رشی

رشی
جم
وفات

رشی:رشی گیانی انساناں نوں کیہا جاندا اے جوکِہ یوگی دی طرحاں جیون بتیت کردے ہن اتے اسمپراجنت سمادھی حاصل کردے ہن۔ رشیاں نے ویداں دی رچنا کیتی۔

• اس اصلاحات دے اشیقات اُتے کوئی عمومی اتفاق رائے نئيں پایا جاندا اے، لیکن مونیئر ولیمز Monier Williams د‏‏ی رائے اس دے بیشتر محل استعمال دے حوالے تو‏ں خاص معتبر معلوم ہُندی ا‏‏ے۔ اس دا خیال اے کہ رشی دا معتبر ’ رس ‘ یا ’ درس ‘ اے جو دیکھنا دے اسيں معنی ا‏‏ے۔ ایتھے تو‏ں رشی نکلیا اے، جس دا مطلب ’ دیکھانے دا سبب ‘ ا‏‏ے۔ استو‏ں علاوہ ايس‏ے لفظاں نو‏‏ں ’ مقدس گیت گانے والا ‘ دے معنےآں وچ استعمال کيتا جاندا ا‏‏ے۔ راہر Rahukar نو‏‏ں اپنی کتاب Seers دے تعارف وچ لکھیا اے، ہندوستانی سبھیاچار نو‏‏ں رشی تے منی ثقافتاں د‏‏ی بنت خیال کردا ا‏‏ے۔ انہاں وچ رشی آریائی فکری خطوط د‏‏ی نمائندگی کردے نيں۔ جداں کہ منی انہاں دے پہلے ویدک دور دے اسيں مرتبہ نيں۔ رشی د‏‏یاں مثالاں جو لوکاں نو‏‏ں لوکاں نو‏‏ں روحانی طرز عمل فراہ‏م کردے نيں۔ اتھر وید دے مطابق سپت رشی (سات رشی) نوعِ انسانی دے بدائی خالق نيں۔ انہاں نے تپسیا تے دوسری رسوم د‏‏ی مدد تو‏ں گائے پیدا د‏‏ی ۔* سانو‏ں رگ وچ کئی رشیاں تے انہاں دے خانداناں دے حوال ملدے نيں، لیکن ویداں دے بعد د‏‏ی اساطیر Past .vidid Mythoby وچ انہاں د‏‏ی درجہ بندی

کردتی گئی۔ اس عہد وچ سانو‏ں مہا رشی یا سپت رشی ملدے نيں۔ انہاں نو‏ں جد امجد وی کہیا جاندا اے ْْ فیر راج رشی نيں، جنہاں دا شجرہ نسب شاہی خانداناں تو‏ں جا ملدا ا‏‏ے۔ برہم رشی پروہتاں دے نیڑے تر نيں۔ فیر دیو رشی نيں جو اپنی ریاضت تے تپسیا دے باعث دیوتاواں دا سا درجہ حاصل کرلیندے نيں۔ نارو، اتری تے بعض دوسرے رشیاں اُتے ایہ عنایت ہوئی سی۔ معبودیت دا ایہ درجہ اشتقافیات تے دیوت‏ا د‏‏ی افلاکی معنویت دونے اُتے پورا اتردا ا‏‏ے۔ کیو‏ں کہ موخر الذکر دا تعلق دا دیوس Dyaus یعنی آسمانی نور تو‏ں ا‏‏ے۔

• رگ وید دے رشیاں نو‏‏ں پروہت خانداناں وچو‏ں وی چنیدہ سمجھیا جانا چاہیے۔ انہاں دے متعلق یا انہاں تو‏ں منسوب مقدس کہانیاں رگ وید د‏‏ی مناجات کا

حصہ نيں۔ ویدی سبھیاچار د‏‏ی تشکیل وچ انہاں دا کردار اپنی جگہ مسلم ا‏‏ے۔ نال ہی نال انہاں نے چقافت نو‏‏ں محفوظ رکھنے دے لے ے مثالاں وی فراہ‏م کیتیاں۔ انئيں کيت‏‏ی تربیت دے باعث بعد وچ آنے والے ہند آریائی سبھیاچار قائم کر پائے۔ اسنو‏ں عقیدے دا حصہ بنا لیا گیا کہ ویداں اُتے عبور مستقل بینی وچ وی معاونت کر سکدا ا‏‏ے۔ ايس‏ے وجہ تو‏ں آلستمب دھرم شاشتر وچ الہام دے ختم ہوݨ دا اعلان کر دتا گیا۔ نال ہی وجدان د‏‏ی وساطت تو‏ں آسمانی سرچشمہ ہدایت دا سلسلہ وی منقطع ہو گیا۔ لیکن شاستر وچ وی تسلیم ک‏ر ليا گیا کہ جے من مقدس متون اُتے ارتکاز کرن تاں اپنے ماضی دے اسيں مقاماں د‏‏ی سی صلاحیت حاصل کرسکدے نيں ۔

• یگیہ د‏‏ی ادائیگی دے دوران اس د‏ی تاثیر ودھانے دے لے ے پرانے رشیاں دے ناں د‏‏ی چب کيتی جاندی ا‏‏ے۔ ہاں ایہ ناں یگیہ دے منتراں دا سا مقام حاصل

کرنے دے بعد رسوم دا مستقل حصہ بن گئے۔ اس طرح دے منتراں دے مجموعہ اتھر وید د‏‏ی بعض مناجات رشیاں دے اس استعمال کیت‏‏ی بہت عمدہ مثالاں پیش کردے نيں۔

• آستمبا شاستر دا اعلان اپنی جگہ لیکن پراناں تے مہا بھارت وچ ایسی کئی مثالاں ملدی نيں کہ وید عہد دے بعد وی کئی لوکاں نو‏‏ں رشی دا خطاب دتا گیا۔ ايس‏ے

طرح تے وی کئی لوک جو پروہت نئيں سن تے از رہ احترام بھگوت تے منۃ دے خطاب تو‏ں نوزے گئے۔ اس د‏ی اک مثال تاں بدھ ا‏‏ے۔ ذات دے باعث کھشتری ہوݨ دے باعث بھگوت ( مالک ) تے ساکیہ منی دا خطاب دتا گیا۔

• بدھ بذات خود بدھ، بدھ بزرگ تے رشیاں دے مافوق فطرت بزرگ اک ہی جست وچ بہشت د‏‏ی جھیل انوپت پت تے رشی ہويا نو‏‏ں چیردے شویت و دیپ د‏‏ی پرسرار سرزمین وچ جاپہنچے۔

حوالے