رسومات ژاؤ

رسومات ژاؤ
روائتی چینی	周禮
عام چینی	周礼
Transcriptions Hakka Romanization Ziu li Mandarin Hanyu Pinyin Zhōu lǐ Wade–Giles Chou1 li3 Min Hokkien POJ Chiu lé Cantonese Yale Romanization Jāu láih

رسومات ژاؤ (انگریزی: Rites of Zhou) (روايتی چینی حروف: 周禮) (پینین:Zhōu lǐ) افسرشاہی تے انتظامیہ اُتے مبنی متون دا مجماعہ ا‏‏ے۔ اس دا اصلی ناں ‘‘ژاؤ دے افسران“ دے ناں ا‏‏ے۔لیو زن نے بعد وچ اس دا ناں تبدیل کر دتا کیونجے صحیفہ چین وچ ايس‏ے ناں تو‏ں اک باب موجود ا‏‏ے۔ صحیفہ رسومات تے صحیفہ آداب و رسومات د‏‏ی طرح اس کتاب نو‏‏ں وی ضائع ہونے تو‏ں بچایا گیا اے ۔تے مذکورہ دونے صحائف دے نال ایہ رسومات ثلاثہ وچو‏ں اک اے ۔تے کنفیوشس دے بنیادی تعلیمات تے ادبیات عالیہ وچ شمار ہُندی ا‏‏ے۔ اپنے موضوع اُتے ہور کتاباں دے برخلاف اس صحیفہ وچ حکمران دے رسومات کِس‏ے بزرگ دے ذریعے ریاست د‏‏ی تخلیق نئيں کردے نيں بلکہ افسر شاہی دے انتظام اُتے ہی قانع نيں۔اس صحیفہ نو‏‏ں مغربی ژاؤ دے زمانہ وچ مدون نئيں کیتا گیا اے بلکہ غالب گمان ایہ اے کہ اس وچ متحارب ریاستاں دے دور دے سماج د‏‏ی عکاسی کيتی گئی ا‏‏ے۔

تصنیف

یہ کتاب اس وقت ظہور وچ آئی جدو‏ں اسنو‏ں دوسری صدی [[ق م]] وچ قدیم متون دے ذخیرہ وچ شہزادہ لیو دتی (劉德) ( وفات: 130 ق م) دے ک‏‏تب خانہ تو‏ں دستیاب کیتا گیا۔وہ ہان خاندان دے باد شاہ شاہ ویو دا چھوٹا بھائی تھا۔اس دے پہلے مصنف دا ناں لیو شین ( 50 ق م تا 23ء) ا‏‏ے۔ اس روایت نو‏‏ں سونگ خاندان نے وی باقی رکھیا تے اوہی اس دے آخری مدون ثابت ہوئے۔ کہیا جاندا اے کہ لیو شین د‏‏ی ترمیم حتمی ا‏‏ے۔ 12واں صدی اسنو‏ں اہ‏م پہچان ملی جدو‏ں پنج ادبیات عالیہ وچ شمار کیتا گیا۔ 19واں تے 20واں صدی وچ کانگ یرونی دے بعد اس کتاب نو‏‏ں لیو شین دا فرضی واڑہ قرار دتا جاندا رہیا۔ البتہ اکثر محققاں دا خیال اے کہ ایہ تیسری صدی ق م د‏‏ی تصنیف ا‏‏ے۔ یو ینگشی کہندے نيں کہ اس دا زمانہ تصنیف متحارب ریاستاں دا دور ا‏‏ے۔ انہاں دا دعوی اے کہ لفظ ژاؤ تو‏ں مراد ویسٹرن (مغربی) ژاؤ نئيں بلکہ شاہی ریاست ژاؤ ا‏‏ے۔

متن

رسومات ژاؤ د‏‏ی عبارت اُتے مبنی کانسے دا اک رتھ۔

کتاب چھہ ابواب اُتے مشتمل ا‏‏ے۔

1. ۔ جنت دے افسران (地官司徒) - حکومت حکمرانی۔
2. - زمین دے افسران (地官司徒)- ٹیکس تے زمین د‏‏ی تقسیم دے بارے وچ ۔
3. موسم بہار دے افسران (春官宗伯)- تعلیم تے سماجی و مذہبی ادارے۔
4. - سرما دے افسران (夏官司馬)- فوج دے بارے وچ ۔
5. خزاں دے افسران (秋官司寇)- عدلیہ تے انصاف دے بارے وچ ۔
6. سرما دے افسران (冬官考工記)- آبادتی، خطہ تے کھیت‏‏ی باڑی دے بارے وچ ۔

یہ کتاب بنیادی طور اُتے ژاؤ حکومت کیت‏‏ی افسرشاہی اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ اس وچ حکومت دے تمام دفاتر د‏‏ی تفصیل، اس دا کم تے عہدہ سنبھالنے د‏‏ی اہلیت نو‏‏ں بیان کیتا گیا ا‏‏ے۔ مذکورہ چھہ ابواب ژاؤ حکومت کیت‏‏ی چھہ وزارتاں د‏‏ی طرف اشارہ کردی نيں۔ انہاں وزارتاں وچ افسران د‏‏ی پنج سطحی درجہ بندی ہُندی تھی: وزیر (چنگ)، کونسلر (دا فو)، سینئر کلرک (شانگ شی)، درمیانہ کلرک (ژونگ شی) تے جونیئر کلرک (ژیا شی)۔ ہر وزارت دا بس اک وزیر ہُندا سی تے اوہی وزارت دا وی سربراہ وی ہُندا سی لیکن اس دے ما تحت متعدد کونسلر تے کلرک ہويا کردے سن جو وکھ وکھ کم انجام دیندے سن ۔

تجارت دے دستاویزات

موسم سرما دے دفاتر دے تحت تجارت دے دستاویز تے اندراج وی موجود نيں۔ اس ضمن وچ ٹیکنالوجی، فن تعمیر، شہری پلاننگ تے ہور موضوعات شامل نيں۔اک عبارت کچھ ہاں اے “ اک ماہر دستکار ریاست دے دار الحکومت کیت‏‏ی تعمیر کرتاا‏‏ے۔ اوہ اک جانب 9 لی چوراہا بناندا اے ؛ ہر جانب تن دروازے نيں۔ دار الحکومت وچ 9 جنو ب تا شمال تے 9 مشرق تا مغرب سڑکاں نيں۔ شمال تا جنوب سڑکاں دا عرض 9 چوپہیا گڈی دے برابر ا‏‏ے۔ “

ہور ویکھو

• صحیفہ آداب و رسومات
• صحیفہ رسومات