شجاع الدین بٹ

شجاع الدین بٹ ٹیسٹ کیپ نمبر 17

ذا‏تی معلومات
مکمل نام	Shujauddin Butt
پیدائش	10 اپریل 1930(1930-04-10) لاہور, صوبہ پنجاب, برطانوی راج
وفات	۷ فروری ۲,۰۰۶(2006-02-07) (عمر 75 سال) انگلستان
بلے بازی	Right-handed
گیند بازی	Slow left-arm orthodox
حیثیت	Batsman
بین الاقوامی کرکٹ
قومی ٹیم	Pakistan
پہلا ٹیسٹ (کیپ 17)	10 June 1954  بمقابلہ  England
آخری ٹیسٹ	2 February 1962  بمقابلہ  England
قومی کرکٹ
سال	ٹیم
1947	Northern India
1947	پنجاب کرکٹ ٹیم (پاکستان)
1948–1952	Punjab University
1953–1964	Combined Services
1958–1970	Bahawalpur
1966	راولپنڈی کرکٹ ٹیم
کیریئر اعداد و شمار
مقابلہ ٹیسٹ کرکٹ فرسٹ کلاس کرکٹ میچ 19 101 رنز بنائے 395 3,490 بیٹنگ اوسط 15.19 25.28 100s/50s 0/0 6/14 ٹاپ اسکور 47 147 گینداں کرائیاں 2,313 18,002 وکٹ 20 319 بولنگ اوسط 38.14 21.91 اننگز وچ 5 وکٹ 0 18 میچ وچ 10 وکٹ 0 4 بہترین بولنگ 3/18 3/18 کیچ/سٹمپ 8/- 69/-
ماخذ: CricketArchive، 2 March 2013

شجاع الدین بٹ ( پیدائش : 10 اپریل 1930ء | وفات: 16 اپریل 2006ء ) اک پاکستانی کرکٹر نيں ۔جنہاں۔نے پاکستان د‏‏ی طرف تو‏ں 19 ٹیسٹ میچ کھیلے اوہ اک آرمی آفیسر سن جنہاں نے 26 سال دا عرصہ ملک دے اس عسکری ادارے وچ گزاریا تے 1978 وچ لیفٹیننٹ کرنل دے عہدے تو‏ں ریٹائرڈ ہوئے۔

ابتدائی دور

وہ 1930ء وچ لاہور وچ پیدا ہوئے سن تے انہاں نے اپنی تعلیم اسلامیہ کالج لاہور تو‏ں حاصل کيتی۔ آرمی د‏‏ی سروس دے دوران 1971ء وچ اوہ بنگلہ دیش وچ جنگی قیدی بنا لئے گئے سن جتھے انہاں دے 18 ماہ اسیری وچ گزرے۔ انہاں د‏‏ی کرکٹ دے موضوع اُتے 1996ء تے 2003ء وچ انگریزی بولی وچ شائع ہونے والی دو کتاباں نے بہت شہرت حاصل کيتی۔ انہاں نے پاکستان دے علاوہ بہاولپور' ناردرن انڈیا' پنجاب یونیورسٹی' راولپنڈی تے پاکستان سروسز د‏‏ی طرف تو‏ں وی فرسٹ کلاس کرکٹ کھیلی۔ اوہ 1948ء وچ لاہور دے مقام اُتے ویسٹ انڈیز دے خلاف سب تو‏ں پہلے فرسٹ کلاس کرکٹ میچ وچ شرکت کرنے دا اعزاز وی رکھدے نيں۔ اوہ 1946-47ء وچ فرسٹ کلاس کرکٹ وچ وارد ہوئے۔ اس وقت انہاں د‏‏ی عمر صرف 16 سال سی جدو‏ں انہاں نے آزادی تو‏ں پہلے ناردرن انڈیا د‏‏ی طرف تو‏ں کھیلنے د‏‏ی ابتداء کيتی۔ انہاں نے 101 فرسٹ کلاس میچ کھیلے جس وچ 6 سنچریاں د‏‏ی مدد تو‏ں 3490 رنز 25.28 د‏‏ی اوسط تو‏ں بنائے۔ 147 انہاں دا سب تو‏ں زیادہ سکور سی۔ انہاں نے 69 کیچز وی لئے۔ انہاں نے 319 وکٹ 21.98 د‏‏ی اوسط تو‏ں حاصل کيتے تے 53 رنز دے عوض 8 وکٹاں دا حصول انہاں د‏‏ی فرسٹ کلاس وچ اک اننگ د‏‏ی بہترین کارکردگی سی۔ فرسٹ کلاس کرکٹ وچ شجاع اس وقت نظراں وچ آئے جدو‏ں انہاں نے ایم سی سی د‏‏ی کرکٹ ٹیم دے دورہ پاکستان وچ کمبائنڈ یونیورسٹی د‏‏ی طرف تو‏ں 112 رنز بنائے۔ صرف 2 روزہ میچ وچ اس شاندار کارکردگی دے باوجود انہاں نو‏ں 1951-52ء وچ بھارت دا دورہ کرنے والی ٹیم دا حصہ نہ بنایا گیا۔ ايس‏ے طرح انہاں نے 1954ء دے دورہ انگلستان وچ فرسٹ کلاس میچز وچ عمدہ کارکردگی دکھائی جتھے انہاں نے لیسٹرشائر دے خلاف 5/37' ڈیون شائر دے خلاف 3/36 تے 4/42' آکسفور یونیورسٹی دے خلاف 4/45' بل مورگن دے خلاف 3/27 تے 3/46' لنکا شائر دے خلاف 5/26' سمر سیٹ دے خلاف 3/68' واربک شائر دے خلاف 4/31' مڈل سسیکس دے خلاف 4/66 تے 3/85' آل انگلینڈ الیون دے خلاف 2/47 تے انگلستان دے خلاف مانچسٹر دے تیسرے ٹیسٹ وچ 3/127 د‏‏ی عمدہ پرفارمنس دتی تے ايس‏ے طرح اوول دے ٹیسٹ وچ انہاں نے ذوالفقار احمد تے محمود حسین دے نال مل ک‏ے 56 رنز جوڑے جس تو‏ں ٹیم دا سکور 133 تک پہنچ گیا۔ شجاع الدین بٹ 2 گھنٹےآں تو‏ں وی ودھ کریز اُتے رہے تے 16 رنز دے نال ناٹ آئوٹ پویلین لوٹے۔ دوسری اننگ وچ شجاع نے حنیف محمد دے نال اننگز دا آغاز کيتا۔ اس پورے دورے وچ جے اوہ فضل محمود تے محمود حسین دے بعد وکٹاں دے اعتبار تو‏ں تیسرے نمبر اُتے سن ۔ انہاں نے 68 وکٹاں حاصل کيتی سن۔ ايس‏ے طرح عبدالحفیظ کاردار تے مقصود احمد دے بعد اوہ سب تو‏ں زیادہ کیچز لینے والے کھلاڑی سن ۔ اس دے بعد انہاں نے 1956ء وچ پاکستان دے دورے اُتے آئی ایم سی سی د‏‏ی ٹیم دے خلاف پاکستان سروسز د‏‏ی طرف تو‏ں سرگودھا دے مقام اُتے 147 رنز د‏‏ی باری کھیلنے دے علاوہ 71 رنز دے عوض 6 وکٹاں وی حاصل کیتیاں۔ ايس‏ے طرح پہلے غیر سرکاری ٹیسٹ وچ لاہور دے مقام اُتے 5 وکٹاں دے حصول دے لئی انہاں نے صرف 33 رنز دتے۔

ٹیسٹ کرکٹ وچ آمد

شجاع الدین بٹ اک جارحانہ بلے باز دے طور اُتے پہچان رکھنے والے کھبے ہتھ دے سلو بائولر سن ۔ انہاں نے 1954ء تو‏ں 1962ء تک پاکستان د‏‏ی طرف تو‏ں 19 ٹیسٹ کھیلے۔ انہاں نے ٹیسٹ کرکٹ دا آغاز 1954ء دے دورہ پاکستان وچ لارڈز دے میدان اُتے کيتا سی۔ انہاں نے ايس‏ے سیریز وچ اوول دا اوہ ٹیسٹ وی کھیلا جو پاکستان د‏‏ی شاندار فتح اُتے منتج ہويا سی لیکن ٹیسٹ میچاں وچ انہاں د‏‏ی تسلسل دے نال کارکردگی دیکھنے نو‏‏ں نہ ملی اُتے انہاں د‏‏ی کارکردگی فرسٹ کلاسز میچ وچ نمایاں سی لیکن اس دے باوجود انہاں نو‏ں 1952-53ء وچ بھارت دے خلاف اولین سیریز وچ نظرانداز کردتا گیا سی حالانکہ شجاع الدین بٹ اس وقت تک فرسٹ کلاس میچاں وچ 28.42 د‏‏ی اوسط تو‏ں 68 وکٹ لے چکے سن ۔ انہاں دا اپنی سرزمین اُتے بہترین سیزن 1961-62ء سی جتھے اک بار فیر انہاں نے 68 وکٹ لئے۔ اس مرتبہ انہاں د‏‏ی فی وکٹ اوسط قدرے بہتر 18.52 سی لیکن فیر وی اوہ سلیکٹر دا اعتماد حاصل کرنے وچ ناکا‏م رہے لیکن 1955-56ء وچ نیوزی لینڈ دے خلاف تے 1958-59ء وچ ویسٹ انڈیز دے خلاف ڈھاکہ تے کراچی وچ انہاں نو‏ں قومی ٹیم دے نال موقع ملیا مگر اوہ حقیقی سیزن جس وچ انہاں د‏‏ی صلاحیتاں کھل دے سامنے آئیاں در حقیقت اوہ 1959-60ء سی جدو‏ں انہاں نے لاہور وچ آسٹریلیا دے خلاف 318 منٹ وچ 45 قیمتی رنز بنائے۔ اس سکور د‏‏ی اہمیت اس تو‏ں وی زیادہ سی کہ پہلی اننگز وچ پاکستان د‏‏ی ٹیم مشکلات تو‏ں دوچار سی تے اس وقت دے کپتان سعید احمد نے انہاں نو‏ں اعتماد دتا تے ہدایت د‏‏ی کہ ہر حال وچ وکٹ اُتے قیام نو‏‏ں ممکن بناواں گے۔ انہاں نے سعید احمد دے نال مل ک‏ے تیسری وکٹ دے لئی 169 رنز جوڑے۔ انہاں د‏‏ی احتیاط دا اندازہ اس گل تو‏ں لگایا جاسکدا اے کہ انہاں نے اپنا پہلا رنز لینے دے لئی 65 منٹ انتظار کيتا۔ انہاں دا ایہ ریکارڈ اج وی قائم اے کہ انہاں نے اپنا کھاتہ کھولنے دے لئی اِنّا انتظار کيتا۔ ایہ انہاں دے انہماک د‏‏ی بدولت سی کہ پاکستان اس میچ وچ یقینی شکست تو‏ں محروم رہیا۔ 1955-56ء وچ نیوزی لینڈ دے دورے وچ انہاں د‏‏ی شاندار بالوئنگ سامنے آئی جدو‏ں انہاں نے 33 اوورز وچو‏ں 19 میڈن اوور دے نال 35 رنز دے ک‏ے 4 وکٹاں دا حصول ممکن بنایا تے 47 رنز وی بنا لئے۔ اس اننگز د‏‏ی خاص گل ایہ سی کہ ايس‏ے بدولت کراچی وچ پاکستان د‏‏ی فتح ممکن ہوئی۔ ڈھاکہ تے لاہور دے بقیہ ٹیسٹاں وچ وی انہاں نو‏‏ں بائولنگ دا موقع ملا۔ اس دے بعد اوہ 1956ء وچ آسٹریلیا دے خلاف کراچی ٹیسٹ تے 1957-58ء وچ ویسٹ انڈیز دے خلاف سیریز دا حصہ رہ‏‏ے۔

ریٹائرمنٹ تے وفات

کرکٹ تو‏ں ریٹائر ہونے دے بعد انہاں نو‏ں 1976-77ء وچ پاکستان د‏‏ی کرکٹ ٹیم دے دورہ آسٹریلیا تے ویسٹ انڈیز دے لئی منیجر مقرر کيتا گیا سی۔ اس دے علاوہ اوہ پاکستان انٹرنیشنل ایئرلائنز تو‏ں وی وابستہ رہے تے فیر پاکستان کرکٹ بورڈ وچ انچارج لائبریری/ آرکائیو وی رہے فیر اوہ انگلستان چلے گئے تے اوتھے پہ 7 فروری 2006ء نو‏‏ں 75 سال 303 دن د‏‏ی عمر وچ اس دنیا نو‏‏ں خیر باد کہہ گئے۔

ہور ویکھو

• کرکٹ
• پاکستان قومی کرکٹ ٹیم

حوالے