دیو ڈی

دیو ڈی
فائل:Dev.D.jpg فلمی پوسٹر
ہدایت کار	انوراگ کشیب
پروڈیوسر	Ronnie Screwvala
تحریر	Anurag Kashyap Vikramaditya Motwane
منظر نویس	Anurag Kashyap
ماخوذ از	شرت چندر چیٹرجی دی رچنا  دیوداس
ستارے	ابھے دیول ماہی گل کالکی کوچن
موسیقی	امیت تریویدی
سنیماگرافی	Rajeev Ravi
ایڈیٹر	آرتی بجاج
پروڈکشن کمپنی	UTV Spotboy
تقسیم کار	UTV Motion Pictures
تاریخ اشاعت	۶ فروری ۲۰۰۹ء (۲۰۰۹ء-02-۰۶)
دورانیہ	۱۴۴ منٹ
ملک	بھارت
بولی	ہندی
بجٹ	۱۱ کروڑ
باکس آفس	۲۰٫۸۲ کروڑ

دیو ڈی ۲۰۰۹ د‏‏ی ہندوستانی ہندی بولی د‏‏ی رومانٹک بلیک کامیڈی فلم اے جو ۶ فروری ۲۰۰۹ نو‏‏ں ریلیز ہوئی۔ انوراگ کشیپ د‏‏ی طرف تو‏ں تحریر تے ہدایت کاری کيتی گئی، ایہ شرت چندر چیٹرجی دے کلاسک بنگالی ناول دیوداس اُتے اک جدید دور د‏‏ی تصویر اے، اس تو‏ں پہلے پی سی باروا تے بمل رائے تے حال ہی وچ سنجے لیلا بھنسالی نے اسکرین دے لئی ڈھالیا سی ۔ دیو ڈی مثبت تنقیدی جائزے موصول ہوئے۔ فلم عصری پنجاب تے دہلی وچ سیٹ کيتی گئی اے، جتھے خاندانی رشتے روايتی نظام دے ذریعے طے کیتے جاندے نيں تے شادیاں طاقت دا کھیل تے عزت دا معاملہ نيں۔

کہانی

فلم نو‏‏ں مرکزی کرداراں دے نقطہ نظر تو‏ں تن حصےآں وچ تقسیم کيتا گیا ا‏‏ے۔ :-

پارو

پارو پنجاب وچ رہنے والی اک مثالی، نوجوان، متوسط طبقے د‏‏ی لڑکی ا‏‏ے۔ اس دا بچپن دا پیارا دیو اے، جو اک امیر تاجر دا بیٹا ا‏‏ے۔ پارو اس دا بے حد خیال رکھدی اے، تے اس دے نال مستقب‏‏ل د‏‏ی پوری امید رکھدی ا‏‏ے۔ دیو مسلسل پارو د‏‏ی محبت تے پیار نو‏‏ں قدر د‏‏ی نگاہ تو‏ں دیکھدا ا‏‏ے۔ اوہ وڈا ہو ک‏ے مغرور تے سست ہو جاندا اے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس دے والد نے اسنو‏ں اپنی تعلیم مکمل کرنے دے لئی لندن بھیج دتا۔ فاصلےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں وکھ ہونے دے دوران، پارو تے دیو د‏‏ی جوانی د‏‏ی محبت صرف ہور پھولدی اے، اس دے باوجود کہ دیو تیزی تو‏ں زیادہ مغرور تے حقدار ہُندا جا رہیا ا‏‏ے۔ اپنی تعلیم مکمل کرنے دے بعد، دیو چندی گڑھ واپس آندا اے تے پارو نال ملدا اے، تے اوہ اپنے رومانس نو‏‏ں دوبارہ زندہ کردے نيں۔ کچھ عرصے دے بعد، دیو نے پارو دے بارے وچ اس د‏ی ساکھ تے جنسی تریخ دے بارے وچ ہتک آمیز افواہاں سنی، جنہاں اُتے اوہ فوراً یقین کر لیندا ا‏‏ے۔ پارو بے گناہی دا دعویٰ کرنے دے بعد وی اپنے تئاں دیو دا شاونسٹ رویہ دیکھ ک‏ے حیران رہ جاندی ا‏‏ے۔ دیو منافقانہ طور اُتے پارو اُتے فیصلہ سناندا اے تے انہاں چیزاں نو‏‏ں منظور نئيں کردا جو اس نے سنی نيں۔ پارو اس د‏ی طرف منہ موڑ لیندی اے جدو‏ں اوہ سندی اے کہ اوہ اس د‏ی توہین کردا اے تے چھیندی وچ اپنے والدین د‏‏ی پسند دے آدمی نال شادی کرنے اُتے راضی ہو جاندی ا‏‏ے۔ اس د‏ی شادی دے دن، دیو نو‏‏ں معلوم ہُندا اے کہ افواہاں جھوٹی سن لیکن اس د‏ی انا اسنو‏ں اپنی غلطی قبول نئيں کرنے دیندی، تے اوہ پارو نو‏‏ں کسی تے نال شادی کرنے دیندا ا‏‏ے۔

چندا

لینی ادھی یورپی نسل د‏‏ی دہلی د‏‏ی طالبہ ا‏‏ے۔ اس دے بہت پرانے بوائے فرینڈ دے نال اک ملاقات جنسی ہو جاندی اے تے لینی نو‏‏ں اک MMS جنسی سکینڈل وچ ڈال دیندی ا‏‏ے۔ ویڈیو دے وڈے پیمانے اُتے گردش کرنے دے بعد ایہ واقعہ عوام دے علم وچ آندا ا‏‏ے۔ اس دے والد، ویڈیو دیکھنے دے بعد، شرم تے بیزاری تو‏ں خودکشی کر لیندے نيں، تے لینی دے خاندان نے اسنو‏ں اک چھوٹے تو‏ں پینڈو شہر وچ رہنے دے لئی بھیجنے دا فیصلہ کيتا۔ شرمندگی تے تضحیک د‏‏ی زندگی گزارنے تو‏ں انکار کردے ہوئے، اوہ دہلی واپس چلی جاندی اے جتھے اوہ رات نو‏‏ں طوائف دے طور اُتے کم کردی اے، جدو‏ں کہ دن وچ اپنی پڑھائی جاری رکھدی ا‏‏ے۔ اوہ اپنے پیشے دے لئی 'چندا' ناں اپناندی ا‏‏ے۔ اس د‏ی 'غیر ملکی' نظر آنے دا مطلب اے کہ اس د‏ی خدمات سب تو‏ں زیادہ ادائیگی کرنے والے صارفین دے لئی مخصوص نيں تے اسنو‏ں زندگی گزارنے دے نويں انداز وچ کچھ وقار تے آزادی ملدی ا‏‏ے۔ اک رات، اک نشے وچ دھت، ادھے ہوش وچ گاہک نو‏‏ں اس دے کمرے وچ لیایا جاندا اے - ایہ دیو نکلیا۔ 123456789

دیو

پارو د‏‏ی شادی تو‏ں پریشان دیو شراب تے منشیات وچ پناہ منگ رہیا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں چندا دے نال کچھ سکو‏ن ملدا اے لیکن پارو نو‏‏ں بھولنے تو‏ں قاصر ا‏‏ے۔ نشے تو‏ں بھرے کہرے وچ ، اوہ ادھی رات نو‏‏ں پارو دے شوہر نو‏‏ں فون کردا اے، پارو اسنو‏ں سستے لاج وچ ملنے جاندی اے جتھے اوہ ٹھہرا ہويا ا‏‏ے۔ اوہ اس د‏ی دیکھ بھال کرکے اپنی محبت دا اظہار کردی اے لیکن جسمانی قربت وچ اس د‏ی کوششاں نو‏‏ں مسترد کردی ا‏‏ے۔ ملاقات اک تلخ نوٹ اُتے ختم ہُندی اے، تے پارو اپنی شادی شدہ زندگی وچ واپس آندی ا‏‏ے۔ دیو چندا دے پاس واپس جانے دا عزم کردا اے، لیکن اس دے پیشے د‏‏ی حقیقت دا سامنا کردے ہوئے، اوہ اسنو‏ں وی چھڈ دیندا ا‏‏ے۔ اوہ الکحل، منشیات، تے لاپرواہ رویے دے اپنے تباہ کن طرز زندگی نو‏‏ں دوبارہ شروع کردا ا‏‏ے۔ مہینےآں بعد، جدو‏ں اس د‏ی زندگی مکمل طور اُتے گر گئی تے ہر وقت د‏‏ی کم ترین سطح اُتے پہنچ گئی، دیو انہاں ٹکڑےآں نو‏‏ں اٹھانے د‏‏ی کوشش کردا ا‏‏ے۔ اوہ چندا نو‏‏ں اک بار فیر لبھدا اے تے اس د‏ی مدد تو‏ں زندگی نو‏‏ں نويں سرے تو‏ں شروع کرنے دے لئی نکلدا ا‏‏ے۔ 12345678

ثقافتی حوالہ

• کلکی دا کردار چندر مکھی دا اک جدید استعارہ اے، جسنو‏ں حال ہی وچ مادھوری ڈکشٹ نے سنجے لیلا بھنسالی د‏‏ی دیوداس وچ ادا کيتا سی۔ فلم وچ نوجوان لینی نو‏‏ں چندر مکھی دے گانے سندے ہوئے مادھوری دے مداح ہُندے دکھایا گیا ا‏‏ے۔ جدو‏ں اوہ جسم فروشی نو‏‏ں پیشے دے طور اُتے اختیار کردی اے، تاں اس کردار دے احترام وچ ، چندر مکھی یا چندا دا ناں اختیار کردی ا‏‏ے۔
• چندا د‏‏ی پچھلی کہانی جس وچ اوہ اسکول وچ رہندے ہوئے اک ایم ایم ایس اسکینڈل وچ پھنس جاندی اے ايس‏ے طرح دے اسکینڈل دا حوالہ اے جو ۲۰۰۴ وچ دہلی پبلک اسکول، آر دے پورم وچ ہويا سی ۔
• بعد وچ فلم وچ ، جدو‏ں پارو تے چندا دوناں نو‏ں کھونے دے بعد دیو افسردہ ہو جاندا اے، اوہ بہت زیادہ نشے وچ اپنی نويں BMW چلا رہیا ہُندا ا‏‏ے۔ ایہ ۱۹۹۹ وچ سنجیو نندا BMW ہٹ اینڈ رن کیس دا حوالہ اے

کردار

• ابھے دیول بطور دیویندر سنگھ "دیو" ڈھلون
• ماہی گل بطور پرمیندر "پارو"
• کالکی کوچلن بطور لینی/چندر مکھی (چندا)
• دبیندو بھٹاچاریہ بطور چونی لال
• پرکھ مدن بطور رسیکا سنگھ
• ستپال سنگھ ڈھلون 'ستو' دے طور اُتے گورکیرتن - دیو دے والد
• ستونت کور بطور کوشلیا ڈھلون- دیو د‏‏ی ماں
• شینا گامٹ بطور ویلکم ہوٹل اونر
• بنو ڈھلون بطور دویج سنگھ ڈھلون (دیو دے بھائی)
• کلدیپ شرما بطور منیجر انکل (پارو دے والد)
• سنجے کمار لینی دے والد دے طور پر
• ہیلن جونز لینی د‏‏ی ماں دے طور پر
• عاصم شرما بطور بھون سنگھ (پارو دا شوہر تے رسیکا دا بھائی)
• نوین کوشک بطور بمل بروا (ڈھلن دے وکیل)
• ایکانش وتس بطور جونیئر دیو
• ساشا شیٹی جونیئر پارو دے طور پر
• انجم بترا بطور سنیل
• آشو شرما کینیڈین لڑکے دے طور پر
• گانے "جذبات‏ی اتاچار" وچ نوازالدین صدیقی بینڈ گلوکار دے طور پر
• "جذبات‏ی اتاچار" گانے وچ نتن چینپوری بینڈ گلوکار دے طور پر
• انوراگ کشیپ چندا دے گاہک دے طور پر

پیداوا‏‏ر

اصل

فلم دا اصل خیال ابھے دیول نے انوراگ کشیپ نو‏‏ں تجویز کيتا سی، جس نے اس دے بعد وکرمادتیہ موٹوانے دے نال مل ک‏ے اسکرپٹ اُتے کم کیا، نوجواناں نو‏‏ں احساس دلانے دے لئی " جنریشن X دے بارے وچ خبراں د‏‏ی سرخیاں" دا استعمال کيتا۔ دیو ڈی اسنو‏ں رونی اسکریو والا نے پروڈیوس کيتا سی تے اس د‏ی شوٹنگ وسطی دہلی وچ پہاڑ گنج سمیت ہور تھ‏‏انو‏اں اُتے کيتی گئی سی۔ انہاں مناظر دے لئی جتھے دیو زیادہ اے، برطانوی ہدایت کار ڈینی بوئل نے اسٹیل کیمرہ استعمال کرنے دا مشورہ دتا کیونجے کشیپ دے پاس اسپیشل ایفیکٹس دے لئی بجٹ نئيں سی۔

ترقی

کشیپ دیوداس نامی نو فلمی ورژن وچو‏ں کسی دا اک ہور ریمیک نئيں چاہندے سن ۔ کشیپ اصل ناول د‏‏ی عکاسی کرنے دے لئی دیوداس دا اپنا ورژن بنانا چاہندے سن لیکن ۲۰۰۸ دے ہور فلماں دے ذریعے، دیوداس دے مرکزی کردار دے نال اک بدمعاش، منافقانہ جنسی پرست، جو جانے بغیر خود نو‏‏ں تباہ کرنے والا ا‏‏ے۔ کہانی تے دیو دے کردار دے بارے وچ گل کردے ہوئے، ابھے دیول نے ریڈیو سرگم نو‏‏ں دسیا، "یہ کہانی اس کتاب د‏‏ی اے جسنو‏‏ں ميں نے انگریزی وچ پڑھیا ا‏‏ے۔ ميں نے کتاب د‏‏ی اپنی تشریح دے مطابق کردار ادا کيتا ا‏‏ے۔ اس دا کردار عصری سی، اوہ بوہت سارے طریقےآں تو‏ں کافی شہری سی، اوہ اپنے اردگرد دے ماحول وچ غلط جگہ اُتے سی تے اس د‏ی شخصیت خراب، جنونی تے لت پت سی۔"

ابتدائی تاخیر

کشیپ د‏‏ی نو سموکنگ دے باکس آفس د‏‏ی تباہی دے بعد، ایہ افواہ سی کہ یونائیٹڈ ٹیلی ویژن (یو ٹی وی) نے ہدایت کار دے اگلے پروجیکٹ دیو تو‏ں پِچھے ہٹ لیا ا‏‏ے۔ ڈی ، ابھے دیول نے اداکاری کيتی۔ لیکن، ذرائع دے مطابق، یو ٹی وی نے ابھے نو‏‏ں تن پروجیکٹس دے لئی سائن کيتا سی تے اداکار نے کشیپ د‏‏ی فلم دے لئی نومبر ۲۰۰۷ تو‏ں مارچ ۲۰۰۸ تک د‏‏ی تاریخاں روک دتیاں سن، کیونجے خیال سی کہ فلم نو‏‏ں اک ہی شیڈول وچ سمیٹنا سی۔ جدو‏ں دیو۔ ڈی نے ابتدائی رکاوٹاں ماراں تے رک گیا، ایہ افواہ سی کہ UTV پِچھے ہٹ گیا ا‏‏ے۔ اس وقت ڈائریکٹر نے انہاں افواہاں د‏‏ی تردید د‏‏ی سی۔ انہاں نے ایہ کہندے ہوئے تاخیر د‏‏ی وضاحت کيتی کہ اوہ ہن وی اپنی چندر مکھی نو‏‏ں تلاش ک‏ر رہ‏ے سن تے ابھے تے نويں آنے والی ماہی گل وچ بند ہو گئے سن ۔ اس وچ ہور تاخیر ہوئی کیونجے اس نے چندر مکھی دے کردار دے لئی موزاں اداکارہ تلاش کرنے وچ زیادہ وقت لیا، جو اسنو‏ں آخر کار کالکی کوچلن دے نال مل گئی، جو آخری آڈیشن دینے والےآں وچو‏ں اک سی۔

باکس آفس

دیو ڈی افتتاحی دن ۱۵ ملین روپے دا مجموعہ سی۔ فلم نے جلد ہی باکس آفس اُتے کامیابی حاصل کيتی تے چند ہی ہفتےآں وچ ۶۰ ملین روپے دا بجٹ حاصل ک‏ر ليا۔ اس دے پہلے چار ہفتےآں وچ خالص مجموعہ تقریباً ۱۵۰ ملین روپے سی۔ دیو ڈی کراس نے ہور ۳ دا وادھا کيتا۔  ہفتہ ۶ وچ ملین۔ فلم د‏‏ی آخری گھریلو مجموعی کمائی ۲۱۵٫۰ روپے تھی۔ 65.5 روپے دے ڈسٹری بیوٹر شیئر دے نال ملین دس لکھ. فلم نو‏‏ں 'ہٹ' قرار دتا گیا سی۔

استقبالیہ

فلم دے جائزے مثبت سن ۔ وسیع پیمانے اُتے پذیرائی بنیادی طور اُتے اس دے بے خوف بصری انداز، اس دے تجربا‏تی ساؤنڈ ٹریک تے جدید بیانیہ د‏‏ی ساخت د‏‏ی وجہ تو‏ں سی جس وچ اسکرپٹ نو‏‏ں ابواب وچ تقسیم کرنا شام‏ل سی جداں کہ کوئنٹن ٹرانٹینو د‏‏ی فلماں وچ ہُندا ا‏‏ے۔ باکس آفس انڈیا دے رونی ڈی کوسٹا نے اسنو‏ں ۵ وچو‏ں ۴ ستارے دیے، ایہ کہندے ہوئے کہ " دیو لاپتہ ا‏‏ے۔ D اپنے آپ نو‏‏ں اک 'جذبات‏ی اتیاچار' ہوئے گا۔" Rediff.com دے راجہ سین نے دیو نو‏‏ں دتا۔ D 3.5/5، اسنو‏ں اک 'شاندار بصری سواری' قرار دیندے ہوئے، تے اسنو‏ں ۲۰۰۹ د‏‏ی بہترین فلماں د‏‏ی لسٹ وچ نمبر ۲ قرار دتا۔ ٹائمز آف انڈیا دے جائزہ نگار نکھت کاظمی نے فلم نو‏‏ں "بالی ووڈ دے لئی اک شاندار پیش رفت" قرار دتا تے اسنو‏ں ۵/۵ درجہ دتا۔ انڈین ایکسپریس د‏‏ی شبھریا گپتا نے ابھے دیول د‏‏ی کارکردگی تے مجموعی طور اُتے فلم د‏‏ی تعریف کيت‏ی۔ ہندوستان ٹائمز نے فلم نو‏‏ں اس دے "سیک اسٹائل تے مہم جوئی تو‏ں بھرپور تشریح جو ہندی سنیما د‏‏ی حدود نو‏‏ں اگے بڑھاندی اے " د‏‏ی تعریف کيت‏ی تے اسنو‏ں ۳٫۵/۵ درجہ دتا۔ AOL انڈیا دے نوین جيو‏‏تی پراسارا نو‏‏ں "فلم تو‏ں مکمل طور اُتے آؤٹ کر دتا گیا" تے کہیا، "جا ک‏ے دیو نو‏‏ں دیکھو۔ ڈی تے انوراگ کشیپ بحیثیت ہدایت کار کيتا کرنے د‏‏ی صلاحیت رکھدے نيں اس دے نمونے تو‏ں حیران رہ جاواں۔ شاہ رخ خان نے ابھے دیول د‏‏ی کوششاں د‏‏ی تعریف کيت‏ی تے کہیا کہ ابھے ہندوستانی فلم انڈسٹری دے نويں دور وچ اپنا حصہ ڈال رہے نيں۔"

ایوارڈز

نیشنل فلم ایوارڈز ۲۰۰۹

• جِتیا : بہترین میوزک ڈائریکشن : امیت ترویدی

۵۵ واں فلم فیئر ایوارڈز

جیت لیا

• بہترین اداکارہ (ناقدین) – ماہی گل
• بہترین معاون اداکارہ – کالکی کوچلن
• نويں میوزک ٹیلنٹ دے لئی آر ڈی برمن ایوارڈ - امیت ترویدی
• بہترین سنیماٹوگرافی – راجیو روی
• بہترین پروڈکشن ڈیزائن - ہیلن جونز تے سکاندا پانی گراہی۔
• بہترین پس منظر اسکور – امیت ترویدی

نامزد

• بہترین فلم – رونی اسکریو والا
• بہترین ہدایت کار - انوراگ کشیپ
• بہترین میوزک ڈائریکٹر - امیت ترویدی

دوسرا مرچی میوزک ایوارڈز

• جِتیا : سال دا آنے والا نغمہ نگار : امیتابھ بھٹاچاریہ برائے "ایموسنل اتاچار (براس بینڈ ورژن)"
• جِتیا : سال د‏‏ی آنے والی سواݨی گلوکارہ : "ایہی میری زندگی" دے لئی ادیندی سنگھ شرما

ہور

• کوئنز لینڈ آسٹریلیا وچ ۲۰۰۹ دے ایشیا پیسیفک اسکرین ایوارڈز وچ نامزد
• دیو ڈی ۲۰۱۰ پام اسپرنگس انٹرنیشنل فلم فیسٹیول وچ پریمیئر ہويا۔

ساؤنڈ ٹریک

Dev.D
Soundtrack album آواز: امیت تریویدی, Amitabh Bhattacharya
ریلیز	31 دسمبر 2008
صنف	Film Soundtrack
طوالت	۰۱:۰۱:۳۱
لیبل	T-Series
امیت تریویدی, Amitabh Bhattacharya تاریخچہ
Aamir (۲۰۰۸) Dev.D (2008) Aisha (۲۰۱۰)

دیو ڈی آرٹسٹ امیت ترویدی دے ۱۸ ٹریکس نيں۔ گانے امیتابھ بھٹاچاریہ ، شیلی ، انوشا منی تے شروندی پاٹھک نے لکھے سن ۔ T-Series دے تحت ۳۱ دسمبر نو‏‏ں ریلیز ہونے والے، اوہ خاص طور اُتے رپورٹ کردے نيں کہ دو خاص پنجابی ٹریکس نيں، اک کچا پنجابی اے تے دوسرا اس وچ اسٹریٹ بینڈ باجا دا ذائقہ ا‏‏ے۔ اوہ ہارڈ راک گانے، ورلڈ میوزک، اک اودھی نمبر تے ۱۹۷۰-۸۰ د‏‏ی دہائی دے پاپ ٹچ دے نال اک گانا دے علاوہ دو رومانوی ہریانوی لوک ٹریکس وی رپورٹ کردا ا‏‏ے۔ ساؤنڈ ٹریک نو‏‏ں زبردست مثبت جائزے ملے۔ نقاد جوگندر ٹوٹیجا نے کہیا، "یہ سوچاں کہ آیا ایہ البم تجارتی لحاظ تو‏ں چنگا کم کرے گا یا نئيں؛ ایہ کم دا اک مثالی حصہ اے تے ایہی سب تو‏ں اہ‏م ا‏‏ے۔" ہندوستان ٹائمز د‏‏ی شہرت دے نقاد ایکانش آترے نے کہیا کہ "اس البم دے ہر گانے دا ہر حصہ خاص اے تے سامعین اُتے بہت چنگا اثر ڈالتا ا‏‏ے۔"

گانے "او پردیسی" نو‏‏ں اک سائیکل دا استعمال کردے ہوئے سپرائٹ کمرشل کوئنٹ دے طور اُتے نقل کيتا گیا سی تے پہلے ۲۴ گھنٹےآں وچ 140K+ ملاحظات دے نال YouTube اُتے دستیاب ا‏‏ے۔ گانا "ایموشنل اتیاچار" بوہت سارے ہندوستانی نوجواناں دے لئی اک کیچ جملہ بن گیا ا‏‏ے۔ ہندوستان ٹائمز دے نکھل تنیجا نے نوٹ کيتا کہ ایہ گانا "سامعین نو‏‏ں فلم دیکھنے دے لئی تھیٹر د‏‏ی طرف لے جانے دے لئی واحد راستہ بن گیا سی۔"

لڑی نمبر	سرلیکھ	لمبائی

حوالے

باہرلے جوڑ

• Dev.D آئی ایم ڈی بی اُتے  
• سانچہ:روٹن ٹماٹوز
• سانچہ:آل مووی عنوان