عبید اللہ بن عبد اللہ بن عتبہ بن مسعود
| ست فقہائے مدینہ |
|---|
عبید اللہ بن عبد اللہ بن عتبہ : فقہ و حدیث دے انہاں ماہرین وچ شامل نيں جنہاں نوں فقہائے سبعہ کہیا جاندا اے۔
ناں تے قبیلہ
[سودھو]عبید اﷲبن عبد ا ﷲ بن عتبہ بن مسعودبنو ہذیل نال تعلق رکھدے سن ۔ عبید اﷲ دی کنیت ابو عبد اﷲ سی۔ ایہ قبیلہ اپنے جد ہذیل بن مدرکہ دے ناں توں موسوم سی تے قریش دی شاخ بنو زہرہ دا حلیف سی۔ مدرکہ اُتے عبید اﷲ دا شجرہ نبی صلی اﷲ علیہ وسلم دے شجرۂ مبارک توں جا ملدا اے۔ خزیمہ بن مدرکہ آپ دے جد سن ۔ عبید اﷲ دے دادا عتبہ بن مسعود جلیل القدر صحابی عبد اﷲ بن مسعودکے بھائی سن ۔
فقہائے سبعہ
[سودھو]عبید اﷲ فقہائے سبعہ مدینہ وچوں اک سن ۔
عبید اﷲ بن عبد اﷲ بن عتبہ نوں تابعین مدینہ دے طبقہ ثانیہ وچ شامل کيتا جاتااے۔ واقدی کہندے نيں: ’’عبید اﷲ ثقہ عالم تے فقیہ سن ۔ کئی احادیث دے راوی ہونے دے نال شاعر وی سن ۔"اہل رجال" نے انہاں دے تقویٰ تے کردا ر نوں سراہا اے ۔
علمی مقام
[سودھو]زہری عبید ﷲ بن عبد اﷲ دی خدمت وچ رہے۔ اوہ کہندے نيں ،’’ميں نے (علم دے ) چار سمندراں نوں دیکھیا اے ،انہاں وچوں اک عبید اﷲ بن عبد ﷲ سن ۔
عبید اﷲ دا حافظہ خوب تیز سی۔ خود فرماندے نيں :’’ميں نے جدوں وی حدیث سن کر یادکرنا چاہی تاں یاد ہوئے جاندی۔‘‘ ابو بکر بن عبدالرحمان مخزومی دی طرح عبید اﷲ بن عبد اﷲ بن عتبہ وی نابینا سن ۔
عبید ﷲ جذبات دے اظہار دے لئی اپنی شعری صلاحیت دا بھرپور استعمال کردے سن ۔ عبد اﷲ بن ذکوان کہندے نيں: ’’عبید اﷲ بن عبد اﷲ شعر کہندے سن، جدوں انہاں اُتے اعتراض کيتا جاتاتو جواب دیندے کہ ’’تواڈا کيتا خیال اے، جس دے سینے وچ جلن تے درد ہو، جے نہ تھوکے مر نئيں جائے گا؟‘‘
صحابہ نال محبت
[سودھو]عبید ﷲ صحابہ توں بہت محبت رکھدے سن کیوں کہ دین حق اسلام پیغمبر صلی اﷲ علیہ وسلم دے بعد انھی دے ذریعے توں مسلماناں تک پہنچیا سی۔ اک شخص عبید ا ﷲ دے پاس آکے بیٹھدا سی۔ انھاں معلوم ہويا، ایہ نبی صلی اﷲ علیہ وسلم دے اک صحابی نوں برا کہندا اے۔ اگلی بار اوہ آیا تاں عبید اﷲ نے اس دی طرف التفات نہ کيتا۔ اسنوں محسوس ہويا تاں کہیا، ’’اگر آپ میرا کوئی قصور سمجھدے نيں تاں معاف فرماواں۔‘‘ عبید ﷲ نے پُچھیا، ’’کیا تواناں اﷲ دے علم وچ شک اے ؟‘‘ جواب ملا، ’’اعوذ باﷲ، ایسا ہو۔‘‘ فیر سوال کیا، ’’کیا تواناں رسول اﷲ صلی اﷲ علیہ وسلم دی خبر وچ شبہ اے ؟‘‘ اس شخص نے کہیا، ’’ایسا سمجھنے توں اﷲ دی پناہ۔‘‘ عبید ﷲ نے کہیا: ’’فرمان الٰہی اے ،’لقد رضی اﷲ عن المومنین اذ یبایعونک تحت الشجرۃ‘ (اﷲ اہل ایمان توں راضی ہوئے گیا جدوں اوہ (کیکر کے ) درخت دے تھلے تواڈی بیعت کر رہے سن )(سورۂ فتح: 18) تواڈا حال ایہ اے کہ تسيں فلاں صحابی (حضرت علی ) نوں برا کہندے ہوئے جدوں کہ اوہ بیعت کرنے والےآں وچ شامل اے۔ کيتا تواڈے پاس اطلاع آئی اے کہ ﷲ اس توں راضی ہونے دے بعد ناراض ہوئے گیا اے ؟‘‘ اس شخص نے کہیا ،’’بخدا،میں ایسا ہر گز نہ کراں گا۔‘‘یہ شخص عبید اﷲ بن عبد اﷲ بن عتبہ بن مسعود دے شاگرد ،خلافت راشدہ دا احیا کرنے والے عمر بن عبد العزیز سن ،بنو امیہ نال تعلق رکھنے دی وجہ توں اوہ ایسا کردے سن ۔
وفات
[سودھو]عبید اﷲ 102ھ وچ فوت ہوئے۔[۱][۲][۳]