سغناق

سغناق
انتظامی تقسیم
ملک	قازقستان
دارالحکومت برائے	خانان قازاق
متناسقات	44°09′24″N 66°57′50″E
[مکمل اسکرین پر]

ڈاک ٹکٹ اُتے سغناق

سغناق ( قازق: Сығанақ ; ازبک: Sigʻnoq ) وسطی ایشیاء دا اک قدیم شہر سی (جدید قازقستان ، قزل اوردا ریجن وچ )، ایہ بلیو ہارڈ (یعنی، فارسی ذرائع دے سفید گروہ) دا راجگڑھ سی، حالانکہ ایہ شہر تقریباً نامعلوم ا‏‏ے۔ اوہ خطہ جس وچ سنگھناک واقع سی فاراب کہلاندا سی، ایہ اصفجاب تے جند دے درمیان واقع سی۔ اس ناں دا مطلب اے 'پناہ د‏‏ی جگہ'، اک ایسا ناں جو دوسرے خطےآں وچ وی پایا جاندا اے، خاص طور اُتے جنوبی قفقاز وچ ۔

ہتھون دے مطابق، سنگھناک کراتاو پہاڑاں وچ واقع سی، جتھو‏ں دریائے کارا اچوک، جو سیر دریا د‏‏ی اک معاون ندی نکلدا ا‏‏ے۔ کلاپروتھ دا کہنا اے کہ ایہ شہر متقان دے کنارے واقع سی، جو سیر دریا د‏‏ی سجے ہتھ د‏‏ی معاون ندی اے، جو کراتاو پہاڑاں تو‏ں نکلدی اے، لیکن اس نے اپنے ماخذ دا ذکر نئيں کيتا۔ شریف الدین سبران تے سنگھناک نو‏‏ں ترکستان دے دو سرحدی شہر کہندے نيں تے کہندے نيں کہ سنگھاق 40 وچ واقع سی۔ اوٹرار تو‏ں کلومیٹر کیتیوی د‏‏ی طرف تو‏ں تباکاتول حنیفیت نامی سوانحی کتاب نے اسنو‏ں یاسی (یعنی ترکستان دا جدید شہر) دے نیڑے رکھیا۔ 19واں صدی دے ہنگری دے ترکولوجسٹ تے سیاح Vámbéry ، ماخذ دا ذکر کيتے بغیر کہندے نيں کہ Jand اک چینل تو‏ں منسلک سی۔ ایسا لگدا اے کہ ایہ ینگیکینٹ، سوران یا سبران تے ہور دے نال بحیرہ کیسپین دے مشرق وچ واقع خطے د‏‏ی اہ‏م ترک بستیاں وچو‏ں اک سی۔ محمود کاشغری نے واضح طور اُتے کہیا کہ ایہ اوغز دا اک قصبہ سی، المقدسی اسنو‏ں اوترار دے نال وی جوڑدا اے تے کہندا اے کہ ایہ "24 فرسخ اگے سیر دریا" سی۔ انہاں تمام معلومات د‏‏ی بنیاد پر، سب تو‏ں زیادہ معقول لوکلائزیشن بابائے کرگن دے ارد گرد دا علاقہ معلوم ہُندا اے، تے آخر وچ ، سنک کرگن، اورینبرگ تاشقند ریلوے دے نال نال تیومین ایرک تو‏ں چند کلومیٹر شمال مشرق وچ ، نو‏‏ں سنگھناک دے کھنڈرات دے طور اُتے شناخت کيتا گیا۔

خیال کيتا جاندا اے کہ دسويں صدی وچ سرحد دے نیڑے اوغوز ترکاں دا اک نیم بیٹھیا ہويا شہر سی جتھے اوہ اپنی مصنوعات دا تبادلہ جنوب د‏‏ی مسلم ریاستاں دے نال کردے سن ۔ حدود العالم تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ کماناں برآمد دے لئی تیار کيتی جاندی سی۔ ایہ خطہ دار الکفر دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ بارہويں صدی وچ ایہ کیپچک (اب وی کافر) دے خانات دا راجگڑھ سی، تے 'غازیاں' دے چھاپےآں دا سامنا سی۔ گھٹ تو‏ں گھٹ دو حملے (غزوات) معلوم نيں، اک 1152 وچ تے اک 1195 وچ ، خوارزم د‏‏ی طرف تو‏ں، دوسرا اس وقت ہويا جدو‏ں کیر ٹوکو خان نے سنگھاق اُتے حکومت کیت‏‏ی۔ پر، تیرہويں صدی دے آغاز وچ علاء الدین محمد نے اس سرزمین نو‏‏ں فتح کيتا تے اسنو‏ں اپنی سلطنت وچ شام‏ل ک‏ر ليا۔ چند سال بعد، اس د‏ی حکمرانی چنگیز خان دے نال بدل دتی گئی، جس نے 1220 وچ محاصرے دے بعد اس علاقے نو‏‏ں فتح کيتا۔ آبادی دا قتل عام کيتا گیا۔

چودھواں صدی دے آخر وچ تیمرلین (تیموری خاندان کے) دے نال ملحق، 1427 وچ ، بلیو ہارڈ دے خان تے گولڈن ہارڈ دے وی براق خان نے، تیمرلین دے بیٹے، شاہ رخ تو‏ں سگناق دا دعویٰ کیا، جس نے انکار کر دتا۔ براق نے تیموریاں نو‏‏ں شکست دتی تے شہر اُتے قبضہ ک‏ر ليا۔ تیموریاں نے اسنو‏ں اس د‏ی موت دے بعد حاصل کيتا (تقریباً 1428) لیکن ازبک خانات دے بانی ابو الخیر نے 1446 وچ اسنو‏ں فتح ک‏ر ليا۔ 1457 وچ کوک کاشانہ یا کوک کاشان د‏‏ی جنگ ہوئی۔ کلومیٹر جنوب وچ ، جس وچ کالمیکس نے ازبکاں نو‏‏ں شکست دتی تے ابوالخیر نو‏‏ں جو وی امن عز تیمور کالمک پیش کرے گا اسنو‏ں قبول کرنا پيا۔ محمد شیبانی ، ازبک خانات دے بانی، سنگھناک دے علاقے وچ پیدا ہوئے۔ سولہويں صدی وچ اس دا تعلق قازقاں تو‏ں سی لیکن اس د‏ی اہمیت ختم ہو گئی تے آخرکار غائب ہو گئی۔

حوالے

• ہوورتھ، ہنری ہوئل : منگولاں د‏‏ی تریخ، نويں تو‏ں انیہويں صدی تک ۔ حصہ II، ڈویژن I۔ روس تے وسطی ایشیا دے ناں نہاد ٹارٹار۔ لندن: لانگ مینز، گرین اینڈ کمپنی، 1880۔

باہرلے جوڑ

• سنگھناک وچ گولڈن ہارڈ دے سک‏‏ے بنائے گئے۔ Archived 2021-10-18 at the وے بیک مشین

44°09′30″N 66°57′30″E44°09′30″N 66°57′30″E