دوسری عالمی جنگ دے دوران شمالی افریقہ وچ فوجی کارروائیاں
دوسری عالمی جنگ دے دوران شمالی افریقہ وچ فوجی کارروائیاں 13 ستمبر 1940 تے 13 مئی 1943 دے درمیان کيتیاں گئیاں۔ ایہ کارروائیاں مغربی اتحادیاں تے حلیف قوتاں دونے دے لئی حساس نوعیت دی اہمیت رکھدیاں سن۔ حلیف طاقتاں دی کوشش سی کہ اوہ اتحادیاں دے لئی مشرقِ وسطٰی توں تیل دی سپلائی منقطع کرداں، حلیف طاقتاں دی اُس تیل تک رسائی بڑھاواں تے برطانیہ نوں ایشیا تے افریقہ وچ پھیلی اپنی سلطنت توں مادی تے انسانی وسائل توں یکسر کٹ کر رکھ دتیاں
ہور براں 1940 دے موسم بہار دے دوران مغربی یورپ وچ ذلت آمیز شکست دے بعد شمالی افریقہ دی ماساں اتحادی فوجاں نوں ایہ موقع دتا کہ اوہ حلیف قوتاں دے خلاف اک نواں محاذ کھولاں۔ فیر جون 1941 وچ سوویت یونین اُتے جرمن حملے دے بعد اوہ مشرقی محاذ اُتے جرمن دباؤ نوں کم کرنے وچ کامیاب ہوئے گئياں۔
شمالی افریقہ دی مہم دے تن حصے سن یعنی مغربی صحرا دی مہم (مغربی مصر تے مشرقی لیبیا)، آپریشن ٹارچ (الجزائر تے مراکش) تے تیونس دی مہم۔
شمالی افریقہ دی تمام تر مہم دے دوران جرمنی تے اٹلی نوں 620,000 اموات دا سامنا کرنا پيا جدوں کہ برطانوی دولتِ مشترکہ نوں 220,000 جاناں دا نقصان اُٹھانا پيا۔ صرف تیونس وچ امریکی اموات دی تعداد 18,500 توں ودھ سی۔ شمالی افریقہ وچ اتحادی فوجاں دی فتح دے نتیجے وچ جرمنی تے اٹلی دے 9 لکھ فوجی یا تاں مارے گئے یا فیر ناکارہ ہوئے گئے۔ اِس فتح دے بعد اتحادیاں نے حلیف قوتاں دے خلاف دوسرا محاذ کھول دتا، اُنہاں نے 1943 دے موسم گرما وچ سسلی تے اٹلی دے بنیادی علاقے اُتے حملےآں دی اجازت دے دتی تے مشرق وسطٰی دے تیل دے ذخائر تے ایشیا تے افریقہ توں برطانیہ دی سپلائی دے ذرائع دے لئی حلیف قوتاں دی طرف توں خطرات نوں دور کر دتا۔ ایہ اقدامات دوسری عالمی جنگ دے دوران انتہائی اہمیت دے حامل رہے۔
مصر، لیبیا، تیونس، الجزائر تے مراکش < P>1940 وچ شمالی افریقہ دے پنجاں علاقےآں یعنی مصر، لیبیا، تیونس، الجزائر تے مراکش وچوں ہر اک نوں یورپی طاقتاں دے ماتحت نوآبادیاتی تے نیم نوآبادیاتی حیثیت حاصل سی۔ برطانیہ نے 1914 وچ مصر نوں اپنی ماتحت ریاست بنا لیا۔ 1922 وچ سلطان فواد دے دور وچ مصر نوں برائے ناں خود مختاری دینے دے باوجود برطانیہ نے مصر دی خارجہ پالیسی تے دفاعی امور اُتے اپنا کنٹرول برقرار رکھیا۔ برطانیہ نے نہر سویز دے کنارےآں اُتے وی قبضہ کر ليا۔ مصر اُتے برطانوی کنٹرول دی تجدید 1936 دے اینگلو ایجپشن معاہدے دے تحت کيتی گئی۔ اٹلی نے 1911 وچ سائرینیکا، ٹریپولیٹانیہ تے فیزن دے صوبےآں نوں ترکاں توں کھو لیا تے 1934 وچ انہاں تِناں نوں یکجا کے دے لیبیا دی متحد کالونی توں موسوم کر دتا۔
فرانس نے 1881 وچ تیونس نوں باقاعدہ طور اُتے اپنے ماتحت علاقے دا درجہ دے دتا سی۔ تیونس دے حکمران دی نگرانی اک فرانسیسی ریذیڈنٹ جنرل دے سپرد سی۔ مراکش اُتے اک سلطان دی حکمرانی سی مگر 1912 دے فیز معاہدے دے تحت ایہ وی فرانسیسی ماتحت علاقہ قرار دے دتا گیا۔ تیونس دی طرح ایتھے وی اک فرانسیسی ریذیڈنٹ جنرل نوں سلطان تے اُنہاں دی انتظامیہ دی نگرانی اُتے معمور کر دتا گیا۔ فرانس نے 1830 وچ الجزائر نوں فتح کرنے دا آغاز کر دتا۔ 1940 تک الجزائر نوں باقاعدہ طور اُتے فرانس دا حصہ بنا لیا گیا جتھے دی حکمرانی دے لئی اک گورنر جنرل دا تقرر کيتا گیا۔ فرانس دی شکست تے 1940 وچ وکی حکومت دے قیام دے نال شمالی افریقہ دی فرانسیسی کالونیاں وکی کنٹرول وچ چلی گئياں۔