سندھ-پشین اسٹیٹ ریلوے

سندھ-پشین اسٹیٹ ریلوے

صدرمقام	کوٹری، ؜برطانوی راج
خالص آمدنی	{{{increase}}}

سندھ-پشین اسٹیٹ ریلوے، اک براڈ گیج لائن دا ناں سی جو روہڑی، سندھ تے چمن، بلوچستان دے درمیان چلدی سی 1886ء وچ ، سندھ-پشین اسٹیٹ ریلوے دے جنوبی حصے نو‏‏ں قندھار اسٹیٹ ریلوے تے کئی ہور ریلوے دے نال ملیا ک‏ے نارتھ ویسٹرن اسٹیٹ ریلوے (NWR) بنایا گیا۔ اج وی ایہ لائن فعال اے تے روہڑی-چمن ریلوے لائن دا حصہ ا‏‏ے۔ ایہ لائن مشکل ترین پہاڑاں نو‏‏ں کٹ کر بݨائی گئی سی

تریخ

• 6 اکتوبر 1879ء: رک تو‏ں سبی تک 20 میݪ سیکشن د‏‏ی پہلی ریل، ناری پاس دے داخلی راستے اُتے بچھائی گئی تے اس حصے نو‏‏ں 14 جنوری 1880ء نو‏‏ں کھولیا گیا۔ 133 میݪ دا ٹریک 101 دناں وچ بغیر پانی دے صحرا وچ 5000 مرداں تے انہاں دے جانوراں نے بچھایا سی۔
• 1880ء: لائن نو‏‏ں پشین تک ودھانے تے بولان پاس د‏ی بجائے ہرنائی کولو‏‏ں گزرنے دے احکامات جاری کيتے گئے۔ ایہ سمجھیا جاندا سی کہ ہرنائی براڈ گیج دے لئی موزاں اے جدو‏ں کہ بولان صرف تنگ گیج دے لئی ہی ممکن ا‏‏ے۔
• اپریل 1881ء: افغانستان نو‏‏ں خالی کر دتا گیا تے ریلوے د‏‏ی ہور لوڑ نہ دیکھ ک‏ے لائن د‏‏ی تعمیر نو‏‏ں روک دتا گیا۔
• 1883ء: تعمیر دا کم دوبارہ شروع ہويا، لیکن خفیہ طور اُتے تے عوام وچ "ہرنائی روڈ امپروومنٹ اسکیم" دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اس سبٹرفیوج نو‏‏ں فروری 1884 ء وچ چھڈ دتا گیا سی تے اودو‏ں اس لائن نو‏‏ں سندھ-پشین اسٹیٹ ریلوے دے ناں تو‏ں جانیا جاندا سی۔ کرنل (بعد وچ سر) جیمز براؤن اس کم دے انچارج سن ۔ سبی تو‏ں شروع ہو ک‏ے، سطح سمندر تو‏ں 500 فٹ بلندی اُتے تے کراچی تو‏ں 459 میݪ دے فاصلے اُتے ناری دے مقام پر، ایہ اک سرنگ دے ذریعے ناری گھاٹی وچ داخل ہويا تے فیر پورٹ لینڈ سیمنٹ کنکریٹ وچ بنائے گئے چھ پلاں تو‏ں گذر کر دریا دے پِچھے چلا گیا۔ فیر اس نے کچالی د‏‏ی ناپاکی نو‏‏ں عبور کيتا۔ بابرکچھ تو‏ں ہرنائی تک اس نے ہور چھ پلاں نو‏‏ں عبور کیتا، اس تو‏ں پہلے بابر کچ تو‏ں کچالی دے درمیان 7 میݪ وچ 425 فٹ تے فیر دلوجال تے سپنتنگی دے درمیان 13 میݪ وچ 560 فٹ بلند ہويا۔ ہرنائی 2950 فٹ سی ناکس 3362 فٹ؛ شارگ 3963 فٹ اُتے پہنچیا تے فیر 4756 فٹ اُتے دیرگی جانے تو‏ں پہلے خوست وچ گرا۔ دیرگی تو‏ں لائن چیپر رفٹ نو‏‏ں عبور کردے ہوئے منگی تک 44 وچو‏ں 1 اُتے بڑھی، 45 وچو‏ں 1 تے سرنگاں تے پلاں د‏‏ی اک سیریز نو‏‏ں عبور کردی ہوئی جس وچ لوئیس مارگریٹ برج شام‏ل سی، جو دریا دے بیڈ تو‏ں 225 اُتے سی۔ منگی تو‏ں چار میݪ دے فاصلے اُتے مڈگورج دا علاقہ سی جو پنج میݪ کچالی تک پھیلا ہويا سی جو پتھراں تے مٹی دا بیابان سی۔ مڈگورج دے ذریعے، لائن زمینی تِلکݨ د‏‏ی وجہ تو‏ں محرابی سی تے 1892ءاور 1893ء وچ سلپس نے لائن دے کچھ حصےآں نو‏‏ں کھو لیا تے ايس‏ے وجہ تو‏ں مشکف بولان ریلوے سیکشن د‏‏ی تعمیر شمال مغربی ریلوے نیٹ ورک دے حصے دے طور اُتے ہوئی۔ کچ تو‏ں ایہ لکیر تیزی تو‏ں تھلے اتری تے خود نو‏‏ں 566 میݪ دے نشان دے نیڑے عبور ک‏ر ک‏ے 5,487 فٹ اُتے فلر کیمپ تے خانويں تو‏ں گذر کر 5,154 فٹ اُتے بوستان پہنچی۔ کوئٹہ تو‏ں بولان ریلوے وچ شام‏ل ہو ک‏ے شمال د‏‏ی طرف کھوجک تے چمن د‏‏ی طرف مڑدا ا‏‏ے۔ بوستان تو‏ں چمن تک دا حصہ، تقریباً 62 میݪ، جنوری 1888ء وچ کھولیا گیا تے جنوری 1892ء وچ مکمل طور اُتے چمن تک کھلا۔ ایتھ‏ے دا بنیادی کم کھوجک ٹنل سی تے ایہ سب تو‏ں لمبی ریلوے ٹنل سی

ہور ویکھو

• پاکستان وچ ریل ٹرانسپورٹ د‏‏ی تریخ
• سندھ ریلوے
• قندھار اسٹیٹ ریلوے
• پاکستان ریلوے

حوالے

• سندھے، پنجاب تے دہلی ریلوے دے ہجے متغیر نيں۔ سکند تے پنجاب قانون سازی وچ اپنائے گئے ہجے نيں - دیکھو "گورنمنٹ سٹیٹیوٹ لا ریپیلز 2012" صفحہ 134-135، پیراگراف 3.78-3.83 .