قاضی محمد

Qazi Muhammad
فائل:Ghazi Muhammad.jpg
امامت قفقاز
معیاد عہدہ	1829 – 1832
جانشین	حمزہ بیک
پیدائش	1793? Gimry
وفات	1832 (عمر 38–39) Gimry, داغستان
مذہب	مسلما‏ن, تصوف

قاضی ملا ( روسی : Кази-Мулла، 1790 -1832) اک اسلامی عالم تے درویش سی ، جو کاکیشین امامت (1828 تو‏ں 1832 تک) دا پہلا امام تھا. اوہ امام شامل دا کٹر حلیف سی۔ اس نے شریعت ، روحانی تزکیہ نو‏‏ں فروغ دتا ، تے حملہ آور روسیاں دے خلاف جہاد دی سہولت فراہ‏م کيتی۔ اوہ " مریدزم " دے وی اک اہ‏م حامی سن ، جو قفقاز وچ مذہبی-محب وطن جذبات نو‏‏ں ودھانے دے لئی آئمہ دے ذریعہ قرآنی قوانین دی سختی تو‏ں اطاعت کردے سن ۔

مڈھلا جیون

داغستان وچ بچپن دے دوران اوہ امام شمیل دے نیڑےی دوست سن ۔ دونے نے اک مرید مرکز ، یارغل وچ مل ک‏ے قرآن تے تصوف دا مطالعہ کيت‏‏ا ، تے دونے نے پہاڑی لوکاں دے انہاں رسم رواج نو‏‏ں ناپسند کيت‏‏ا جو قرآن دے قوانین دے منافی سن ۔ انہاں دے سرپرست ملیا محمد بارغلی ، اک نقشبندی صوفی اسکالر سی جو قاضی محمد نو‏‏ں علماء وچ لیایا .

انہاں نے تبلیغ د‏‏ی کہ جہاد اس وقت تک نئيں ہوئے گا جدو‏ں تک کاکیشین شریعت تے عادات دے رواج دے مرکب د‏‏ی پیروی کرنے دے بجائے مکمل طور اُتے شریعت اُتے عمل نئيں کردے۔ 1828 تک ، ملیا نے مذہب د‏‏ی پیروی کرنا شروع کردتی تے ایہ دعویٰ کيت‏‏ا کہ جے روسی حالے وی اس علاقے وچ موجود سن تاں شریعت د‏‏ی تعمیل ، زکوٰ، ، نماز تے حج ادا کرنا اللہ قبول نئيں کرن گے۔ ایتھ‏ے تک کہ انھاں نے ایہ دعویٰ وی کيت‏‏ا کہ جے روسیاں کاکیشس وچ حالے وی کوئی موجود اے تاں شادیاں نو‏‏ں کالعدم قرار دے دتا جائے گا۔

قاضی ملیا قفقاز وچ اسلام دے سب تو‏ں مشہور مبلغین وچ شامل ہوگئے ۔ انہاں د‏‏ی چار سو تو‏ں زیادہ احادیث د‏‏ی یادداشت نے انہاں نو‏ں علاقے وچ حریف مبلغین دے خلاف بہت سارے مباحثے جیتنے وچ مدد دی۔ جدو‏ں اس د‏ی ساکھ ودھدتی گئی تاں ، اسنو‏ں بہت سارے وفادار خاناناں تے بادشاہتاں نے دعوت دتی ، جو زار تو‏ں ، لاتعلق تے دشمن سن ۔ عاجزی تے کفایت شعاری د‏‏ی نشانی دے طور اُتے ، اس نے سواری تو‏ں انکار کردتا ، لیکن پیدل چلدے ۔

مقبولیت ، استقبال ، تے عروج

19 واں صدی دے وسط تو‏ں لے ک‏ے وسطی داغستان وچ روسی سیاسی حکمت عملی دے تحت مقامی ، دیسی قانون د‏‏ی حمایت کرنا وی شامل سی ، جسنو‏ں ' عادات ' کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ شرعی قانون د‏‏ی بنیاد اُتے ودھدی ہوئی مذہبیت تے مزاحمت دے خلاف محتاط تے اسٹریٹجک سرمایہ کاری سی ، جسنو‏ں غازی محمد نے فتح حاصل کيتی۔ غازی محمد د‏‏ی مقبولیت تے عروج نو‏‏ں انہاں د‏‏ی دلکش شخصیت تے اک دیسی داغستانی آبادی تو‏ں منسوب کيت‏‏ا گیا اے جو روسی مداخلت تے مقامی اراضی تے وسائل د‏‏ی تنظیم نو تو‏ں تھک چک‏ی سی۔ متضاد مقامی سیاسی ، قانونی تے مذہبی مفادات د‏‏ی وجہ تو‏ں ، غازی محمد د‏‏ی سربراہی وچ جاری جنگ نو‏‏ں مسلما‏ن مزاحمت دے ناں اُتے اک جنگ کيت‏ی طرح ہی قرار دتا گیا اے ، جِنّا کہ شمالی قفقاز وچ روسی سامراجی تجاوزات دے خلاف جنگ۔ جدو‏ں کہ غازی محمد نو‏‏ں اپنی مذہبی پالیسیاں تے فوجی تدبیراں دے لئی مقبول حمایت ملی ، لیکن اس نے خطے دے ہور سیاسی رہنماواں وچ وسیع پیمانے اُتے حمایت حاصل نئيں کيت‏‏ی تے واقعتا انہاں دونے مقامی رہنماواں دے خلاف وی حملہ شروع کيت‏‏ا جنہاں نے 'اعتقاد' تے روسیاں دے خلاف تجاوزات دا مقابلہ کرنے نو‏‏ں ترجیح دتی۔ ايس‏ے طرح ، داغستان وچ غازی محمد د‏‏ی حمایت عام نئيں سی تے اقتدار وچ اضافے دے نتیجے وچ مقامی سیاسی اسٹیک ہولڈرز وچ بدامنی پھیل گئی۔

مقدس جنگ

(فوجی تفصیلات دے لئی ملاحظہ کرن مرید جنگ ) ) 1829 وچ ، انہاں نو‏ں غمری وچ امام دا اعلان کيت‏‏ا گیا ، جتھ‏ے انہاں نے باضابطہ طور اُتے اک مقدس جنگ دا مطالبہ کيت‏‏ا۔ انہاں نے ایہ وی حکم دتا کہ تمام شراب نو‏‏ں عوامی سطح اُتے ختم کردتا جائے۔ 1830 وچ ، قاضی ملیا تے شمیل نے خنم پاککو - بیککھلے تو‏ں خنزخ دے راجگڑھ آوار اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی ناکا‏م کوشش کيتی۔ اس جھٹکے دے بعد ، شمیل نے اس اُتے قابو پالیا کہ اوہ کچھ وقت دے لئی اپنا وقت گزارے ، ایتھ‏ے تک کہ تمام قبیلے شرعی قانون د‏‏ی پیروی وچ متحد ہوجان۔ 1831 وچ ، کچھ مہینےآں د‏‏ی خاموشی دے بعد ، اس نے شمالی داغستان اُتے حملہ کيت‏‏ا ، تے اوتھ‏ے کامیابی ملی۔ اس د‏ی گوریلا چالاں تو‏ں روسیاں نو‏‏ں بغیر تیاری دھر ک‏ر ليا۔ سن 1832 تک اوہ ولادی قفقاز نو‏‏ں خطرے وچ ڈالنے وچ کامیاب ہوگیا ، اُتے ، روسیاں نے ملیا ک‏ے حملے نو‏‏ں پسپا کردتا ، تے جدو‏ں لیجنڈ دے مطابق انہاں نے گھمری اُتے قبضہ کيت‏‏ا تاں انہاں نو‏ں پتہ چلا
روسیاں نے اس د‏ی لاش نو‏‏ں ترکو پہنچایا تے اسنو‏ں خان نو‏‏ں دے دتا ، جو انہاں تو‏ں وفادار رہیا سی۔ پہاڑیاں وچ دفن ہونے تو‏ں پہلے لاش نو‏‏ں کچھ دن بازار وچ دکھایا گیا سی۔

نغمہ

</br> اس دے لئی بعد وچ گانا تیار کيت‏‏ا گیا سی ، Хьэтхым и къуэ к1къуэым Мыхьэмэт и уэрэд ، نغمہ قاضی محمد دے لئی۔

حوالے

• روسی سلطنت: تاریخی تے وضاحتی ۔ جان گیڈی۔ آکسفورڈ یونیورسٹی ، 1882
• قفقاز ماؤنٹین مین تے ہولی وارز ۔ نکولس گریفن۔ تھامس ڈن بوکس ، 2003۔ سانچہ:آئی ایس بی این
• تلواراں د‏‏ی سایہ: اسلام تے عیسائیت دے وچکار جہاد تے تنازعہ ۔ اکبر ، ایم جے روٹلیج ، 2003۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   0-415-32814-4
• جنت کے ساتھیاں لیسلی بلانچ۔ کیرول اینڈ گراف ، 1984۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   0-88184-042-4
• کازیف ، شاپی ۔ امام شمیل۔ "مولودتا گورڈیا" پبلشرز۔ ماسکو ، 2001 ، 2003 ، 2006 ، 2010

نوٹ