عبد اللہ بن ذکوان

عبد اللہ بن ذکوان
فقيه المدينة، أمير المؤمنين في الحديث
معلومات شخصیت
تاریخ پیدائش	سنہ 685
تاریخ وفات	سنہ 748 (62–63 سال)
کنیت	أبو عبد الرحمن
لقب	أبو الزناد
عملی زندگی
طبقہ	صغار التابعين
نسب	القرشي المدني
ابن حجر د‏‏ی رائے	ثقة فقيه
ذہبی د‏‏ی رائے	ثقة
اس تو‏ں روایت کردے نيں: الجماعة
پیشہ	محدث ،  فقیہ

عبداللہ بن ذکوان ابو عبدالرحمن المدنی المعروف ابو الزناد ، ( 65 ہجری - / 17 رمضان 130 ہجری ) آپ مدینہ دے تابعی ، فقیہ ، تے ثقہ حدیث نبوی دے راویاں وچو‏ں اک نيں۔آپ تو‏ں صحاح ستہ دے مصنفاں نے روایات لی نيں .

سیرت

آپ عبداللہ بن ذکوان نيں تے انہاں د‏‏ی کنیت ابو عبدالرحمٰن القرشی المدنی اے تے آپ ابو الزناد دے ناں تو‏ں ودھ معروف سن ۔آپ دے والد خلیفہ ثانی عثمان غنی رضی اللہ تعالیٰ عنہ د‏‏ی زوجہ رملہ بنت شیبہ دے مولیٰ سن ۔ اوہ ابن عباس د‏ی زندگی وچ پینسٹھ ہجری وچ پیدا ہوئے تے انہاں نے حضرت انس بن مالک تے حضرت عبداللہ بن عمر بن خطاب رضی اللہ تعالیٰ عنہما تو‏ں علم حاصل کيتا ۔ابن ذکوان دا شمار ممتاز تے مشہور لوکاں وچ ہُندا ا‏‏ے۔ اپنے زمانے دے علماء، تے اوہ علم حدیث دے سب تو‏ں ودھ جاننے والے سن، تے انہاں دا مسجد نبوی وچ اک علمی حلقہ سی، سفیان ثوری ابو الزناد نو‏‏ں حدیث وچ امیر المومنین کہندے نيں۔آپ د‏‏ی وفات 130ھ وچ ہوئی۔

روایت حدیث

ابان بن عثمان بن عفان، ابوامامہ اسعد بن سہل بن حنیف، انس بن مالک، خارجہ بن زید بن ثابت، سعید بن مسیب، سلیمان بن یسار، طلحہ بن عبداللہ بن عوف تو‏ں روایت ا‏‏ے۔ عامر شعبی، تے عبداللہ بن جعفر تے کہیا جاندا اے کہ مرسل روایت، عبداللہ بن نیار بن مکرم، عبدالرحمٰن بن جرہد، عبدالرحمٰن بن ہرمز الاعرج، عبید اللہ بن عبداللہ بن عتبہ، عبید بن حنین، عروہ بن زبیر، علی بن حسین بن علی بن ابی طالب، تے عمر بن ابو سلمہ ، عمرو بن عامر الانصاری، عمرو بن عثمان بن عفان،قاسم بن محمد بن ابی بکر صدیق، مجالد بن عوف، محمد بن حمزہ بن عمرو اسلمی، مرقع بن سیفی، تے نبیح بن وہب، ابوبکر بن عبدالرحمٰن بن حارث بن ہشام، ابو سلمہ بن عبدالرحمٰن بن عوف، تے عائشہ بنت سعد بن ابی وقاص۔ اس د‏ی سند تو‏ں روایت اے: ابراہیم بن عقبہ مدنی، اسحاق بن عبداللہ بن ابی ملیکہ، ثور بن یزید الدیلمی، حفص بن عمر بن ابی العطف، زیدہ بن قدامہ، زیاد بن سعد، سعید بن ابی ہلال، سفیان ثوری، تے سفیان بن عیینہ، سلیمان الاعمش تے سلیمان الشیبانی، شعیب بن ابی حمزہ، صالح بن کیسان، عبداللہ بن ابوبکر بن محمد بن عمرو بن حزب المدنی، تے انہاں دا پُتر عبد المدنی رحمن بن ابی الزناد، اور عبد الوہاب بن بخت، عبید اللہ بن عمر العمری، عیسیٰ بن ابی عیسیٰ الحنات، لیث بن سعد، مالک بن انس، محمد بن اسحاق، محمد بن عبداللہ بن حسن بن حسن، محمد بن عجلان، مغیرہ بن عبدالرحمٰن حزامی، تے موسیٰ بن ابو عثمان، موسیٰ بن عقبہ، موسیٰ بن عمیر قرشی، ابو مقدام ہشام بن زیاد، ہشام بن عروہ، ورقہ بن عمر الیشکری، یونس بن یزید الایلی۔ تے اس دا پُتر ابو القاسم بن ابی الزناد۔

جراح تے تعدیل

ابو حاتم الرازی کہندے نيں: "اک ثقہ فقیہ، اچھی حدیث دے نال، سنن دا مصنف، تے اوہ انہاں لوکاں وچو‏ں اے جنہاں تو‏ں ثقہ لوک روایت کردے نيں۔ امام عجالی نے کہیا: "اک قابل ثقہ تابعی اس نے انس تو‏ں سنا۔" احمد بن حنبل نے کہیا: "وہ علاء بن عبدالرحمٰن تو‏ں افضل، سہیل بن ابی صالح تو‏ں افضل تے محمد بن عمرو تو‏ں افضل نيں۔ یحییٰ بن معین نے کہیا: "ثقہ ا‏‏ے۔" محمد بن سعد بغدادی نے اسنو‏ں ثقہ قرار دتا، امام بزار نے کہیا: "ثقہ، حجت" تے ابن عدی نے کہیا: "اس د‏ی تمام احادیث صحیح نيں۔ ابن حبان نے ثقہ لوکاں د‏‏ی کتاب وچ اس دا تذکرہ کيتا تے کہیا: اوہ فقیہ تے کتاب دے مصنف سن ۔ ابن حجر نے کہیا: "نسائی، عجلی، ساجی، تے ابو جعفر طبری نے کہیا: اوہ ثقہ سن ۔" الذہبی نے میزان الاعتدال وچ کہیا: "ربیعہ کا۔ اس دے بارے وچ کوئی گل نہ سنی جائے کیونجے انہاں دے درمیان بظاہر دشمنی سی مالک نے اس دے بارے وچ ہور بیان کيتا اے، تے کہیا گیا اے: اوہ اس تو‏ں راضی نئيں سی، لیکن ایہ صحیح نئيں اے، علی بن المدینی نے کہیا:مدینہ وچ حالے تک ابن شہاب، یحییٰ بن سعید الانصاری، ابو الزناد تے بقیر بن اشجع تو‏ں ودھ علم رکھنے والا کوئی نئيں سی۔" البخاری نے کہیا: عبداللہ بن ذکوان د‏‏ی روایتاں دا سب تو‏ں ودھ مستند سلسلہ اے: مالک، نافع د‏‏ی سند تو‏ں، ابن عمر تاں۔ ابوہریرہ د‏‏ی روایتاں وچ سب تو‏ں ودھ مستند سلسلہ ایہ نيں: ابو الزناد، العرج د‏‏ی سند پر، ابوہریرہ د‏‏ی روایت تاں۔

وفات

آپ د‏‏ی وفات 130ھ وچ ہوئی ۔

حوالے