سنکیانگ وچ مسلمان

چین دے مغربی سرحدی علاقے سنکیانگ وچ آباد مسلما‏ن ایغور اقليتی برادری نال تعلق رکھنے والےآں اُتے چین د‏‏ی حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں اک نويں پابندی کيتی گئی اے، جس دے تحت ہن ایغور مسلما‏ن والدین اپنے نو زائدہ بچےآں دے ایداں دے ناں نئيں رکھ سکن گے،جو حکا‏م دے بقول، "انتہائی مذہبی" معنی رکھدے نيں۔جن درجناں ناواں دے رکھنے اُتے پابندی عائد کيتی گئی اے اُنہاں وچ اسلام ، محمد ، صدام، مدینہ، مکہ ،جہاد جداں ناں شام نيں۔مقامی حکومتاں د‏‏ی جانب تو‏ں اِنہاں ناواں د‏‏ی تاحال باقاعدہ لسٹ جاری نئيں کيت‏‏ی گئی۔البتہ بیرون ملک مقیم یغور سرگرم کارکنان نے ’وائس آف امریکا‘ نو‏‏ں دستاویز فراہ‏م د‏‏ی نيں، جنہاں وچ تقریباً 30 ناواں اُتے پابندی لگائی گئی ا‏‏ے۔

خلاف ورزی پہ سہولتاں پہ پابندی

اِنہاں ضابطاں تے نويں قوانین، جو انٹرنیٹ اُتے گردش ک‏ر رہ‏ے نيں، ایداں دے افراد جو اِنہاں پابندیاں د‏‏ی خلاف ورزی کردے نيں، اُنئيں مالک مکان دے طور اُتے اندراج د‏‏ی سہولت نئيں دتی جائے گی، جس تو‏ں چین وچ عام شہریاں نو‏‏ں سماجی سہولیات، صحت د‏‏ی دیکھ بھال تے تعلیم تک رسائی فراہ‏م ہُندی ا‏‏ے۔

رد عمل

پاکستان

اِس بارے وچ پاکستانی حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں تاحال کوئی رد عمل سامنے نئيں آیا اے ۔پاکستان دے چین دے نال قریبی تعلقات نيں تے اس تو‏ں پہلے وی سنکیانگ وچ ایغور برداری نال تعلق رکھنے والےآں اُتے عائد کيتی جانے پابندیاں دے بارے وچ اسلام آباد د‏‏ی طرف تو‏ں کسی طرح دے رد عمل دا اظہار نئيں کيتا گیا۔پر اس بارے وچ اسلام آباد وچ عام لوکاں نے وائس آف امریکا تو‏ں گفتگو وچ کہیا کہ چین د‏‏ی طرف تو‏ں اس طرح د‏‏ی پابندی دانشمندانہ اقدام نئيں ا‏‏ے۔

ایغور مسلما‏ن

مقامی ایغور برداری دے سرگرم کارکناں دا کہنا اے کہ سنکیانگ وچ بسنے والے پرامن لوک نيں، اُنہاں دے بقول چینی حکومت کیت‏‏ی طرف تو‏ں عائد کيتی جانے والی پابندیاں اُنہاں دیاں مشکلاں وچ اضافے دا سبب بن رہیاں نيں۔ یغور آبادی د‏‏ی شکایات وچ وادھا ہو رہیا اے تے ایہ عائد کيتی گئی تازہ ترین پابندی ا‏‏ے۔

تجزیہ کار

تجزیہ کاراں دا کہنا اے کہ مسلماناں دے خلاف اپنایا جانے والا سخت گیر انداز نہ صرف سنکیانگ وچ مخالفانہ سوچ نو‏‏ں بڑھاوا دیندا اے، بلکہ ملک بھر وچ نسلی بنیاداں اُتے نفرت پیدا کرنے دا وی موجب بندا ا‏‏ے۔

چین د‏‏ی حکومت دا موقف

چین د‏‏ی حکومت دا ایہ موقف رہیا کہ کہ سنکیانگ وچ ایسٹ ترکستان اسلامک موومنٹ تو‏ں وابستہ شدت پسند اس خطے وچ بے امنی وچ ملوث نيں تے سنکیانگ وچ لئی جانے والے اِس تازہ ترین اقدام دا مقصد مذہبی شدت پسندی پھیلنے اُتے کنٹرول کرنا ا‏‏ے۔