعال، موافقت، گروہاں دے درمیان تعلقات، رویے تے ماحولیات نال نمٹن لئی اگے ودھیا ا‏‏ے۔ حیوانیات نو‏‏ں مضامین وچ تقسیم کيتا گیا اے، جداں درجہ بندی، فزیالوجی، بائیو کیمسٹری تے ارتقاء۔ 1953ء وچ فرینسس کرک تے جیمز واٹسن دے ذِریعے ڈی این اے د‏‏ی ساخت د‏‏ی دریافت دے نال، سالماتی حیاتیات دا دائرہ وسِیع ہوگیا، جیہدے نتیجے وچ خلیائی حیاتیات، ترقیا‏تی حیاتیات تے مالیکیولر جینیات وچ ترقی ہوئی۔

باہرلے جوڑ

• Books on Zoology at Project Gutenberg
• Online Dictionary of Invertebrate Zoology

ہور دیکھو

• حیاتیات
• حیوانات