مقیم خلیج فارس

مقیم خلیج فارس یا خلیج فارس وچ برطانوی ہاؤس دا (به در حقیقت ، خلیج فارس وچ سیاسی نمائندگی برطانیہ جو سفارتخانے د‏‏ی طرح کچھ کرے گی۔ سن 1763 تو‏ں 1971 دے دوران نوآبادیات‏ی دور دے دوران ، اوہ بنیادی طور اُتے خلیج فارس وچ تجارت دے بعد تے بعد وچ برطانوی نوآبادیات‏ی امور دے انچارج سی ، جدو‏ں نوآبادیات د‏‏ی آخری باقیات نے ایران دے تن جزیراں نو‏‏ں چھڈ دتا سی۔

تحویل د‏‏ی تریخ: 1763–1971

1763 ء - برٹش ایسٹ انڈیا کمپنی نے خلیج فارس دی سیاسی رہائش گاہ دے لئی دفتر قائم کيتا یا بوشہر وچ خلیج فارس وچ اک برطانوی دفتر۔
1798 - مسقط دے سلطان نے کمپنی نو‏‏ں سالانہ فیس دے عوض اپنے ساحل اُتے تجارت دا خصوصی حق دتا۔
1809 : شاہ ایران دے نال برطانوی اتحاد دا ابتدائی معاہدہ اختتام پزیر؛ تے تہران دے 1812 تے 1814 دے معاہدے دے نال مکمل ہويا۔
جنوری / 8۔ 1820 – 15 مارچ 1820

غیر قبائلی تنازعہ تے غلامی تے قزاقی دے خاتمے اُتے سمجھوتہ طے پانے والے ساحل (سابقہ سمندری ڈاکو ساحل ) دے شیخاں دے نال سمندری معاہدہ طے پایا سی۔

1822 - برطانیہ نے بمبئی گورنریٹ دے تحت سن 1873 تک خلیج فارس دا مشن قائم کيتا۔ خلیج فارس د‏‏ی رہائش گاہ۔
1873-1822 : ہندوستانی بمبئی کالونیاں د‏‏ی سربراہی وچ خلیج فارس د‏‏ی نمائندگی
1835 : پرل سیزن وچ سمجھوتہ کرنے والے شیخاں دے نال چھ ماہ دے لئی اک معاہدہ طے پایا۔
1843 : مذکورہ معاہدہ د‏‏ی تجدید۔
1853 : غیر معینہ مدت / غیر معینہ مدت دے لئی معاہدے وچ توسیع۔
1856–1857 : ایران-برطانیہ نے جنگ جہاد دا اعلان ، سید محمد کاظم تبی بائی یزدی د‏‏ی ، جسنو‏ں صاحب عروہ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔

ایران دے ذریعہ ہرات اُتے قبضے دے احتجاج وچ ؛ برطانیہ نے جزیرہ خارج اُتے قبضہ کرنے دے لئی پنج جنگی جہاز بھیجے تے دھمکی دتی کہ اوہ خلیج فارس تے خلیج فارس دے ساحلاں اُتے قبضہ کرسکدا ا‏‏ے۔ 18 جمادی الثانی 1254 ہجری وچ ایرانی فوج لامحالہ ا‏‏ے۔ ہج (8 ستمبر 1838 ء) ناصرالدین شاہ دے حکم اُتے ، ہرات دے محاصرے دے بغیر کسی نتیجے دے ، حسام السلطنہ ، خراسان دے گورنر نے ہرات دا محاصرہ کيتا۔ 9 ربیع الثانی 1273/7 دسمبر 1856 ء نو‏‏ں برطانوی فوج نے ایرانی فوج نو‏‏ں منتشر کردتا۔ ہلیلی بوشہر دے دو فرسخ وچ پھڑیا گیا۔ ناصرالدین شاہ نے شجاع الملک د‏‏ی سربراہی وچ اک لشکر تیار کيتا تے اسنو‏ں جنوب د‏‏ی طرف روانہ کيتا تاکہ بوراجان دے نیڑے اپنی فوج لاواں۔ برطانوی فوج نے بوراجان نو‏‏ں ترقی یافتہ بنا لیا ، لیکن بوراجان تو‏ں 3 کلومیٹر دور خوشاب دے نیڑے بوشہر پہنچنے اُتے ، ایرانی فوج نے انہاں اُتے حملہ کيتا۔ لیکن آخر وچ ، فتح برطانوی افواج دے نال ہوئی۔ دشتستانی ، دشتی ، تنگستان تے خشت دے مجاہدین حتمی جنگ کيت‏ی داستان وی بن گئے۔نگریزاں نے خرمشہر محمرہ پر بھی قبضہ کيتا تے اہواز اُتے حملہ کردتا ۔ خارک ، بوشہر ، بوراان ، خرمشہر تے اہواز اُتے انگریزاں دا قبضہ یا حملہ ہويا۔ روس تے فرانس نے ناصرالدین شاہ ثالثی د‏‏ی پیش کش د‏‏ی تے اس تو‏ں کہیا کہ اوہ ہرات تو‏ں ایرانی افواج نو‏‏ں خالی کرن۔ آخر کار ، معاہدہ پیرس دا معاہدہ 7 رجب 1273 ہجری نو‏‏ں ہويا۔ دونے ملکاں دے وچکار اک جنگ شروع ہوئی ، اس دوران ایران ہرات تو‏ں واپس چلا گیا تے برطانیہ جنوبی ایران تو‏ں واپس چلا گیا۔

1858 : قانون 1858 ایسٹ انڈیا کمپنی نے برطانوی حکومت نو‏‏ں اپنے اختیار دا حوالہ دتا۔
1861 : بحرین دے تحفظ (نوآبادیات) دے لئی ابتدائی معاہدے نو‏‏ں 1880 تے 1892 معاہدےآں دے ذریعے حتمی شکل دتی گئی۔
1873–1947 : خلیج فارس وچ واقع برطانوی ہاؤس کو بحرین منتقل کردتا گیا۔
1873 : مفاہمت کوسٹ (چوراں دا ساحل ) دے شیخاں د‏‏ی انتظامیہ تے حکمرانی نو‏‏ں خلیج فارس وچ واقع برطانوی ہاؤس وچ منتقل کردتا گیا۔
8 مارچ ، 1892 - یکم دسمبر 1971 : عمان دی غیر رسمی نوآبادیات۔
1899 : پہلا معاہدہ تحفظ ( کویت وچ نوآبادیات ، معاہدہ 3 نومبر ، 1914 دے ذریعے مکمل ہويا)۔
1906 : ایران وچ آئینی انقلاب۔
3 نومبر ، 1916 : قطر دے زیراہتمام معاہدہ۔
1920 : عمان دے امامت د‏‏ی آزادی نو‏‏ں تسلیم کردے ہوئے معاہدہ سیب اُتے دستخط ہوئے۔
1939 : متحدہ عرب امارات دے دبئی وچ ٹریشل اسٹیٹس وچ برطانوی رہائش گاہ قائم ہوئی۔
1946 : برطانیہ نے خلیج فارس دے وفد نو‏‏ں بشیر تو‏ں بحرین منتقل کردتا۔ .
1962 : برطانیہ نے مسقط تے عمان نو‏‏ں اک آزاد قوم قرار دتا۔
جنوری 1968 : برطانیہ نے 1971 تک تکثیری ریاستاں سمیت ، خلیج فارس تو‏ں دستبرداری دے اپنے فیصلے دا اعلان کيتا۔ ^[۱]
16 دسمبر 1971 : خلیج فارس وچ برطانوی نوآبادیات‏ی حکمرانی دا خاتمہ۔

خلیج فارس وچ برطانوی سفیر

کارگزاران:

کارگزاران

خلیج فارس نمایندگی دے سربراہ

(بحرین ، کویت ، عمان ، قطر تے متحدہ عرب امارات)

1822–1823: جان میکلوڈ
1823–1827: Fre فریئم گریش اسٹانوس
1827–1831: ڈیوڈ ولسن
1831–3535: ڈیوڈ الیگزینڈر بلانک
1835–1838: جیمز ماریسن
1838–1852: سیویل ہینلی
1852–1856: آرنلڈ برائس کیمبل
1856–1862: جیمز فیلکس جونز
1862 - ہربرٹ فریڈرک ڈس بروئے
1862–1872: لوئس پلے
1872–1891: D ڈورڈ ٹکرسال راس
1891–1893: ایڈیلبرٹ سیسل ٹالبوٹ
1893: اسٹورٹ ہل گڈفری
1893: جیمز ہیس سڈلر
1893: جیمز ایڈیر کرفورڈ
1893–1894: جیمز ہیس سڈلر
1894–1897: فریڈرک الیگزینڈر ولسن
1897–1900: میلکم جان میڈ
1900–1904: چارلس آرنلڈ کیمبل
1904–1920: پرسی زکریاس کاکس

لیوکس د‏‏ی جانب تو‏ں

1913–1914: کون گورڈن لورمیئر
1914: رٹسارڈ لاکٹن برڈ ووڈ
1914: اسٹورٹ جارج ناکس
1915: اسٹورٹ جارج ناکس
1915–1917: دہشت گردی دا قتل
1917–1919: جان ہیوگو بیل
1919: سیسیل ہیملٹن گیبریل
1919–1920: دہشت گردی دا قتل

سیاسی رہائش دے سربراہ

1920: آرنلڈ ٹالبٹ ویزلون
1920–1924: دہشت گردی دا قتل
1924–1927: فرانسس بیلیل پیریڈوکس
1927–1928: لیونل برکلے ہولٹ ہورتھ
1928–1929: فریڈرک ولیم جانسٹن
1970–15 اگست 1971: سر جیفری آرتھر ^[۲]
خلیجی ملکاں وچ برطانوی رہائش گاہ

ہور ویکھو

فوٹ نوٹ

↑ Ramazani (1975), Iran’s Foreign Policy, 1941–1973, Charlottesville VA., pp. 408-27
↑ The lists are based on Lorimer, Gazetteer, ii. Geographical and Statistical (1908), 2673-5; Govt of India, Admin, Reports of the Persian Gulf Political Residency (1873–1947); Tuson, The Records of the British Residency, 184; Rich, The Invasion of the Gulf, 192-4

[1] Ramazani (1975), Iran’s Foreign Policy, 1941–1973, Charlottesville VA., pp. 408-27

[2] The lists are based on Lorimer, Gazetteer, ii. Geographical and Statistical (1908), 2673-5; Govt of India, Admin, Reports of the Persian Gulf Political Residency (1873–1947); Tuson, The Records of the British Residency, 184; Rich, The Invasion of the Gulf, 192-4

[۱]

[۲]