آچے سلطنت
| آچے سلطنت | |
| 1496ء توں 1903ء | |
 | |
| سلطنت آچے دا جھنڈا | |
 | |
| سلطان سکندر مودا دے عہد 37-1608ء وشکار آچے سلطنت چ وادھا | |
| راجگھر |
بندر آچے دارالاسلام (اج دا باندا آچے) |
| بولیاں | عربی ، آچی تے ملایا بولیاں |
| مذہب | اسلام |
| طرز حکومت |
بادشاہت |
| سلطان | |
| 1496ء توں 1528ء' | علی مغائیت سیاح (پہلا) |
| 1874ء توں 1903ء | محمد داؤد شاہ (آخری) |
| تریخ |
|
| پہلے سلطان دی تاج پوشی | 1496ء |
| آچے جنگ | 1903ء |
| کرنسی |
مقامی سونے تے چاندی دے سکے |
آچے سلطنت موجودہ انڈونیشیا دے صوبے آچے دے علاقے چ اک سلطنت سی ۔ اپنے زوال دے لمبے عرصے توں پہلے ایہہ 16ویں تے 17ویں صدی عیسوی چ علاقے دی وڈی طاقت سی ۔ اس دا راجگھر کوتاراجہ سی جسنوں اج کل بندا آچے آکھیا جاندا اے ۔ اپنے عروج دے ویلے چ ایہہ جوہر سلطنت تے پرتگیزی کالونی ملاکا دی وڈی دشمن سی ۔ اسنوں اینہاں دے خلاف آبنائے ملاکا دی تجارت تے مقامی ٹن تے کاغذ دی تجارت نوں اپنے قابو چ کرن دیاں تن کوششاں جزوی حاصل کیتی ۔ اپنی قابل ذکر فوجی طاقت نال آچے دا اسلامی تعلیمات تے تجارت دا وڈا مرکز بن گئیا ۔
بنیاد تے عروج
[سودھو]
آچے دا مڈھ چام اے ، کیونجے چامپا دے بادشاہ سیاح پاو کوبان تےاپنے پتر سیاح پاو لینگ نو آچے تے حکومت کرن گھلئیا جدوں 1471ء چ اینہاں دے راجگھر ویجائیا (چامپا) ویت نامیاں نے تباہ کر دتا سی ۔ آچے چامی بولیاں دے گروہ دیاں گیاراں بولیاں صرف آچی بولی ای غیر چامی بولی اے ۔
آچے دے حکمران 15ویں صدی عیسوی چ مسلمان ہو ئے ۔ آچے سلطنت دی بنیاد علی موغایت سیاح نے رکھی جس نے 1520ء چ اتلے سماٹرا نوں اپنے اقتدار چ لیان دی مہم شروع کیتی ۔ اسدے مفتوحہ علاقےآں چ ڈالی ، پیدار تے پاسائی سن تے اسنے آرو تے وی حملہ کیتا ۔ اسدے پتر علاؤ الدین القاہر نے سماٹرا چ ہور دکھن ول اپنا اقتدار ودھائیا ، پر اوہ آبنائے ملاکا دے دوجے پاسے اپنا اقتدار قائم کرن گھٹ کامیاب رہئیا ، حالانکہ اسنے سلطنت عثمانیہ دے سلطان سلیمان اعظم دے فوجیاں تے اتشی ہتھیاراں دی مدد نال وی سلطنت جوہر تے ملاکا تے کئی حملے کیتے ۔
دوجا طاقتور سلطان اسکندر مودا 1607ء چ اقتدار چ آئیا ۔ اس نے تقریبا سارا جزیرہ سماٹرا سلطنت دے اقتدار چ لے آندا سی ۔ اس نے جزیرہ نما ملایا چ ٹن پیدا کرن آلے علاقے پاہانگ نوں وی فتح کر لئیا ۔ اسدا طاقتور بحری بیڑہ ملاکا دے خلاف 1629ء دی اک مہم چ تباہ ہو گئیا جدوں پرتگیزیاں تے سلطنت جوہر دیاں متحدہ فوجاں نے 19ہزار سپاہیاں سنے اس دے سارے بحری جہاز ڈبو دتے ۔ پر آچے دی طاقت نوں مکائیا نا جا سکئیا تے آچے نے ایسے سال کیداہ سلطنت نوں فتح کیتا تے اسدے کافی شہریاں نوں آچے لیندا ۔ سلطان دا داماد اسکندر ثانی جہڑا پہلے پاہانک دا شہزادہ سی تے بعد چ اسدا جانشین بن گئیا ۔ اسدے عہد چ آچے نے اپنی اندرونی مضبوطی تے مذہبی اتحاد تے توجہ دتی ۔
سلطان اسکندر ثانی دے بعد آچے تے یکے بعد دیگرے گئے زنانیاں سلطانہ نے حکومت کیتی ۔ آچے دی پچھلی پالیسی کہ مفتوحہ بادشہتاں دے لوکاں نوں یرغمال رکھئیا جائے نے اینہاں لوکاں چ آزادی دی تڑپ پیدا کر دتی ، نتیجے دے طور تے آچے دی طاقت کمزور ہندی گئی تے مقامی حکمراناں نے اہمیت حاصل کر لئی ۔ تے نتیجے دے طور تے سلطان صرف ناں دا عہدہ رہ گئیا ۔ 1680ء چ آئیا اک فارسی سیاح ایتھے دا حال اینج دسدا اے کہ سماٹرا چ ہر کونے تے نکے وڈے تھاں تے اک علیحدہ بادشاہ یاں گورنر اے تے ایہہ سارے مقامی حکمراناں نے اپنے آپنوں آزاد رکھئیا اے تے اوہ کسے وی اپنے توں اتلے نوں کوئی تاوان یاں ٹیکس نئیں دیندے ۔
ثقافت تے معیشت
[سودھو]آچے خود نوں چڑھدے دکھنی ایشیاء دی پہلی مسلم ریاست پسائی (پٹانی بادشاہت) دا وارث سمجھدا سی تے مالاکا دے کیتھولک سعائی پرتگیزیاں دے قبضے چ جان دے مگروں ،ایتھے اسلامی تبلیغ دا کم جاری رکھئیا ۔ ایہہ خود نوں مکہ دا برانڈا (برآمدہ) آکھدا سی تے ایہہ اسلامی تعلیمات دا مرکز بن گئیا تے قرآن مجید تے دوجیاں اسلامی کتاباں ملایا بولی چ ترجمہ کیتیاں گئیاں ۔
ایتھے دا قابل ذکر مفکراں چ حمزہ پانسوری ، پاسائی دا سمش الدین ، سینگکل دا عبد الرؤف تے اک ہندستانی نور الدین الرانینی سن ۔
سلطان
[سودھو]- علی موغایت سیاح (1496ء توں 1528ء)
- صلاح الدین (1528ء توں 1537ء)
- علاؤ الدین القہار (1537ء توں 1568ء)
- محمد داؤد شاہ (1874ء توں 1903ء) آخری
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ایم ۔ سی ۔ ریکلیفز :جدید انڈونیشیا دی سن 1300ء توں تریخ ، دوجا اڈیشن ۔ سٹینڈفورڈ یونیورسٹی پریس ، 1994ء
باہرلے جوڑ
[سودھو]سولو · آچے · ماگوئینداناو · برونائی · پٹانی · کیداہ(قداح) · اساہان