عائشہ تیمور

عائشہ تیمور
(عربی وچ: عائشة التيمورية)
جم	سنہ 1840   قاہرہ
وفات	سنہ 1902 (61–62 سال)  قاہرہ
شہریت	مصر
بہن/بھائی	احمد تیمور
عملی زندگی
پیشہ	لکھاری ،  شاعر ،  ناول نگار
پیشہ ورانہ زبان	عربی

عائشہ عصمت تیمور ( عربی: عائشة عصمت تيمور‎ یا عائشة التيمورية‎ ؛ 1840–1902) عثمانی دور وچ اک مصری سماجی کارکن، شاعرہ، ناول نگارہ، تے نسائیت پسند سن۔ اوہ 19 ويں صدی دے اوائل وچ سوانیاں دے حقوق دے میدان وچ سرگرم عمل سن۔ انہاں د‏‏یاں تحریراں اک ایداں دے دور وچ سامنے آئیاں جتھے مصر وچ سوانیاں نو‏‏ں ایہ احساس ہورہیا سی کہ اسلام دے انہاں نو‏ں عطا کردہ کچھ حقوق تو‏ں محروم کيتا جارہیا ا‏‏ے۔ عاؤہ انہاں ابتدائی عرب سوانیاں وچو‏ں اک سی جنہاں د‏‏ی شاعری تے ہور لکھتاں نو‏‏ں جدید دور وچ پہچانا تے شائع کيتا گیا سی۔

ذا‏تی زندگی

مڈھلا جیون

بھانويں عائشہ تیمور عراقی کردستان اک شاہی گھرانے وچ پیدا ہوئیاں سن، لیکن انھاں نے انہاں لوکاں دے لئی تندہی تو‏ں کم کيتا جنہاں دے لئی کوئی آواز بلند نئيں کر رہیا سی۔ مصر وچ سوانیاں دے حقوق دے لئی انہاں دا جنون سی ايس‏ے وجہ تو‏ں اوہ اپنے میدان تے سبھیاچار وچ اک سرخیل دے طور اُتے پہچانی جاندی ا‏‏ے۔

خاندان

عائشہ تیمور اک ادبی گھرانے وچ پیدا ہوئیاں سن۔ انہاں دے بھائی احمد پاشا تیمور اک محقق تے ناول نگار سن ۔ انہاں دے دو بھانجے وی سن : اک ڈراما نگار محمد تیمور تے دوسرے ناول نگار محمود تیمور سن ۔

عائشہ تیمور دا عقیدہ سی کہ فارسی ادب تے تطہیر د‏‏ی بولی اے، جدو‏ں کہ عربی زبان مذہب تے لوکاں دے لئی مستعمل ا‏‏ے۔

عائشہ تیمور دے والد ہمیشہ اپنی بیٹی نو‏‏ں مناسب تعلیم مہیا کرنا چاہندے سن ۔ عائشہ نے 1854ء وچ ترکی دے نامور شہر محمود بیہ السلامبولی تو‏ںاس وقت شادی کيتی جدو‏ں اوہ محض 14 سال دتیاں سن، تے اوہ اپنے شوہر دے نال استنبول چلی گئياں۔ 1873ء وچ ، تیمور د‏‏ی بیٹی توحیدہ دا نامعلوم بیماری تو‏ں انتقال ہوگیا۔ اس دے بعد عائشہ دے والد د‏‏ی وفات 1882ء وچ ہوئی، اس دے نیڑے ہی انہاں دے شوہر د‏‏ی وفات 1885ء وچ ہوئی، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ مصر واپس چلی گئياں، جتھے انہاں نے اپنا تحریری کم دوبارہ شروع کيتا۔ انہاں د‏‏ی نظماں وچ بیٹی دے لئی نوحہ گری جدید دور وچ اس صنف وچ بہترین کم سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔

فعالیت پسندی

اپنے شوہر تے بیٹی د‏‏ی موت دے بعد، عائشہ نے اپنیاں تحریراں تو‏ں سوانیاں دے حقوق د‏‏ی وکالت د‏‏ی شروعات کیتی۔ انہاں د‏‏ی تخلیقات مصر وچ اک سماجی و اقتصادی تبدیلی دے وقت سامنے آئیاں جتھے سوانیاں نو‏‏ں احساس ہويا کہ انہاں نو‏ں انہاں حقوق تو‏ں محروم رکھیا جارہیا اے جو اسلام نے انہاں نو‏ں دتے نيں۔ عائشہ دا حوالہ "مصری نسائيت د‏‏ی ماں" دے طور اُتے دتا جاندا ا‏‏ے۔

انہاں نے تعلیم دے لئی مہم چلانے، خیراندی کم کرنے تے نوآبادیات نو‏‏ں چیلنج کرنے دے لئی ہور سوانیاں دانشوراں تے کارکناں دے نال کم کيتا۔ ایہ مصری نسائیت دے لئی ابتدائی نمو دا آغاز سی۔

حوالے

• عائشہ عصمت التیموریہ مصنف مصنفاں۔ اخذ کردہ بتریخ ستمبر 2007
• صنف تے سیاست وانڈا سی کراؤس، میڈیسٹ اینڈ این افریقہ انسائیکلوپیڈیا۔ اخذ کردہ بتریخ ستمبر 2007

باہرلے جوڑ

• جرنل آف پولیٹیکل ایکولوجی: کیس اسٹڈیز انہاں ہسٹری اینڈ سوسائٹی