Jump to content

رفیق احمد نقش

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
رفیق احمد نقش
جم

وفات

باب ادب

رفیق احمد نقش (پیدائش: 15 مارچ، 1959ء - وفات: 15 مئی، 2013ء) پاکستان توں تعلق رکھنے والے اردو دے ممتاز شاعر، ماہر لسانیات، محقق تے ماہر غالبیات سن۔ انہاں نے اپنی زندگی دا وڈا حصہ درس و تدریس وچ گزارا۔ انہاں نے گورنمنٹ سٹی کالج کراچی، کیڈٹ کالج پٹارو، بحریہ کالج کارساز تے محمد علی جناح یونیورسٹی کراچی وچ اردو دے استاد دی حیثیت توں خدمات انجام دتیاں۔

حالات زندگی

[سودھو]

فریق احمد نقش 15 مارچ، 1959ء وچ میرپور خاص، صوبہ سندھ، پاکستان وچ پیدا ہوئے سن۔[۱] انہاں دے والد دا ناں محمد حسین تے والدہ دا ناں زہرا سی۔ پرائمری تعلیم 1969ء وچ مرزا غالب اسکول میرپور خاص توں حاصل دی۔ بعد ازاں 1974ء وچ میٹرک دا امتحان گورنمنٹ ہائی اسکول توں درجہ اول وچ کول کیتا۔ انٹرمیڈیٹ دی تعلیم جامعہ ملیہ ڈگری کالج کراچی توں حاصل دی۔جامعہ سندھ توں بی اے (آنرز) کرنے دے بعد 1980ء وچ اسی جامعہ توں ایم اے (اردو) وچ اول پوزیشن حاصل کر دے وائس چانسلر تمغے دے حقدار ٹھہرے۔ اس دے بعد جامعہ کراچی توں 1991ء وچ ایم اے (لسانیات) دی ڈگری وچ اول پوزیشن دے نال بابائے اردو گولڈ میڈل حاصل کیتا۔ جامعہ کراچی توں سندھی تے ہندی وچ پوسٹ گریجویٹ ڈپلوما بالترتیب 1993ء تے 1994ء وچ حاصل کیتے۔[۲]

درس و تدریس

[سودھو]
  • لیکچرار (اردو)، کیڈٹ کالج پٹارو، ضلع دادو (نومبر 1982ء تا مئی 1983ء)
  • لیکچرار (اردو)، گورنمنٹ کالج نصیرآباد، ضلع لاڑکانہ (31 مئی 1983ء تا 23 اپریل 1986ء)
  • لیکچرار (اردو)، گورنمنٹ ڈگری سائنس اینڈ کامرس کالج، لانڈھی، کراچی (27 اپریل 1986ء تا 3 نومبر 1992ء)
  • استادِ اعزازی، شعبہ اردو ، جامعہ کراچی (1992ء تا 1994ء)
  • لیکچرار (اردو)، گورنمنٹ سٹی کالج، کراچی (4 نومبر 1992ء تا 31 اگست 1996ء)
  • استادِ اعزازی، شعبہ اردو ، محمد علی جناح یونیورسٹی، کراچی (فروری 2007ء تا جون 2007ء)
  • اسٹنٹ پروفیسر (اردو)، گورنمنٹ سٹی کالج، کراچی (یکم ستمبر 1996ء تا 14 مئی 2009ء)
  • ایسوسی ایٹ پروفیسر (اردو)، گورنمنٹ سٹی کالج، کراچی (15 مئی 2009ء تا 15 مئی 2013ء)
  • استادِ اردو، بحریہ کالج کارسازاور بیکن ہاؤس اسکول سسٹم بہادر آباد کراچی (22 فروری 2011ء تا 15 مئی 2013ء)[۳]

ادبی خدمات

[سودھو]

رفیق احمد نقش بوہت چنگے شاعر، ماہر لسانیات، ماہر غالبیات تے محقق سن۔ اصلاحِ املا انہاں دا خاص موضوع سی۔ ادبی پرچے تحریر دے 9 شمارے تے مشہور جریدے سب رنگ (ڈائجسٹ) دے 4 شمارے انہاں دی ادارت وچ نکلے۔ رفیق نقش حلقہ ارباب ذوق کراچی برانچ دے اساسی ارکان وچ شامل سن۔ انہاں دا ذاتی کتب خانہ کراچی دے چند اہم کتب خاناں وچ شمار ہُندا سی۔ انہاں نے مشہور مصور ایم ایف حسین دی خود نوشت ایم ایف حسین دی کہانی اپنی زبانی نوں ہندی زبان توں اردو وچ منتقل کیتا۔ محمد شمس الحق دی مشہور تالیف اردو دے ضرب المثل اشعار دی تدوین وی انہاں نے ای دی سی۔ اوہ مرزا غالب اُتے تحقیق دی وجہ توں شہرت رکھدے سن۔ غالب اُتے انہاں دی لکھتاں وچ نامہ ہائے فارسیِ غالب، رموزِ غالب، مآثرِ غالب، غالبیات دے چند فراموش شدہ گوشے، غالب شناس مالک رام، غالب دی اردو نثر تے دوسرے مضامین تے نوادرِ غالب شامل نیں۔[۴]

لکھتاں

[سودھو]
  • 1999ء - نامہ ہائے فارسیِ غالب
  • 1999ء -رموزِ غالب
  • 2000ء - مآثرِ غالب
  • 2000ء - تصحیح و تحقیقِ متن
  • 2001ء -غالب دی اردو نثر تے دوسرے مضامین
  • 2002ء -نوادرِ غالب
  • 2002ء -غالب شناس مالک رام
  • 2002ء -غالبیات دے طند فراموش شدہ گوشے
  • 2003ء -اردو دے ضرب المثل اشعار
  • 2004ء -ایم ایف حسین دی کہانی، اپنی زبانی
  • 2005ء -یادِ ایام
  • 2006ء -مصطلحات الشعر[۳]

نمونۂ کلام

[سودھو]

غزل

نیند آتی کہاں ہے آنکھوں میں رات ہر دم جواں ہے آنکھوں میں
ہونٹ تو مسکراتے رہتے ہیںدولتِ غم نہاں ہے آنکھوں میں
وہ بظاہر ذرا نہیں بدلیاجنبیت عیاں ہے آنکھوں میں
ڈار سے کونج کوئی بچھڑی ہےوحشتوں کا سماں ہے آنکھوں میں
ہم جہاں روز چھپ کے ملتے تھےوہ کھنڈر سا مکاں ہے آنکھوں میں
آنکھوں آنکھوں میں ہوتی ہیں باتیںنقش گویا زباں ہے آنکھوں میں

غزل

ہر سانس ہے کراہ مگر تم کو اس سے کیاہو زندگی تباہ مگر تم کو اس سے کیا
تم ہو سہیلیوں میں مگن اور میرا حالتنہائی بے پناہ مگر تم کو اس سے کیا
تم تو ہر ایک بات پہ دل کھول کر ہنسوبھرتا ہے کوئی آہ مگر تم کو اس سے کیا
منزل ملی نہ ساتھ تمہارا ہوا نصیبکھوئی ہے میں نے راہ مگر تم کو اس سے کیا
ہر سمت ہیں اداس منظر کھلے ہوئےویران ہے نگاہ مگر تم کو اس سے کیا
سیلاب میں سروں کی فصیلیں بھی بہہ گئیبے جرم بے گناہ مگر تم کو اس سے کیا
اب زندگی کی مانگتے ہیں بھیک در بہ درشاہانِ کج کلاہ مگر تم کو اس سے کیا
گر تجزیہ کرو تو عیاں ہو نظر پہ نقشظاہر سفید و سیاہ مگر تم کو اس سے کیا

فرمانِ قائد

ہے علاج دردِ دوراں
مشکلیں ہوں جس سے آساں
قائد اعظم کا فرماں
اتحاد ونظم و ایماں

اک شعر

تجھ سے بچھڑ کے بارہا محسوس یہ ہوا خوش بو ترے بدن کی مرے آس پاس تھی

وفات

[سودھو]

رفیق احمد نقش 15 مئی، 2013ء نوں کراچی، پاکستان وچ وفات پاگئے۔ اوہ کراچی دے محمد شاہ قبرستان وچ آسودۂ خاک نیں۔[۱]

حوالے

[سودھو]
  1. ۱.۰ ۱.۱ رفیق احمد نقش، سوانح و لکھتاں ویب، پاکستان
  2. ڈاکٹر ذو الفقار علی دانش، حیاتِ نقش: سنین دے آئینے وچ، مشمولہ: پہچان (میرپور خاص) شمارہ 26 - رفیق احمد نقش نمبر، جنوری تا ستمبر 2014ء، ص 15
  3. ۳.۰ ۳.۱ ڈاکٹر ذو الفقار علی دانش، حیاتِ نقش: سنین دے آئینے وچ، مشمولہ: پہچان (میرپور خاص) شمارہ 26 - رفیق احمد نقش نمبر، جنوری تا ستمبر 2014ء، ص 16
  4. عقیل عباس جعفری، پاکستان کرونیکل، ورثہ پبلی کیشنز، کراچی، 2018ء