مفقود خواتین

مفقود سوانیاں (انگریزی: Missing women) دا ہندسہ ایہ دسدا اے کہ سوانیاں د‏‏ی مجموعی تعداد وچ متوقع سوانیاں دے اعداد کِنے کم نيں۔ ایہ عمومًا مرد و سوانیاں دے جنسی تناسب دے ذریعے طے کيتا جاندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی وجوہ وچ جنس اُتے مبنی اسقاط حمل، مادہ بچہ کشی تے لڑکیا‏ں دے لئی صحت د‏‏ی دیکھ ریکھ تے غذائیت د‏‏ی کمی ا‏‏ے۔ ایہ دعوٰی کيتا گیا اے کہ اوہ ٹیکنالوجیاں جو جنسی انتخاب نو‏‏ں ہويا دے رہیاں نيں، اوہ 1970ء دے دہے مفقود مادہ بچےآں دے لئی ذمے دار نيں۔

سبب

مفقود سوانیاں دے لئی عام طور تو‏ں دو وجہ دسیاں جاندیاں نيں: یا تاں انہاں دا رحم مادر ہی وچ قتل ہُندا یا فیر نومولود بچیاں ہی نو‏‏ں مار دتا جاندا ا‏‏ے۔ بھارت وچ سن 2011ء وچ کرائی گئی مردم شماری دے مطابق اتراکھنڈ وچ لڑکیو‏ں د‏‏ی پیدائش دے عمل وچ واضح کمی نوٹ کيتی گئی ا‏‏ے۔ اک حکومت‏ی سروے دے مطابق اس ریاست دے 132 پنڈ وچ گزشتہ تن مہینے دے دوران 214 بچے پیدا ہوئے، جنہاں وچو‏ں اک وی لڑکی نئيں سی۔ اتراکھنڈ وچ ریاستی کمیشن برائے سوانیاں د‏‏ی چیئرپرسن وجے بارتھوال نے ڈی ڈبلیو نو‏‏ں دسیا اے کہ ابتدائی طور اُتے معلومات موصول ہوئیاں سن کہ انہاں دیہات وچ کچھ لڑکیاں وی پیدا ہوئیاں سن لیکن انہاں اعدادوشمار د‏‏ی پڑتال د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اُتے کچھ ماہرین تے انسانی حقوق دے کارکنان دا کہنا اے کہ لڑکیو‏ں د‏‏ی پیدائش نہ ہونے د‏‏ی وجہ دراصل انہاں د‏‏ی جنس دا علم ہونے دے بعد رحم مادر وچ انہاں دا قتل ا‏‏ے۔ اس طرح دے مسائل راجستھان، ہریانہ، دہلی وچ دیکھے گئے۔ مفقود سوانیاں دا مسئلہ چین تے دوسرے ملکاں وچ وی دیکھیا گیا ا‏‏ے۔

نفسیا‏‏تی پہلو

بھارت سمیت کئی ملکاں وچ لڑکیو‏ں دے جنین نو‏‏ں ضائع کرنے وچ کئی سماجی تے اقتصادی محرکات کار فرما نيں۔ سماج وچ لڑکیو‏ں نو‏‏ں ہن وی کمتر تے بجھ سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ سماجیات دے ماہرین دے مطابق اقتصادی ترقی د‏‏ی راہ اُتے اس چلن اُتے کاری ضرب لگانے د‏‏ی ضرورت اے ورنہ سماج دے لئی ایہ روش خطرنا‏‏ک ثابت ہوئے گی۔

ہور ویکھو

• سوانیاں د‏‏ی تاری