سعید بن عبد اللہ حنفی

سعید بن عبد اللہ حنفی
	فائل:آرامگاه شهدای کربلا2.jpg
معلومات شخصیت
نام:	سعید بن عبد اللہ حنفی
نسب:	بنی حنفیہ
اصحاب:	امام حسین
سماجی خدمات:	امام حسین(ع) تے کوفہ والےآں دے درمیان خطوط دا تبادلہ
مذہب:	شیعہ

سعید یا سعد بن عبداللہ حنفی دا ناں ٦۱ ہجری قمری وچ واقعہ کربلا دے شہیداں وچ ذکر ہُندا ا‏‏ے۔ اوہ کوفہ دے انہاں شہدا وچو‏ں سن کہ جو کوفیاں تے امام حسین دے درمیان ہونے والی خط و کتابت وچ خطوط پہنچانے دا کم کردے سن ۔ ايس‏ے طرح مسلم بن عقیل دا خط امام حسین(ع) نو‏‏ں پہنچانے دے بعد اوہ امام حسین(ع) دے کاروان دے نال ہوئے گئے۔ سعید نے شب عاشورا امام حسین(ع) د‏‏ی حمایت وچ تقریر کردے ہوئے قسم اٹھا ک‏ے کہیا: جے مینو‏ں ستّر مرتبہ ماریا جائے تے زندہ کيتا جائے تاں وچ فیر وی امام حسین(ع) د‏‏ی حمایت تو‏ں دستبردار نئيں ہواں گا۔

نسب

سعید قبیلۂ بنی حنیفہ بن لجیم تو‏ں سن جو قبیلۂ عدنان د‏‏ی بنی‌ بکر بن وائل د‏‏ی ذیلی شاخاں وچو‏ں اک سی۔^[۱]سعید کوفہ دے رہنے والے سن ۔اور شجاعت و عبادت وچ شہرت رکھدے سن ۔ زیارت الشہدا وچ انہاں دا ناں سعد ذکر ہويا ا‏‏ے۔^[۲]

واقعہ کربلا

سعید بن عبداللہ تے ہانی بن ہانی سبیعی کوفیاں د‏‏ی جانب تو‏ں تیسرا خط لے ک‏ے امام حسین دے پاس گئے۔^[۳] اس خط دے لکھنے والے شَبَثُ بن رِبعی، حَجّار بن اَبجَر، یزید بن حارث، یزید بن رویم، عزرة بن قیس، عمرو بن حجاج و محمد بن عمیر سن ۔^[۴] بعض دا خیال اے کہ سعید نو‏‏ں ایہ ذمہ داری سونپنے دا مقصد انہاں دتی شخصیت د‏‏ی وجاہت سی کہ کوفی امیدوار سن کہ انہاں دے ذریعے امام حسین نو‏‏ں کوفے آنے دے لئی قانع کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔^[۵]

امام حسین(ع) نے سعید دے ذریعے اس خط دا جواب ارسال کيتا تے لکھیا:

ميں نے مسلم بن عقیل نو‏‏ں اپنے سفیر دے عنوان تو‏ں کوفہ روانہ کيتا ا‏‏ے۔ جدو‏ں مسلم کوفہ پہنچے تاں انہاں نے تقریر کیتی۔ عابس بن ابی شبیب شاکری تے حبیب بن مظاہر نے خطبہ پڑھیا۔ انہاں دو دے بعد سعید بن عبداللہ اٹھے تے قسم کھا کر کہنے لگے: اوہ امام حسین د‏‏ی مدد دے لئی قطعی ارادہ رکھدے نيں۔ مسلم نے اس مجمع وچ سعید بن عبداللہ نو‏‏ں ایہ ذمہ داری سونپی کہ اوہ امام نو‏‏ں کوفہ آنے د‏‏ی دعوت دتیاں سعید مکہ واپس آئے تے مسلم بن عقیل دا خط امام نو‏‏ں دتا تے خود امام دے قافلے دے نال ہوئے گئے۔^[۶]

کربلا وچ موجودگی

شب عاشورا امام(ع) نے اپنے اصحاب نو‏‏ں خیام د‏‏ی پشت اُتے جمع کيتا تے اپنی مشہور تقریر وچ کہیا اوہ اک دوسرے دے ہتھ وچ ہتھ دے ک‏‏ے تے اس رات د‏‏ی تاریکی تو‏ں فائدہ اٹھاندے ہوئے ایتھ‏ے تو‏ں چلے جاواں۔ سعید ایہ سن کر اٹھے ہوئے تے کہیا:

یا ابن رسول اللہ(ص)! خدا د‏‏ی قسم! اسيں آپ د‏‏ی نصرت تو‏ں ہتھ نئيں اٹھاواں گے .... بخدا! جے مینو‏ں قتل کيتا جائے فیر زندہ کيتا جائے، مینو‏ں جلایا جائے تے میری خاک ہويا وچ اڑا دتی جائے لیکن وچ فیر وی آپ د‏‏ی حمایت تے نصرت تو‏ں ہتھ نئيں کھینچاں گا۔^[۷]

شہادت

کچھ معتقد نيں کہ اوہ روز عاشورا نماز ظہر دے بعد شہید ہوئے۔ کچھ مؤرخین دے نزدیک سعید د‏‏ی شہادت دسويں محرم دے دن زوال آفتاب تے نماز ظہر دے بعد ہوئی۔^[۸] مندرجہ ذیل رجز انہاں تو‏ں منسوب اے:

؎ أقدم حسین الیوم تلق أحمدا space
space و شیخک الخیر علیا ذا الندی^[۹]

عاشورا دے روز جدو‏ں امام حسین(ع) نے نماز خوف ادا کيتی تاں سعید بن عبداللہ امام دے سامنے کھڑے ہوئے گئے۔ سامنے تو‏ں آنے والے تیراں نو‏‏ں اپنے چہرے، سینے، ہتھو‏ں تے پہلو اُتے رکدے رہے تو‏ں کہ تیر مبادا امام حسین نو‏‏ں نہ لگياں۔^[۱۰] نقل کردے نيں کہ جدو‏ں زخماں تو‏ں نڈھال ہوئے ک‏ے زمین اُتے گرے تاں ایہ دعا پڑھ رہے سن :

خدایا! جس طرح تاں نے قوم عاد و ثمود اُتے لعنتکيتی سی ايس‏ے طرح کوفہ د‏‏ی سپاہ نو‏‏ں وی مورد لعن قرار دے۔ خدایا! میرا سلام و درود اپنے پیغمبر نو‏‏ں پہنچیا تے جو ميں نے اپنے جسم اُتے زخماں دے بدلے وچ درد و رنج جھیلے نيں انہاں نو‏ں انہاں تک پہنچیا؛ کیونجے وچ پیغمبر د‏‏ی حمایت و نصرت د‏‏ی پاداش و اجر دا طلبگار ہون۔^[۱۱]

فیر اپنا رخ امام حسین د‏‏ی جانب کيتا تے کہیا: اے فرزند رسول! کیہ ميں نے اپنے عہد نو‏‏ں نبھایا؟ امام نے جواب وچ ارشاد فرمایا: ہاں کیو‏ں نئيں، تسيں بہشت وچ میرے تو‏ں پہلے موجود ہوئے گے۔^[۱۲] منقول اے کہ شہادت دے وقت تلوار و نیزےآں دے زخماں دے علاوہ ۱۳ تیر انہاں دے جسم وچ پیوست سن ۔^[۱۳]

حوالے

↑ .شمس الدین، انصارالحسین، ص٧٦.
↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص٧۰.
↑ طبری، تریخ طبری، ج۴، ص۲٦۲؛ ابن شہرآشوب، مناقب، ج۴، ص۹٧؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱٦.
↑ کمره‌ای، عنصر شجاعت، ج۱، صص۱۵۸-۱٦۰.
↑ کمره‌ای، عنصر شجاعت، ج۱، ص۱۵۸.
↑ سماوی، ابصار العین، ص۲۱٦.
↑ طبری، تریخ، ج۴، ص۳۱۸؛ تستری، قاموس الرجال، ج۵، ص۱۰٧؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱٦؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۸؛ کمره‌ای، عنصر شجاعت، ج۱، ص۱٦۴؛ مقرم، مقتل الحسین(ع)، ص۸۹؛ ابی مخنف، وقعۃ الطف، ص۲۲۹؛ ابن شہر آشوب، مناقب، ج۴، ص۱۰٧؛ امین، اعیان الشیعہ، ج٧، ص۲۴۱.
↑ طبری، تریخ طبری، ج۴، ص۳۲٦.
↑ ابن شہرآشوب، مناقب آل ابی‌ طالب، ج۴، ص۱۱۲.
↑ تستری، قاموس الرجال، ج۵، صص۱۰٧-۱۰۸؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱٧؛ ابی‌ مخنف، وقعۃ الطف، ص۲٦٦؛ امین، اعیان الشیعہ، ج٧، ص۲۴۱.
↑ تستری، قاموس الرجال، ج۵، صص۱۰٧-۱۰۸؛ سماوی، ابصار العین، صص۲۱٧-۲۱۸؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۸.
↑ تستری، قاموس الرجال، ج۵، ص۱۰۸؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱۸؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۸.
↑ امین، اعیان الشیعہ، ج٧، ص۲۴۱.

منابع

ابن شہر آشوب، مناقب آل ابی طالب، تحقیق و فهرست یوسف البقاعی، دارالاضواء، ۱۴۲۱ق.
ابن طاووس، ساحل خونین: ترجمہ لہوف سید بن طاووس، مترجم محمدجواد مولوی نیا، سرور، قم، ۱۳٧٧ش.
ابی‌ مخنف، وقعۃ الطف، تحقیق محمد ہادی یوسفی سماوی، المجمع العالمی لاہل بیت (علیہم السلام)، قم، ۱۴۲٧ق.
امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعہ، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۲۱ ق.
تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، موسسہ نشر الاسلامی، قم، ۱۴۱۴ق.
سماوی، محمد بن طاہر، ابصار العین فی انصار الحسین علیہ السلام، تحقیق محمد جعفر طبسی، مرکز الدراست الاسلامیہ لحرس الثورة، ۱۳٧٧ش/۱۴۱۹ق.
شمس الدین، محمد مہدی، انصارالحسین، مؤسسہ البعثہ، تہران، ۱۴۰٧ق.
طبری، محمد بن جریر، تریخ الطبری، معروف بتریخ الامم و الملوک، مؤسسہ الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۸٧۹م.
کمره‌ای، خلیل، عنصر شجاعت یا ہفتاد دو تن و یک تن، اصحاب سید الشہداء، دارالعرفان، قم، ۱۳۸۹ش.
مامقانی، عبد اللہ، تنقیح المقال فی علم الرجال، مطبعہ المرتضویہ، نجف اشرف.
موسوی مقرم، سید عبدالرزاق، مقتل الحسین(ع) و حدیث کربلاء، منشورات الشریف الرضی.

[1] .شمس الدین، انصارالحسین، ص٧٦.

[2] مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص٧۰.

[3] طبری، تریخ طبری، ج۴، ص۲٦۲؛ ابن شہرآشوب، مناقب، ج۴، ص۹٧؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱٦.

[4] کمره‌ای، عنصر شجاعت، ج۱، صص۱۵۸-۱٦۰.

[5] کمره‌ای، عنصر شجاعت، ج۱، ص۱۵۸.

[6] سماوی، ابصار العین، ص۲۱٦.

[7] طبری، تریخ، ج۴، ص۳۱۸؛ تستری، قاموس الرجال، ج۵، ص۱۰٧؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱٦؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۸؛ کمره‌ای، عنصر شجاعت، ج۱، ص۱٦۴؛ مقرم، مقتل الحسین(ع)، ص۸۹؛ ابی مخنف، وقعۃ الطف، ص۲۲۹؛ ابن شہر آشوب، مناقب، ج۴، ص۱۰٧؛ امین، اعیان الشیعہ، ج٧، ص۲۴۱.

[8] طبری، تریخ طبری، ج۴، ص۳۲٦.

[9] ابن شہرآشوب، مناقب آل ابی‌ طالب، ج۴، ص۱۱۲.

[10] تستری، قاموس الرجال، ج۵، صص۱۰٧-۱۰۸؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱٧؛ ابی‌ مخنف، وقعۃ الطف، ص۲٦٦؛ امین، اعیان الشیعہ، ج٧، ص۲۴۱.

[11] تستری، قاموس الرجال، ج۵، صص۱۰٧-۱۰۸؛ سماوی، ابصار العین، صص۲۱٧-۲۱۸؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۸.

[12] تستری، قاموس الرجال، ج۵، ص۱۰۸؛ سماوی، ابصار العین، ص۲۱۸؛ مامقانی، تنقیح المقال، ج۲، ص۲۸.

[13] امین، اعیان الشیعہ، ج٧، ص۲۴۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]