منظور نعمانی
'
منظور نعمانی | |
---|---|
جم |
|
وفات |
|
ترمیم |
محمد منظور نعمانی (1905ء - 1997ء) بھارت دے اک نامور مسلم عالم تے مصنف سن ۔ دار العلوم دیوبند دے فارغ التحصیل سن، دار العلوم ندوۃ العلماء توں خاص تعلق سی تے اوتھے درس وی دیندے سن ۔
1927ء وچ دار العلوم دیوبند توں فارغ ہوئے، اوتھے حدیث دی تعلیم انور شاہ کشمیری توں حاصل کيتی۔ سید ابو الحسن علی ندوی دے نیڑےی ساتھیاں وچوں سن، دار العلوم ندوۃ العلماء وچ تقریباً چار تک حدیث دی تدریس وی انجام دی۔ ايسے طرح سید ابو الاعلیٰ مودودی توں وی نیڑےی تعلقات سن، 1941ء وچ جماعت اسلامی دی تاسیس وچ موجود سن تے ابو الاعلیٰ مودودی دے امیر منتخب ہونے دے بعد دوسرے نمبر اُتے ایہی نائب امیر منتخب ہوئے، اُتے 1942ء وچ مودودی صاحب توں کچھ اختلافات دے بعد جماعت اسلامی توں وکھ ہوئے گئے۔ اس دے بعد محمد الیاس کاندھلوی تے انہاں دی تبلیغی جماعت توں وابستہ ہوئے گئے۔ دار العلوم دیوبند دی مجلس شوریٰ دے رکن سن، استوں علاوہ رابطہ عالم اسلامی دے ممبر وی سن ۔
سوانح
[سودھو]مڈھلا جیون تے تعلیم
[سودھو]منظور نعمانی 18 شوال 1323ھ مطابق 15 دسمبر 1905ء وچ سنبھل، اتر پردیش وچ پیدا ہوئے۔[۱][۲] انہاں دے والد "صوفی محمد حسین" اک دولتمند تاجر تے زمیندار سن ۔[۳] نعمانی صاحب نے ابتدائی تعلیم اپنے آبائی پنڈ دے مدرسہ سراج العلوم ہلالی سرائے سنبھل وچ حاصل کيتی۔[۴] اس دے بعد دار العلوم مئو، اعظم گڑھ وچ داخلہ لیا، اوتھے عربی دی تعلیم حاصل کيتی۔ فیر اوتھے توں دار العلوم دیوبند گئے، اوتھے دو سال وچ فضیلت تک دی تعلیم مکمل دی تے 1345ھ / 1927ء وچ اعلیٰ امتیازی نمبرات توں دورۂ حدیث وچ کامیابی حاصل کيتی۔[۱][۲] انہاں دے مشہور استاداں وچوں انور شاہ کشمیری، مفتی عزیز الرحمن تے سراج احمد راشدی نيں۔[۳]
تعلیم توں فراغت دے بعد انھاں نے تن سال امروہہ دے مدرسہ چلیہ وچ پڑھایا، اس دے بعد دار العلوم ندوۃ العلماء وچ ابو الحسن علی ندوی دی خواہش تے اصرار اُتے چار سال تک حدیث دی تدریس انجام دی۔[۱][۲]
الفرقان
[سودھو]1353ھ / 1934ء وچ انھاں نے بریلی اک ماہنامہ "الفرقان" جاری کيتا، آغاز وچ ایہ رسالہ اک علمی رسالہ سی، لیکن 1942ء دے بعد ایہ اک مسلکی تے مذہبی رسالہ بن گیا۔[۱]
جماعت اسلامی وچ
[سودھو]منظور نعمانی دے ابو الاعلیٰ مودودی توں اچھے تعلقات سن، اوہ جماعت اسلامی دے بانیاں وچوں سن، اوہ 1941ء دی تاسیسی مجلس دے ست ارکانہاں وچوں سن، جس وچوں ابو الاعلیٰ مودودی نوں امیر جماعت تے منظور نعمانی نوں نائب امیر منتخب کيتا گیا سی۔ بلکہ چھ ماہ دے بعد 1942ء مینث اوہ جماعت دے مرکز دار الاسلام پٹھان کوٹ وی منتقل ہوئے گئے سن تے اوتھے سکونت اختیار کر لئی سی، انھاں دار الاسلام دا پہلا محتسب وی بنایا گیا سی۔ لیکن مودودی صاحب توں کچھ اختلافات دی بنا اُتے انھاں نے شعبان 1361ھ / اگست 1942ء وچ جماعت اسلامی توں استعفی دے دتا تے اپنے گھر سنبھل چلے گئے۔ انھاں نے جماعت اسلامی تے مودودی صاحب توں تعلقات تے اختلافات نوں اپنی کتاب "مولانا مودودی دے نال میری رفاقت دی سرگزشت تے ہن میرا موقف" وچ لکھیا اے۔
جماعت اسلامی توں علیحدگی دے بعد اوہ تے ابو الحسن علی ندوی، تبلیغی جماعت تے اس دے بانی محمد الیاس کاندھلوی توں وابستہ ہوئے گئے۔ منظور نعمانی نے انہاں دے ملفوظات نوں جمع کر کے اک کتاب وی لکھی۔[۵]
1943ء وچ انھاں دار العلوم دیوبند دی مجلس شوریٰ دا رکن بنایا گیا، اس دے بعد اوہ مسلسل اس دی عاملہ دے اجلاس وچ شریک ہُندے سن ۔[۱][۲]
وفات
[سودھو]اخیر وچ اوہ اہل خانہ دے نال لکھنؤ مقیم ہوئے گئے سن، الفرقان وی لکھنؤ توں شائع ہُندا سی تے ہُندا اے۔ انہاں وفات لکھنؤ ہی وچ 4 یا 5 مئی 1997ء نوں ہوئی۔[۳][۶]
تصنیفات
[سودھو]- معارف الحدیث
- اسلام کيتا اے (1952ء)
- دین و شریعت (1958ء)
- قرآن آپ توں کيتا کہندا اے
- کلمہ طیبہ دی حقیقت
- نماز دی حقیقت
- آپ حج کِداں کرن
- برکات رمضان
- تحقیق مسئلہ ایصال ثواب
- تصوف کيتا اے
- تذکرہ امام ربانی (1959ء)
- ملفوظات مولانا محمد الیاس (1950ء)
- بوارق الغیب
- حضرت شاہ اسماعیل شہید اُتے معاندین دے الزامات (1957ء)
- خاکسار تحریک
- قرآن علم دی روشنی وچ
- اسلام تے کفر دے حدود
- قادیانی کیوں مسلمان نئيں
- سیف یمانی
- مولانا مودودی دے نال میری رفاقت دی سرگزشت تے ہن میرا موقف
- شیخ محمد بن عبد الوہاب دے خلاف پروپیگنڈہ تے ہندوستان دے علمائے حق اُتے اس دے اثرات
- ایرانی انقلاب، امام خمینی تے شیعیت (1984ء)
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ ۱.۴ Syed Mehboob Rizwi (1981). History of the Dar al-Ulum Deoband Volume 2. Idara-e Ihtemam, دار العلوم دیوبند, India.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ "صاحب کتاب دا مختصر تعارف / Ṣāḥib-i kitāb kā muk͟htaṣar ta‘ārif". In Muḥammad Manzoor Nomānī (2006). Futūḥāt-i Nomānīyah (in Urdu). Lahore: Anjumān Irshādul Muslimīn, 876–880.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ Ghufrān al-Ḥaqq al-Swātī (September 2010). "نبذة من حياة الشيخ العلامة محمد منظور أحمد النعماني رحمه الله / Nubdhah min ḥayat ash-shaykh al-'allāmah Muḥammad Manzoor an-Nomānī raḥimahu'llāh" (in Arabic). Al-Farooq Arabic (Karachi: Idārat al-Fārūq). http://www.farooqia.com/ar/lib/1431/10/p27.php. Archived 2020-09-25 at the وے بیک مشین
- ↑ «Alumni». Madrasa Sirajul Uloom Sambhal. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۲۰-۰۲-۲۲. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۳.
- ↑ "Preface", Malfoozat: Discourses of Moulana Ilyas. South Africa: Madrasah Arabia Islamia Azaadville.
- ↑ . Data India (New Delhi: Press Institute of India): 361. 1997. "Mohd Manzoor Nomani, Muslim scholar, died in Lucknow on May 4. He was 92.".