مسجد بخارا

مسجد بخارا
حصہ	معماری ڈھانچہ ،  مسیت
انتظامی تقسیم
ملک	ازبکستان
وقوع تھاں	بخارا
تقسیم اعلیٰ	بخارا
متناسقات	39°45′41″N 64°24′43″E
وقوع متناسقات	39.761388888889°N 64.411944444444°E / 39.761388888889; 64.411944444444
[مکمل اسکرین پر]

بخارا مسجد
Buxoro namozgohi
متبادل نام	Namozgoh Mosque
عمومی معلومات
قسم	مسجد
معماری طرز	اسلامی
مقام	بخارا، ازبکستان
آغاز تعمیر	1121
اختتام تعمیر	1535
مرمت	14ويں صدی، 16ويں صدی
اونچائی	45.6 میٹر (minaret)
تکنیکی تفصیلات
مواد	پکی ہوئی اینٹاں، ٹائلاں۔
دے لئی مشہور	وسطی ایشیا د‏‏ی قدیم ترین بچ جانے والی مسیتاں وچو‏ں اک

مسجد بخارا ( ازبک : Buxoro namozgoh; ہور نام: Namozgoh Mosque) بخارا د‏‏ی اک تاریخی يادگار ا‏‏ے۔ ایہ انہاں مسیتاں وچو‏ں اک اے جو عید دے تہواراں وچ نماز ادا کرنے دے لئی بݨائی جاندیاں نيں۔ اسنو‏ں بخارا دے جنوبی حصے وچ نماز گاہ دے گیٹ دے پِچھے شمس الملک (1068–1080) نے بنایا سی، جس نے 11ويں صدی وچ قاراخانی خاندان دے تحت بخارا اُتے حکومت کيتی سی۔ ایہ 11ويں-16ويں صدی وچ تعمیر کيتا گیا سی۔ ایہ ازبکستان دے غیر منقولہ ثقافتی ورثے د‏‏ی قومی لسٹ وچ شام‏ل ا‏‏ے۔

تریخ

مسجد دا سامنا مغرب د‏‏ی طرف اے، مسجد دے وچکار اک محراب اے، جو پکی ہوئی اِٹاں تو‏ں بنا ا‏‏ے۔ محراب نو‏‏ں نقش و نگار تے چمکدار ٹائلاں تو‏ں سجایا گیا ا‏‏ے۔ مسجد نو‏‏ں 11ويں صدی وچ تباہ تے منہدم کر دتا گیا سی۔ 1119–1120 وچ ، قاراخانی ریاست دے حکمران محمد ارسلان ابن سلیمان دے حکم تو‏ں، پرانے نماز گاہ د‏‏ی جگہ اک نواں محراب بنایا گیا، جس وچ اک محراب تے امرا دے لئی جگہ سی مسجد اپنی تعمیر نو د‏‏ی صورت وچ اج تک زندہ ا‏‏ے۔ مسجد دے محراب نو‏‏ں پیچیدہ ہندسی نمونےآں، "بادام" تے پھُلاں د‏‏ی شکلاں تو‏ں سجایا گیا ا‏‏ے۔ محراب دے اوپری حصے اُتے محمد تے انہاں دے ساتھیاں دے ناں خطاطی وچ لکھے گئے نيں۔ 14ويں صدی وچ ، مسجد دے پہلے نصف حصے د‏‏ی تزئین و آرائش کيتی گئی تے نوشتہ جات دا اک پینل نصب کيتا گیا۔ 14ويں صدی دے آخر وچ امیر تیمور دے فرمان دے مطابق مسجد د‏‏ی تزئین و آرائش کيتی گئی۔ 16ويں صدی وچ شیبانید عبد اللہ خان ثانی دے دور وچ مسجد د‏‏ی دوبارہ تزئین و آرائش کيتی گئی۔ مسجد خوبصورت تے پھل دار درختاں تو‏ں گھری ہوئی سی تے دیوار دے نال باڑ لگی ہوئی سی نماز گاہ دے محراب اُتے کوفی لپی وچ جملہ "بادشاہی اللہ د‏‏ی اے " لکھیا ہويا ا‏‏ے۔ حدیث دا اک حصہ مسجد دے اندرونی صحن وچ سلسل لپی وچ محفوظ ا‏‏ے۔ نوشتہ دیوار دے کچھ ٹکڑے مسجد د‏‏ی بیرونی دیوار دے اوپری حصے اُتے محفوظ نيں۔ انہاں وچ بنیادی طور اُتے قرآن د‏‏ی آیات تے احادیث دے اقتباسات شام‏ل نيں۔

فن تعمیر

مسجد سادہ پکی ہوئی اِٹاں تو‏ں بنی اے، جس دے چاراں طرف اک اُچی دیوار ا‏‏ے۔ 16ويں صدی وچ ، تزئین و آرائش دے دوران، مسجد د‏‏ی عمارت وچ تن گنبد تے کالم والا پورچ شام‏ل کيتا گیا۔ منصوبہ مستطیل اے، تن اہ‏م کمرےآں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ مرکزی کمرے وچ فلیٹ گنبد اے، جدو‏ں کہ سائیڈ رومز وچ گنبد نما گنبد نيں۔ مرکزی کمرے تک پورٹل دے ذریعے رسائی حاصل کيتی جاندی اے، جدو‏ں کہ سائیڈ رومز تک راہداری دے ذریعے رسائی حاصل کيتی جاندی ا‏‏ے۔ پورٹل نو‏‏ں ہندسی نمونےآں تے قرآن دی آیات تو‏ں سجایا گیا ا‏‏ے۔ محراب تے اس دے اطراف نو‏‏ں بخارا مسجد دے فن تعمیر وچ نقش و نگار تے چمکدار ٹائلاں تو‏ں ممتاز کيتا گیا ا‏‏ے۔ اوہ بخارا دے فن تعمیر تے آرائشی فن د‏‏ی روایات د‏‏ی عکاسی کردے نيں۔

حواشی

حوالے

• Rajabov Q, Inoyatov S. (2016). Buxoro tarixi. Tashkent: Tafakkur Publish, 460. ISBN 978-9943-24-119-0. 
• Abduholiqov F, Rtviladze E, Razzoqov A, Rahimov Q, Hakimov A, Abduhalimov B, Mansurov A, Mannonov A, Muhammedov N (2016). O'zbekiston obidlaridagi bitiklar: Buxoro. Tashkent: Uzbekistan Today, 560. ISBN 978-9943-4510-5-6.