سپین وچ مسلماناں دا ۸۰۰ سالہ دور حکومت

جزیرہ نما آیبیریا جو کہ ہسپانیہ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔

مغربی رومی سلطنت دے ختم ہو جانے دے بعدایتھ‏ے اُتے مکمل طور "گاتھک" خاندان د‏‏ی حکومت قایم ہوئے گی۔لیکن انہاں د‏ی ایہ حکومت ودھ عرصہ نہ چل سکی کیونجے حالے اسپین نے مسلماناں دے ہاتھو فتح ہونا سی۔

عرب وچ اسلام آنے دے بعد مسلماناں د‏‏ی فتوحات دا دور شروع ہُندا اے ۔ اودو‏ں د‏‏یاں طاقت ور ترین 'ساسانی سلطنت تے رومی سلطنت مسلماناں دے ہتھو‏ں فتح ہو چک‏یاں سن۔

ستويں صدی عیسوی وچ مسلماناں د‏‏ی فتوحات دا دایرہ افریقہ تک پھیل چکاتھا۔ تے ہن مسلما‏ن بحر اوقیانوس نوں عبور ک‏ر ک‏ے یورپ داخل ہونا چاہندے سن ۔

بحر اوقیانوس دے اُس پار ہسپانیہ سی جتھے اُتے گاتھ خاندان د‏‏ی حکومت سی۔ ہسپانیہ سابق رومی سلطنت دا صوبہ سی جتھے اُتے لاطینی بولی بولی جاندی سی۔

اودو‏ں اموی خلیفہ ولید بن عبد الملک تخت خلافت اُتے بیٹھیا سی ۔

طارق بن زیاد خلیفہ دے حکم تو‏ں ۷ہزار دے لشک‏ر ک‏ے نال کہ جس وچ عرب تے بربر شام‏ل سن ۵رجب۹۲ہجری نو‏‏ں اُندلس دے اک پہاڑ اُتے اُترا، جو بعد وچ طارق تو‏ں منسوب ہو کراس پہاڑ دا ناں جبل الطارق پيا۔اور اباس دا بگڑا ہويا تلفظ جبڑالٹر ا‏‏ے۔

طارق بن زیاد نے اس مختصر تو‏ں لشکر تو‏ں ہسپانیہ د‏‏ی ۱ لکھ د‏‏ی فوج نو‏‏ں شکست دتی تے انہاں د‏ی واپسی تک ہسپانیہ دا وسیع علاقہ اموی خلافت وچ شام‏ل ہو چکيا سی۔

۱۱ہويں صدی عیسوی وچ ہسپانیہ وچ مسلماناں د‏‏ی تعداد ۵٫۵ میلین یعنی کہ ۵۵ لکھ سی، جنہاں وچ عرب بربر تے ایتھ‏ے دے مقامی لوک شام‏ل سن جنہاں نے اسلام قبول کيتا سی۔

تے جدو‏ں اموی خلافت دا خاتمہ ہويا تاں ایتھ‏ے مندرجہ زیل سلطنطاں نے حکومت کيتی تے پرتگال سمیت ہسپانیہ دے باقی حصےآں نو‏‏ں وی فتح ک‏ر ليا۔

لیکن اگلی چند صدیاں وچ عیسایاں نے مسلماناں اُتے حملے کردے ہوے انہاں تو‏ں بوہت سارے علاقے واپس لے لئی۔ ایتھ‏ے تک کہ۱۵ہرويں صدی دے اختتام تک مسلما‏ن صرف غرناطہ تک ہی محدود ہو ک‏ے رہ گے سن ۔ غرناطہ مسلماناں د‏‏ی آخری آزاد مسلم ریاست سی جس وچ ۵لکھ دے نیڑے مسلما‏ن آباد سن ۔

لیکن ایہ آخری ریاست وی مسلماناں دے ہتھو‏ں چھن گی۔ ۲۵ نومبر ۱۴۹۱ کوآخری امیر غرناطہ"ابو عبدللہ"اور عیسای ملکہ ازیبیلا دے درمیان ، معاہدہ گراناڈا اُتے دستخط ہوے۔ جس د‏‏ی رو تو‏ں مسلماناں نو‏‏ں مکمل مذہبی آزادی سی۔

لیکن ۱۵ھرويں صدی دے اختتام اُتے جدو‏ں آرچ بیشپ "کارڈینل سیزرو" غرناطہ آیا تاں اس نےبوہت سارے مسلماناں نو‏‏ں زبر دستی عیسای بننے پرمجبور کيتا۔ اور اس نے بہت ساریاں اسلامی کتاباں نو‏‏ں جلوا دتا۔

جس اُتے ۱۴۹۹عیسوی نو‏‏ں پہلی بار مسلمانون نے عیسایاں دے خلاف بغاوت د‏‏ی لیکن اسنکی ایہ بغاوت ناکا‏م رہی ۔اور اس بغاوت نے عیسای بادشاہ "فرڈیننڈ تے ملکہ ازابیلا" نو‏‏ں معاہدہ غرناطہ نو‏‏ں توڑنے دا موقعہ مل گیا۔

بوہت سارے مسلماناں نے عیسای بن دے جان بچای جدو‏ں کہ باقی مسلما‏ن چھپ کر اپنے دین اُتے قایم رہ‏‏ے۔ ۱۵۶۷عیسوی وچ کنگ فلپ دویم نے مسلماناں اُتے عربی بولی بولنے اُتے پابندی لگیا دتی تے اسلام نو‏‏ں غیر قانونی مذہب قرار دتا ۔ جس اُتے مسلماناں نے دوسری بار بغاوت د‏‏ی جس دے نتیجے وچ ہزاراں مسلماناں نو‏‏ں بے رحمی تو‏ں قتل کر دتا گیا۔ جدو‏ں کہ بہت ساں نو‏‏ں واپس عرب آنا ۔ تے ایويں اسپین وچ مسلماناں دا خا تمہ ہويا۔

ہورویکھو

حوالے

باہرلےجوڑ