منجوشاس

منجوشاس اک بھارتی کلا جاں فن ہے، اس دے وچّ مندر دے سائز دے بکسیاں ہندے ہن جنہاں دے اٹھ تھم ہندے ہن. ایہہ بانس، جوٹ اتے کاغذ دے بنے ہندے ہن. اہناں بکسیاں تے ہندو دیوتیاں اتے دیوتیاں دیاں تصویراں اتے ہور چرتر اکیرے ہندے ہن. اہناں بکسیاں نوں بشہری پوجا وچ ورتیا جاندا ہے، جو کہ سپّ دیوتے دی عقیدت وچ اک تیوہار جو کہ بھاگلپور اتے نیڑلے علاقےآں، بھارت وچّ منایا جاندا ہے.

منجوشا کلا انگ علاقے دی لوک کلا ہے جو بلا-بشاری دی لوک-کتھا تے متشمل ہے، انگ علاقے نوں موجودہ سمے وچّ بھاگلپور کیہا جاندا ہے. ملتا ایہہ بہار دا اک مشہور کلا ہے. منجوش کلا بھارت وچ کلا دے اتہاس وچ اکو اک کلا ہے جس دی کہانی دے ترتیب وار نال نمائندگی کیتی جاندی ہے اتے اک لڑی وچ ظاہر ہو رہی ہے. اس کرکے اس نوں سکرول پینٹنگ وی کیہا جاندا ہے.

وجود

منجوشا کلا جاں انگیا کلا کلا انگ پردیش (موجودہ دن بہار، جھارکھنڈ اتے لہندا بنگال ) وچ اپجی ہے، جو کہ بہولا-وشہاسری پوجا وچ ورتی جاندی سی، اگست وچ عامَ طور تے سپّ دیوتے (ناگ) نوں مناؤن لئی ایہہ تیوہار منایا جاندا سی. منجوشاس کلا بھاگلپور، بہار دی لوک کلا ہے، اتے اس دی شروعات 7ویں صدی وچّ ہوئی سی.

اتہاس

جانکاراں دا کہنا ہے کہ بھگوان شیو دیاں پنج دھیاں مینا، بھوانی، دیوی، پدما اتے جیا جو کہ بشہاری (مطلب"زہر چکن والا شخص") دے طور تے جانیاں جاندیاں سن نوں دھرتی دی پوجا کرن لئی بینتی کیتی گئی سی. اوہناں دی ایہہ بینتی شیو نے بشہاری تیوہار دے روپ وچّ قبول کیتی سی. ایہہ کلا پہلاں کمبھر جاتی اتے ملک جاتی دے دو پرواراں ولوں کیتی جاندی سی. کمبھر جات منجوسا کلا وچّ مٹکے بناؤدی سی تے اس تے منجوسا کلا دی چترکاری سی اتے تیوہار وچّ اس دی پوجا ولوں کیتا جاندا سی. ملک دی جاتی اصل وچ "منجھاسے" بناؤندی ہے اتے اس ڈھانچے تے منجوسا کلا نوں چترکاری کردی سی. اہناں دوواں تو علاوہ اک ہور کشمیری جاتی ہے، جو کہ ہے پتل دے مٹکے بناؤدی ہے. اج صرف دو پروار ہی بچے ہن جو اجے وی اس کلا دا زندہ رکھے ہوئے ہن.

پہلاں دو پنڈت پروار سیڈھی اتے بسنت پنڈت صرف مندراں واسطے منجوسا کلا بناؤدے سی، اس سیوا لئی اوہناں دے سارے خرچہ پنڈ چکدے سن. ایہہ کلا بھاگلپور وچّ لمبے سمیں لئی پرچلت رہی ہے پر 1931 -48 دوران ایہہ کلا بھاگلپور توں نکل کے ساہمنے آئی. ایس سمے دوران، برطانوی راج دے اک آئی سی ایس افسر ڈبلیو. جی آرچر اتے اسدی بیوی نے مدھبنی چترکاری اتے منجوش کلا بارے ہور جاننا شروع کیتا. اوہ نوں کلا دے اس روپ نال پیار ہو گیا. ڈبلیو.جی.آرچر نے منجوسا کلا دے مجموعے نوں اکٹھا کر لیا اتے لندن وچ انڈیا آفس لائبریری وچ اک نمائش ہوئی اتے ایہہ آرچر کلیکشن دا حصہ بن گئی. پہلی وار منجوسا کلا نے بین القوامی اہمیت حاصل کیتی. پر اس سمے پر برطانوی راج دے کارن اس کلا دے کاریگر پھل پُھلّ نہ سکے. اس سنہری انترال دے بعد منجوس کلا لپت ہون لگی اتے ایہہ کجھ لوکاں تکّ ہی محدود ہو کے رہِ گئی

ہور پڑھو

• Kossak , Steven (1997). Indian court painting, 16th-19th century.. New York: The Metropolitan Museum of Art. ISBN 0870997831.  (see index: p. 148-152)
• Rajiva Kumar Sinha , OP Pandey (2012). Manjusha Art: Reflections in Folk Lore, Trade & Regional History. Delhi: Shivalik Prakashan. ISBN 8188808881.