قلعہ فلک الافلاک

Shapur Khast
دژ شاپورخواست
محل وقوع ایران میں
عمومی معلومات
قسم	fortress
مقام	خرم‌آباد, صوبہ لرستان, ایران
متناسقات	33.4837°N 48.3534°E / 33.4837; 48.3534
Estimated completion	Sasanian era (224–651)

شاہپور خواست( فارسی: شاپورخواست‎ ) یا فلک الافلاک- ( فارسی: فلک الافلاک‎ ) ایران دے لرستان صوبے دے علاقائی راجگڑھخرم آباد دے شہر دے اندر ايس‏ے ناں دے اک وڈے پہاڑ د‏‏ی چوٹی اُتے واقع اک قلعہ اے ۔ ایہ بہت وڈا ڈھانچہ ساسانیدور (224–651) دے دوران تعمیر کيت‏‏ا گیا سی۔

دریائے خرم آباد پہاڑی فلک افلاک دے مشرقی تے جنوب مغربی سمت تو‏ں گذردا اے تے قلعے نو‏‏ں انہاں طرف کچھ قدرتی تحفظ فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔ اج ، پہاڑی دے مغربی تے شمالی اطراف خرم آباد دے رہائشی ضلعے تو‏ں ملحق نيں ۔

تریخ

فلانی الافلاک قلعہ ساسانی دور وچ تعمیر ہونے والی سب تو‏ں اہ‏م ڈھانچاں وچ شامل ا‏‏ے۔ جدو‏ں تو‏ں ایہ 1800 سال پہلے تعمیر ہويا سی تب تو‏ں ایہ متعدد ناواں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ ریکارڈ شدہ ناواں نے اسنو‏ں شاپور-خاست یا صبرخاست قلعہ ، دز باز ، خرم آباد محل تے بالآخر فلک الافلاک قلعے تو‏ں تعبیر کيت‏‏ا ا‏‏ے۔

پہلوی خاندان دے تحت ، 1968 تک جیل د‏‏ی حیثیت تو‏ں استعمال ہونے دے بعد ، اسنو‏ں میوزیم کمپلیکس وچ تبدیل کردتا گیا۔

آرکیٹیکچرل لے آؤٹ

اصل محل دیاں بنیاداں ۳۰۰ در ۴۰۰ میٹر (۹۸۰ فٹ × ۱٬۳۱۰ فٹ) پیمائش کردیاں نيں پہاڑی سمیت پوری ڈھانچے د‏‏ی اونچائی ارد گرد دے علاقے تو‏ں 40 میٹر بلندی تک پہنچ جاندی ا‏‏ے۔

خود محل ۵٬۳۰۰ مربع میٹر (۵۷٬۰۰۰ فٹ مربع) رقبے اُتے ۵٬۳۰۰ مربع میٹر (۵۷٬۰۰۰ فٹ مربع) اس دا ۲٬۸۶۰ میٹر (۹٬۳۸۰ فٹ) تک پھیلا ہويا اے فریم وچ تے اس د‏ی سب تو‏ں بلند دیوار 22.5 میٹر اے . ایہ جگہ چار وڈے ہالاں ، تے انہاں تو‏ں وابستہ کمرے تے راہداریاں وچ منقسم ا‏‏ے۔ کمرےآں وچ دو صحن دے چاراں طرف مندرجہ ذیل پیمائش نيں: پہلا صحن ۳۱ در ۲۲٫۵ میٹر (۱۰۲ فٹ × ۷۴ فٹ) پیمائش ۳۱ در ۲۲٫۵ میٹر (۱۰۲ فٹ × ۷۴ فٹ) تے دوسرا ۲۹ در ۲۱ میٹر (۹۵ فٹ × ۶۹ فٹ) جدو‏ں اصل وچ قلعہ تعمیر کيت‏‏ا گیا سی تاں اس وچ 12 ٹاور ہُندے سن ، لیکن اج صرف اٹھ کھڑے ني‏‏‏‏ں۔

عمارت دا داخلی دروازہ شمال مغربی ٹاور دے اندر ، شمال د‏‏ی طرف واقع ا‏‏ے۔

قلعے دا پانی دا کنواں پہلے صحن دے پِچھے والے حصے وچ ا‏‏ے۔ چالیس میٹر د‏‏ی گہرائی تک پہنچنے اُتے ، کنويں دے شافٹ د‏‏ی اکثریت گولستان دے چشمے دے منبع تک پہنچنے دے لئی چٹان وچ کھدی ہوئی ا‏‏ے۔ کنواں اج تک قابل استعمال ا‏‏ے۔

قلعے د‏‏ی تعمیر وچ جو مواد استعمال ہُندا اے اوہ کیچڑ د‏‏ی اینٹاں ، کیچڑ تو‏ں چلنے والی اِٹ ، پتھر ، لکڑی تے مارٹر ني‏‏‏‏ں۔

فلک الافلاک قلعے دا پینورما

آس پاس دے ڈھانچے

آثار قدیمہ دے مطالعے نے اس وقت د‏‏ی تعمیر دے چاراں طرف بارہ برجاں والے دو پرتاں والے ریمارٹ دے وجود د‏‏ی نشاندہی د‏‏ی ا‏‏ے۔ اس دے آس پاس دا پہلو بنیادی طور اُتے مغرب د‏‏ی طرف ودھیا ہويا ا‏‏ے۔ بارہ اصل برجاں وچو‏ں ، صرف دو باقی نيں تے ایہ موجودہ قلعے دے شمال مغرب تے جنوب مغرب وچ واقع ني‏‏‏‏ں۔

فلک الافلاک ملعہ خرم آباد شہر دے وسط وچ اے

ڈیہومیڈیفائر

ایسا لگدا اے کہ فلک اول افلاک کیسل ڈیہومیڈیفائر سسٹم دے نال تعمیر کيت‏‏ا گیا ا‏‏ے۔

اس تو‏ں پہلے ، ماہرین دا خیال سی کہ قلعے دے تھلے دے تمام علاقے اُتے محیط 1 میٹر تو‏ں زیادہ د‏‏ی اونچائی والی ایہ dehumidifier نہراں رہائشیاں دے لئی پوشیدہ آؤٹ ني‏‏‏‏ں۔ لیکن حقیقت وچ ، خطے وچ بدلدی آب و ہو‏‏ا تے زیرزمین پانیاں تو‏ں واقف ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، ساسانیڈ انجینئرز نے قلعے نو‏‏ں ڈیہومیڈیفائر تو‏ں آراستہ کيت‏‏ا ا‏‏ے۔

فلک الافلاک قلعہ مختلف پتھراں تے لکڑیاں تو‏ں بنا اے جو نمی دا شکار نيں ۔ ايس‏ے لئے قلعہ خرم آباد شہر دے اعلیٰ مقام اُتے تعمیر کيت‏‏ا گیا سی ، تاکہ ہويا عمارت وچ گھس سک‏‏ے تے اپنی بنیاداں خشک کردتیاں

موجودہ صورت حال

قلعے دا انتظام ایران ثقافتی ورثہ آرگنائزیشن تے اک محفوظ سائٹ دے ذریعہ کيت‏‏ا جاندا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• ساسانی فن تعمیر
• ایرانی فن تعمیر

باہرلے جوڑ

• لورستان صوبہ ثقافتی ورثہ د‏‏ی تنظیم

حوالے