خلیفہ محمود فقیر
سندھ وچ بزرگ ہوکے گزرے نيں۔ اس وچ خلیفہ محمود فقیر دا اک خاص مقام اے۔ خلیفہ محمود فقیر 1189 ہجری وچ اک پنڈ کڑی گھنور، ضلع بدین وچ پیدا ہوئے۔ اس لئی محمود فقیر نوں "کڑی گھنور" کہندے نيں۔اور والد دا ناں گھنور خان نظامانی اے۔ شرواندی تعلیم میاں عبدالکریم لڑی والے توں لئی۔ چھوٹی عمر وچ خاص لوکاں دی صحبت اچھی لگتی سی۔ بزرگاں دے پاس صحبت تے ادب توں بیٹھ کر، غور توں گلاں سن تے سن ۔ سچ تاں اے کہ نیک بزرگاں دی صحبت وچ رہ کے بلند درجے اُتے پہنچیا دتا۔جس توں سچ واٹ دی طلب دن بدن بڑہندی رہی۔ اس طلب نے حق دا راستہ دیکھیا تے اس وقت دے کامل ولی اللہ رح، پیر ساواں محمد راشد رح روضے دھنی دے ہتھ بیعت ہوئے، تے فیض حاصل کيتا۔
شروع توں ہی اسنوں دنیا دے کماں دی کوئی وی دلچسبی نئيں سی۔ اس لئی اپنی زندگی اپنے مرشد پیر ساواں روضے دھنی دی صحبت وچ گزاری۔
پیر ساواں اس دی عقیدت تے محبت دیکھ کے خلافت عطا کيتی، جنہاں دی وجہ توں خلیفہ کہیا جاندا اے۔ اک دن پیر ساواں فرما کہ توانوں کافی عرصہ ہوگیا اے میری صحبت وچ رہ کے۔ میرے خیالاں، تعلیم توں واقف تے وحدت دی واٹ اپنا کر ظاہر ہوئے، اس لئی "ملفوظات" نوں کتاب دی صورت دی۔ مرشد دے کہنے اُتے اس نے فرماناں اُتے بنی ہوئی روحانی راز نوں کتاب دی صورت وچ لایا۔
اصل وچ ملفوظات دی معنی اے "زبانی لفظ" یا "کہے کفتے" سندھی وچ "چیل گفتا" پیر ساواں جیکا سندھی زبان وچ تعلیم دیندے سن اس طرح مفوظات جڑ کر راس ہوئی جیکا فارسی زبان وچ اے۔ اوہ پیر ساواں نوں بیحد پسند آئی۔
"ملفوظات" بنیادی طور تے اک دینی کتاب اے۔ اس وچ ملفوظات وچ 13صدی ہجری دے سندھی سماج تے تریخ بابت کافی پہچان ملدی اے۔ مثال دے طور : مدرسےآں وچ تعلیم دا طریقہ، لوکاں، ماگ مکان، ڈنڈ تے ندیاں دے نام، شہر تے پنڈ دی تفصیل، حاکم تے حاکماں دے قصے نیک لوکاں دی نصبحت بھری گلاں وچ شامل اے۔
خلفیہ محمود فقیر دوسرے وی کِنے ہی کتاب لکھياں، جس وچ اک "مکتوبات شریف" شامل اے۔ جس وچ پیر ساواں محمد راشد رح دے چھتالیس خط نيں۔ خلیفہ محمود فقیر جس درویش صفت لوکاں دی صحبت وچ رہے۔ انہاں وچ نمری فقیر نقشبندی، طالب فقیر ہلیپوٹو، سید جمال شاہ تے فقیر صالح راہو (کڑی گھنور" والے نيں۔ ملفوظات شریف دا سندھی وچ ترجمہ مولوی محمد رحیم سکندر نے کيتا۔
خلیفہ محمود فقیر 12 ربیع الاول 1267ھ وفات دی ۔ آپ دا مقبرہ کڑی گھنور، ضلع بدین وچ اے۔