ملبار ضلع

ملابار ضلع മലബാര്‍ ജില്ല
مدراس پریزیڈنسی کا ضلعِ
1792ء–1957ء
Flag
ملابار ضلع تے تحصیلات
دار الحکومت	کالیکٹ
رقبہ
• 1901ء وچ	۱۵٬۰۰۹ کلومیٹر2 (۵٬۷۹۵ مربع میل)
آبادی
• 1901ء وچ	2800555
تاریخ
تاریخ
• خطے نو‏‏ں ٹیپو سلطان نے سونپ دتا	1792ء
• کوژیکوڈ، پالاکاڈ تے کنور نامی تن ضلعے وچ تقسیم	1957ء
ماقبل مابعد Kingdom of Mysore Kozhikode district Palakkad district Kannur district

ملبار برطانوی ہند دے مدراس پریزیڈنسی تے آزاد ہند د‏‏ی ریاست مدراس دا اک انتظامی ضلع سی۔ اس ضلع وچ موجودہ دور دے ضلعے کنور، کوژیکوڈ، ویاناڈ، ملاپورم، پالاکاڈ تے ترشور د‏‏ی چاوکاڈ تحصیل شامل سن ۔ اس ضلع دے مغرب وچ بحیرۂ عرب، شمال وچ جنوبی کنڑا ضلع، مشرق وچ مغربی گھاٹ تے جنوب وچ نوابی ریاست کوچی سن ۔ اس ضلع دا 15,009 مربع کیلومیٹر سی۔ ضلعِ ملبار دا صدر مقام کالیکٹ سی۔

تریخ

ضلعِ ملبار دے اکثر علاقے 1792ء د‏‏ی تیسری اینگلو میسور جنگ دے خاتمے اُتے ٹیپو سلطان نے برٹش ایسٹ انڈیا کمپنی نو‏‏ں سپرد کیتے سن ۔ ویاناڈ نو‏‏ں 1799ء د‏‏ی چوتھ‏ی اینگلو میسور جنگ دے خاتمے اُتے حوالہ کیتا۔ اس ضلع دا انتظامی صدر مقام کالیکٹ تھا۔‌ آزادئ ہند دے بعد مدراس پریزیڈنسی نو‏‏ں ازسرنو منظم ک‏ر ک‏ے مدراس ریاست تشکیل دی۔ 1 نومبر 1956ء نو‏‏ں لسانی بنیاداں اُتے تقسیم ہونے لگی تاں شمال وچ کاسرگوڈ تحصیل نو‏‏ں تے جنوب وچ تراونکور کوچی نو‏‏ں شامل ک‏ے دے ریاست کیرلا د‏‏ی تشکیل ہوئی۔ 1 جنوری 1957ء وچ ملبار ضلع نو‏‏ں تقسیم ک‏ر ک‏ے تن ضلعے کوژیکوڈ، پالاکاڈ تے کنور د‏‏ی تشکیل ہوئی۔ 1969ء وچ کوژیکوڈ تے پالاکاڈ دے حصےآں نو‏‏ں ملیا ک‏ے ملاپورم ضلع، 1980ء وچ کوژیکوڈ دے حصےآں تو‏ں ویاناڈ ضلع تشکیل دئے۔

یوروپیاں د‏‏ی آمد تک لفظ ملبار عام طور اُتے استعمال وچ نہ سی۔ لفظ ملبار ملیالم زبان دا لفظ ملابارم تو‏ں مشتق ا‏‏ے۔ ملیا دا معنی پہاڑ تے وارم یعنی بار دا معنی ڈھال ا‏‏ے۔ شمالی تے شمال مرکزی کیرلا وچ عام بول چال وچ ملیالم تے تمل دے 'و' دا تلفظ عموماً 'ب' تو‏ں بدل دتا جاندا ا‏‏ے۔ چنانچہ لفظ ملبار شمالی ملیالم دا لفظ ملابارم (ملاوارم) تو‏ں مشتق ا‏‏ے۔

تحصیلات

• کالیکٹ (رقبہ:۹۸۰ کلومربع میٹر (۳۷۹ مربع میل)؛ صدر دفتر : کالیکٹ)
• چراکل (رقبہ:۱٬۷۵۰ کلومربع میٹر (۶۷۷ مربع میل)؛ صدر دفتر : چراکل)، موجودہ کنور
• کوچین (رقبہ:۵٫۲ کلومربع میٹر (۲ مربع میل)؛ صدر دفتر : کوچین)
• ایرناڈ (رقبہ:۲٬۵۴۰ کلومربع میٹر (۹۷۹ مربع میل)؛ صدرِ دفتر : منجیری)
• کوٹایم (رقبہ:۱٬۲۷۰ کلومربع میٹر (۴۸۹ مربع میل)؛ صدر دفتر : کوٹایم ملبار)، موجودہ تلشیری
• کورومبراناڈ (رقبہ:۱٬۳۱۰ کلومربع میٹر (۵۰۵ مربع میل)؛ صدرِ دفتر:)، موجودہ وڈاگرا
• جزیرۂ لکشادیپ (صدر دفتر : کوارتی)
• پالاکاڈ (رقبہ:۱٬۶۷۰ کلومربع میٹر (۶۴۳ مربع میل)؛ صدرِ دفتر : پالاکاڈ)
• پونانی (رقبہ:۱٬۱۰۰ کلومربع میٹر (۴۲۶ مربع میل)؛ صدرِ دفتر : پونانی)
• ولوواناڈ (رقبہ:۲٬۲۸۰ کلومربع میٹر (۸۸۲ مربع میل)؛ صدر دفتر:)، موجودہ پیرنتل منا
• ویاناڈ (رقبہ:۲٬۱۳۰ کلومربع میٹر (۸۲۱ مربع میل)؛ صدر دفتر : کلپیٹا)

قدیم ملبار ضلع د‏‏ی موجودہ تحصیلات

کنور ضلع

1. تلی پرمبا
2. کنور
3. تلشیری
4. اریٹی

ویاناڈ ضلع

1. ماننتاواڑی
2. سلطان بتیری
3. ویتری (کلپیٹا)

کوژیکوڈ ضلع

1. وڈاگرا
2. کوئلانڈی
3. کوژیکوڈ
4. تامراشیری

ملاپورم ضلع

1. ترورنگاڈی
2. ایرناڈ (منجیری)
3. نلمبور
4. پیرنتل منا
5. تِرور
6. پونانی

پالاکاڈ ضلع

1. منارکاڈ
2. اوٹاپالم
3. پالاکاڈ
4. پٹامبی

ترشور ضلع

1. چاوکاڈ

نوٹ: کاسرگوڈ ضلع د‏‏ی کاسرگوڈ تے ہوس درگ تحصیلات موجودہ ملبار خطہ دا حصہ ني‏‏‏‏ں۔ حالانکہ ایہ پرانے ملبار ضلع دا حصہ نئيں سن۔ جدو‏ں کہ ایہ جنوبی کنڑا ضلع دا حصہ سن جس دا تحصیلی صدر دفتر کاسرگوڈ سی۔

ملبار ضلع د‏‏ی نمائندہ شخصیتاں

• سی راجاگوپالاچاری د‏‏ی وزارت وچ : 1) کونگاٹل رامن مینون (1937–39), 2) سی جے ورکی، چونکت (1939)
• پرکاشم د‏‏ی وزارت وچ : 1) آر راگھو مینون (1946–47)
• راماسوامی ریڈیار د‏‏ی وزارت وچ : 1) کوژی پوراتو مادھو مینون (1947–49)
• پی ایس کماراسوامی د‏‏ی وزارت وچ : 1) کوژی پوراتو مادھو مینون (1949–52)
• سی راجاگوپالاچاری د‏‏ی وزارت وچ : 1) دے پی کوٹی کرشنن نایر (1952–54)

ہور ویکھو

• ملبار
• شمالی ملبار

حوالے

• Malabar Manual in Two Volumes by William Logan, first published in 1887, reprinted by Asian Educational Services in 1951.